با انواع آزمایشات عملکرد کبد آشنایی دارید؟ کبد در قسمت فوقانی راست حفره شکمی و دقیقا در زیر قفسه سینه واقع شده است.کبد عملکردهای زیادی دارد که برای زندگی، بسیار حیاتی و مهم هستند. برخی از وظایف مهم کبد انسان عبارتند از:
- سم زدایی خون
- تولید فاکتورهای مهم لخته شدن، آلبومین و بسیاری از پروتئین های مهم دیگر
- متابولیزم (پردازش) داروها و مواد مغذی
- پردازش مواد زائد هموگلوبین و سلول های دیگر
- ذخیره ویتامین ها، چربی، کلسترول و صفرا
- تولید گلوکز (گلوکونوژنز یا سنتز و آزاد کردن گلوکز در زمان گرسنگی)
در این مقاله از بخش داروهای دکتر سلام در مورد آزمایشات عملکرد کبد صحبت خواهیم کرد.
آزمایشات عملکرد کبد چه هستند؟
آزمایشات عملکرد کبد ، که با عنوان آزمایش شیمیایی کبد نیز شناخته می شود، با اندازه گیری میزان سطح پروتئین ها، آنزیم های کبدی و بیلی روبین موجود در خون، به سلامتی کبد شما کمک می کند.
آزمایشات عملکرد کبد معمولا در موارد زیر توصیه می شود:
- برای بررسی آسیب های ناشی از عفونت های کبدی مانند هپاتیت B و هپاتیت C
- برای نظارت بر عوارض جانبی برخی از داروهایی که بر عملکرد کبد تاثیر می گذارند
- چنانچه شما در حال حاضر به یک بیماری کبدی مبتلا هستید، برای نظارت بر این بیماری و بررسی روند درمان بیماری باید از آزمایشات عملکرد کبد کمک بگیرید
- چنانچه علائم اختلال کبدی را تجربه می کنید
- اگر دارای شرایط پزشکی خاصی از قبیل تری گلیسیرید بالا، دیابت، فشار خون بالا و یا کم خونی می باشید
- اگر به مقدار زیاد الکل مصرف می کنید
- اگر مبتلا به بیماری کیسه صفرا هستید
بسیاری از آزمایشات می توانند بر روی کبد انجام شوند. آزمایشات خاصی وجود دارند که می توانند جنبه های مختلفی از عملکرد کبد را منعکس کنند.
- آلانین ترانس آمیناز (ALT)
- آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST)
- آلکالین فسفاتاز (ALP)
- آلبومین
- بیلی روبین
آزمایشات آلانین ترانس آمیناز( ALT) و ترانس آمیناز آسپارتات(AST)، آنزیم هایی را که کبد در واکنش به آسیب و یا بیماری آزاد می‌کند، اندازه‌گیری می‌کنند. آزمایش آلبومین میزان تولید آلبومین در کبد را اندازه گیری می کند، در حالی که آزمایش بیلی روبین، برای این است که کبد چقدر خوب بیلی روبین را دفع می کند. آزمایش آلکالین فسفاتاز(ALP )را می‌توان به منظور ارزیابی سیستم مجاری صفراوی کبد مورد استفاده قرار داد.
بیشتر بدانید: عملکرد کبد؛ ۵ روش طبیعی برای بهبود عملکرد کبد
داشتن نتایج غیر طبیعی در هر یک از این آزمایشات کبدی به طور معمول برای تعیین علت ناهنجاری ها نیاز به پیگیری دارد. حتی نتایج خفیف بالا می تواند با بیماری کبد همراه باشد. با این حال، این آنزیم ها را علاوه بر کبد، در جاهای دیگر نیز می توان یافت. با پزشک خود در مورد نتایج آزمایشات عملکرد کبد و آنچه که ممکن است برای شما معنی داشته باشد، صحبت کنید.
رایج ترین آزمایشات عملکرد کبد چه هستند؟
آزمایشات عملکرد کبد برای اندازه گیری سطح آنزیم ها و پروتئین های خاص موجود در خون شما استفاده می شوند. سطوح بالاتر یا پایین تر از حد طبیعی این آنزیم ها یا پروتئین ها می تواند نشان دهنده مشکلی در کبد شما باشد.
برخی از آزمایشات عملکرد کبد عبارت هستند از:
تست آلانین ترانس آمیناز (ALT) نمونه ای از آزمایشات عملکرد کبد
آلانین ترانس آمیناز (ALT) یکی از آنزیم های کبد است که توسط بدن برای متابولیسم پروتئین استفاده می شود. در صورتی که کبد آسیب ببیند و یا با مشکلی مواجه شود، ALT می تواند در خون رها شود. این حالت باعث می شود که سطح آنزیم ALT افزایش پیدا کند. نتیجه بالاتر از حد طبیعی در این آزمایش، می تواند نشانه ای از آسیب کبدی باشد.
طبق نظر کالج بیماری های گوارشی آمریکا، یک ALT بیشتر از 25 IU/L(واحد بین المللی بر لیتر) در زنان و 33 IU/L در مردان باشد، به طور معمول نیاز به آزمایش و ارزیابی بیشتری دارد.
چه خطراتی با تست آلانین ترانس آمیناز( ALT) در ارتباط هستند؟
تست آلانین ترانس آمیناز(ALT) یک آزمایش ساده خون است که خطرات کمی دارد. در بعضی مواقع در مناطقی که سوزن در آن وارد می شود، کبودی رخ می دهد. خطر کبودی را می توان با اعمال فشار به محل تزریق به مدت چند دقیقه پس از خارج کردن سوزن، به حداقل رساند.
در موارد بسیار نادر، مشکلات زیر ممکن است در طول و یا بعد از انجام تست آلانین ترانس آمیناز(ALT )رخ دهد:
- خونریزی بیش از حد که در محلی که سوزن فرو شده است
- جمع شدن خون در زیر پوست شما که به آن هماتوم گفته می شود
- در موارد بسیار نادر، عوارض زیر ممکن است در طی یا بعد از آزمایش ALT رخ دهد:
- سرگیجه و یا غش کردن با دیدن خون
- بروز عفونت در محل سوراخ شده
نتایج تست آلانین ترانس آمیناز (ALT) من چیست؟
نتایج طبیعی
مقدار طبیعی آنزیم ALT در خون از 29 تا 33 IU / L در مردان و 19 تا 25 IU / L در زنان است، اما این مقدار بسته به هر بیمارستانی، متفاوت است. این میزان می تواند تحت تاثیر عوامل خاصی از جمله جنسیت و سن قرار بگیرد.در مورد نتایج این تست با پزشک خود صحبت کنید.
نتایج غیر طبیعی
بالا بودن آنزیم ALT بالاتر از حد طبیعی می‌تواند نشانه ای از آسیب کبدی باشد. افزایش سطح ALT می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- هپاتیت که نوعی بیماری التهابی کبدی است
- سیروز کبدی که همان زخم شدید کبدی است
- مرگ بافت کبد
- تومور یا سرطان کبد
- کمبود جریان خون در کبد
- هموکروماتوز، وجود آهن بیش از اندازه در بدن
- مونونوکلئوز، عفونتی است که معمولا به وسیله ویروس اپشتین بار( Epstein-Bar) ایجاد می شود
- تورم و التهاب پانکراس یا پانکراتیت
- دیابت
هر چه نتایج تست آلانین ترانس آمیناز(ALT )، سطح پایین تری را نشان دهد، نشانه ای بر سالم بودن کبد است. با این حال، مطالعات نشان داده اند که نتایج پایین تر از حد طبیعی با افزایش مرگ و میر در طولانی مدت در ارتباط است. اگر نتایج آزمایش شما نشان‌دهنده آسیب و یا بیماری کبدی باشد، ممکن است برای تشخیص علت اصلی مشکل و بهترین روش درمانی،به آزمایشات بیشتری نیاز داشته باشید.
چه شرایطی به غیر از مشکلات کبدی، می تواند باعث افزایش آلانین ترانس آمیناز(ALT) شود؟
آلانین ترانس آمیناز(ALT) نسبت به ترانس آمیناز آسپارتات( AST) برای کبد خاص تر است و به همین دلیل کمتر تحت تاثیر شرایطی است که بر بخش های دیگر بدن اثر می گذارد. با این حال، وارد شدن آسیب به اندام هایی به غیر از کبد مانند قلب و عضله اسکلتی، می تواند باعث افزایش ALT شود. برای مثال، ممکن است با صدمه رسیدن به عضلات اسکلتی و یا حملات قلبی، رشد و افزایش کوچکی دیده شود.
تست آسپارتات آمینوترانسفراز ( AST) از دیگر آزمایشات عملکرد کبد
آسپارتات آمینو ترانسفراز( AST) آنزیمی است که در چندین بخش از بدن شما از جمله قلب، کبد و ماهیچه ها نیز یافت می شود. از آنجا که سطح آنزیم AST برای آسیب کبدی به عنوان ALT مشخص نیست، معمولا سطح آنزیم AST همراه با آنزیم ALT به منظور بررسی مشکلات کبدی اندازه گیری می شود.
بیشتر بدانید: بیماری های کبدی در کودکان؛ علائم،تشخیص و درمان
زمانی که کبد آسیب دیده باشد، آنزیم AST می تواند در جریان خون آزاد شود و نتیجه بالا در تست AST ممکن است یک مشکل کبدی و عضلانی را نشان دهد. محدوده طبیعی برای آنزیم AST در افراد بزرگسال معمولا تا 40IU/L است و ممکن است در نوزادان و کودکان خردسال بیشتر باشد.
نتیجه تست AST چه چیزی را نشان می دهد؟
انتظار می رود که سطوح پایین آنزیم AST در خون دیده شود و این حالت طبیعی است. سطوح بسیار بالایی از آنزیم AST ( بیشتر از ۱۰ برابر میزان طبیعی) معمولا به خاطر هپاتیت حاد و گاهی به خاطر عفونت ویروسی اتفاق می افتد. با داشتن هپاتیت حاد،سطوح آنزیمAST معمولا در حدود ۱ تا ۲ ماه بالا می‌ماند اما می‌تواند 3 تا ۶ ماه طول بکشد تا به حالت عادی برگردد.
سطوح آنزیم AST نیز ممکن است به طور قابل‌توجهی در نتیجه قرار گرفتن در معرض داروها و یا مواد دیگر که برای کبد سمی هستند و همچنین در شرایطی که باعث کاهش جریان خون ( ایسکمی ) به کبد می‌شوند، افزایش پیدا کند ( اغلب بیشتر از ۱۰۰ برابر میزان طبیعی) سطح آنزیم AST با وجود هپاتیت مزمن معمولا زیاد نیست و اغلب کمتر از 4 برابر طبیعی است و احتمالا طبیعی تر از سطح آنزیم ALT است.
سطح آنزیم AST اغلب بین محدوده طبیعی و کمی بالا در هپاتیت مزمن تغییر می‌کند بنابراین تست ممکن است اغلب برای تعیین الگو انجام شود. این چنین افزایش متوسطی ممکن است در دیگر بیماری های کبدی نیز دیده شود به خصوص زمانی که مجاری صفراوی مسدود می شوند و یا کبد دچار سیروز کبدی و یا سرطان های خاص کبد می شود.
پس از بروز حملات قلبی و آسیب عضلانی، میزان آنزیم AST معمولا بیشتر از میزان آنزیم ALT می باشد. تستAST اغلب همراه با تست ALT و یا به عنوان بخشی از یک پانل کبدی انجام می گیرد. در بیشتر انواع بیماری های کبدی، سطح آنزیم ALT بالاتر از سطح آنزیم AST است و نسبت AST / ALT کم خواهد بود (کمتر از 1 ).
اما چند استثناء وجود دارد: نسبت AST / ALT معمولا در هپاتیت الکلی، سیروز کبد، ویروس هپاتیت C مربوط به بیماری مزمن کبدی و در اولین و دومین روز هپاتیت حاد و یا آسیب ناشی از انسداد مجرای صفراوی افزایش پیدا می کند. با وجود آسیب های قلبی و یا ماهیچه ای، آنزیم AST اغلب بسیار بالاتر از آنزیم ALT است ( اغلب ۳ تا ۵ برابر بالاتر ) و به دلیل آسیب کبدی، این سطوح بالاتر از سطوح ALT، معمولا به مدت طولانی در بدن باقی می مانند.
آیا خطری برای انجام این تست وجود دارد؟
در مورد انجام آزمایش خون،خطر خیلی کمی وجود دارد و فقط ممکن است در محلی که سوزن وارد می شود، درد و یا کبودی دیده شود، اما بیشتر نشانه ها و علائم سریع از بین می‌روند.
انجام یک تست AST چقدر زمان می برد؟
بیشتر تست های خون فقط به مدت چند دقیقه طول می‌کشند.گاهی اوقات پیدا کردن یک سیاهرگ سخت است، بنابراین متخصص بهداشت ممکن است بیشتر از یک بار برای پیدا کردن سیاهرگ، تلاش کند.
تست آلکالین فسفاتاز (ALP) از آزمایشات عملکرد کبد
آلکالین فسفاتاز (ALP) آنزیمی است که در استخوان ها، مجاری صفراوی و کبد شما یافت می شود. آزمایش آلکالین فسفاتاز(ALP) معمولا به همراه چندین آزمایش دیگر سفارش داده می شود. سطوح بالای آنزیم ALP ممکن است نشانه دهنده التهاب کبد، انسداد مجاری صفراوی و یا بیماری استخوانی باشد.
کودکان و نوجوانان ممکن است سطح ALP بالایی داشته باشند زیرا استخوان های آنها در حال رشد هستند. بارداری نیز می تواند سطح آنزیم ALP را بالا ببرد. محدوده طبیعی برای آنزیم ALP در افراد بزرگسال، معمولا تا 120 U/L است.
آزمایش آلکالین فسفاتاز (ALP) چگونه انجام می شود؟
آزمایش آنزیم ALP به یک ارائه دهنده خدمات درمانی و بهداشتی نیاز دارد تا نمونه کوچکی از خون را از بازوی شما بگیرد. این کار در مطب پزشک و یا در یک آزمایشگاه بالینی انجام می شود.
ارائه دهنده مراقبت های درمانی و بهداشتی پوست قسمت جلویی آرنج شما را با یک ماده ضد عفونی کننده، تمیز می کند و از یک نوار الاستیکی برای جمع شدن خون در رگ استفاده می کند. سپس سوزنی را وارد سیاهرگ می کند تا خون وارد یک لوله کوچک شود.روند انجام این آزمایش سریع است و درد و ناراحتی کمی را ایجاد می کند.
تست آلکالین فسفاتاز (ALP) چه خطراتی دارد؟
خطرات بسیار کمی در ارتباط با گرفتن خون شما وجود دارد. ممکن است یک کبودی در اطراف محل گرفتن خون ایجاد شود، اما با فشار دادن زخم میتوانید از بروز کبودی جلوگیری کنید. در موارد نادر،فلبیت ( التهاب ورید ) ممکن است ایجاد شود. در صورت داشتن این مشکل، کمپرس گرم کنید تا تورم کم شود. قبل از گرفتن خون درباره هرگونه اختلال خونریزی و یا مصرف داروهای رقیق کننده خون، با پزشک خود صحبت کنید.
نتیجه تستALP چه چیزی را نشان می دهد؟
پزشک در مورد نتایج آزمایش ALP با شما صحبت می کند و درباره آنچه که بعدا باید انجام دهید، پیشنهاداتی به شما می دهد.
سطوح بالا
سطح بالاتر از حد طبیعی آنزیم ALP در خون ممکن است نشانه ای از مشکل کبدی و یا کیسه صفرا باشد که می تواند شامل هپاتیت، سیروز کبدی، سرطان کبد، سنگ کیسه صفرا و یا انسداد مجاری صفراوی باشد. سطوح بالا همچنین ممکن است نشان دهنده یک مشکل مربوط به بیماری های استخوانی مانند نرمی استخوان، بیماری پاژه استخوان، سرطان استخوان یا غده پاراتیروئید بیش فعال باشد. در موارد نادر، سطح بالای آنزیم ALP می تواند نشانه ای از نارسایی قلبی، سرطان کلیه، سرطان دیگر، مونونوکلئوز و یا عفونت باکتریایی باشد.
سطوح پایین
پائین بودن سطح آنزیم ALP نسبت به حد طبیعی در خون شما بسیار نادر است، اما ممکن است نشانه ای از سوء تغذیه باشد که می تواند ناشی از بیماری سلیاک یا کمبود بعضی از ویتامین ها و مواد معدنی باشد.
بیشتر بدانید: 9+1 خوراکی طبیعی و تضمین شده برای درمان خانگی کبد چرب
تست آلبومین
آلبومین پروتئین اصلی ساخته شده توسط کبد شما است که بسیاری از عملکردهای مهم بدن را انجام می‌دهد. برای مثال آلبومین وظایف زیر را بر عهده دارد:
- نشت مایعات از رگ های خونی شما را متوقف می کند.
- بافت های بدن شما را تغذیه می کند.
- هورمون ها، ویتامین ها و سایر مواد را به بدن شما منتقل می کند
آزمایش آلبومین میزان تولید کبد شما در ساخت این پروتئین خاص را اندازه گیری می کند. نتیجه پائین در این آزمایش نشان می دهدکه کبد شما به درستی کار نمی کند. محدوده طبیعی برای آلبومین 3/5 تا 5 گرم در هر دسی لیتر (g/dl ) است. با این وجود، مقدار آلبومین کم نیز می تواند نتیجه عدم تغذیه، بیماری کلیوی، عفونت و التهاب باشد.
آزمایش آلبومین چه زمانی انجام می شود؟
زمانی که یک آزمون سلامتی را به شکل روتین انجام می دهید، تست آلبومین، مکررا به عنوان بخشی از یک پانل آزمایشی انجام می‌شود. در صورت داشتن علائم و نشانه های اختلال کبدی، تست آلبومین ممکن است همراه با دیگر آزمایشات انجام شود.این علائم عبارتند از:
- زردی چشم ها و یا پوست (یرقان)
- ضعف و خستگی
- کاهش وزن بدون هیچ دلیل شناخته شده ای
- از دست دادن اشتها
- تورم و یا درد شکمی
- ادرار تیره، مدفوع به رنگ روشن
- خارش
در صورت داشتن علائم و نشانه های سندرم نفروتیک، این آزمایش ممکن است انجام شود. علائم سندرم به شرح زیر هستند:
- ورم یا پف اطراف چشم ها یا صورت، مچ دست، شکم، ران و یا مچ پا
- ادرار کف آلود، خونی و یا به رنگ قهوه
- کاهش میزان ادرار
- مشکلات ادرار مانند احساس سوزش یا ترشحات غیر طبیعی در هنگام ادرار و یا تغییر در تکرر ادرار به ویژه در شب
- درد کمر (پهلو)، در زیر دنده ها، در نزدیکی کلیه ها
- فشار خون بالا
یک پزشک متخصص مراقبت های بهداشتی نیز می تواند یک تست آلبومین را به منظور بررسی و یا نظارت بر وضعیت تغذیه‌ای شما ترتیب دهد. با این حال، از آنجایی که سطوح آلبومین به شرایط مختلفی علاوه بر سوء تغذیه واکنش نشان می‌دهد،کاهش آلبومین باید به دقت مورد ارزیابی قرار بگیرد.
آمادگی برای انجام تست
معمولا برای انجام تست آلبومین سرم، نیازی نیست که افراد ناشتا باشند. با این حال، داروهای خاصی وجود دارند که ممکن است نتایج آزمایش را تغییر دهند. داروهایی که افراد قبل از انجام تست آلبومین سرم باید مقدار دوز مصرفی آنها را کاهش دهند و یا مصرف آنها را قطع کنند عبارتند از:
- استروئیدهای آنابولیک
- انسولین
- هورمون های رشد
افراد قبل از تغییر دوز دارو و یا قطع کردن مصرف دارو باید با پزشک خود صحبت کنند. همچنین باید پزشک خود را درباره هر نوع دارویی که مصرف می‌کنند،آگاه کنند. پزشک تعیین می‌کند که آیا فرد باید به طور موقت داروهای خود را تغییر دهد یا خیر.
تست بیلی روبین از مهم ترین آزمایشات عملکرد کبد
بیلی روبین یک محصول زائد ناشی از تجزیه گلبول های قرمز خون است که معمولا توسط کبد مورد پردازش قرار می گیرد و قبل از اینکه از مدفوع خارج شود،از کبد عبور می‌کند. کبدی که آسیب دیده است، نمی‌تواند بیلی روبین را به درستی پردازش کند که همین موضوع می تواند منجر به سطح غیر طبیعی بالای بیلی روبین در خون شود. نتیجه بالا در تست بیلی روبین ممکن است نشان دهنده این باشد که کبد به درستی کار نمی‌کند.
بیشتر بدانید: مصرف زیاد آنتی بیوتیک به کبد صدمه می زند
محدوده طبیعی برای بیلی روبین در کل معمولا 0/1 تا 1/2میلی‌گرم در دسی لیتر ( mg / dl ) است. برخی بیماری های ارثی وجود دارند که سطح بیلی روبین را بالا می‌برند، اما عملکرد کبد عادی و طبیعی است.
تست بیلی روبین به چه منظور انجام می شود؟
آزمایش بیلی روبین معمولا به عنوان بخشی از یک گروه از یک گروه از آزمایشات عملکرد کبد که به منظور ارزیابی سلامت کبد انجام می شود. آزمایش بیلی روبین ممکن است به دلایل زیر انجام شود:
- بررسی بیماری یرقان(زردی). افزایش سطح میزان بیلی روبین می تواند باعث زرد شدن پوست و سفیدی چشم شما (زردی) شود. از این آزمایش برای اندازه گیری میزان بیلی روبین در نوزادان نیر استفاده می شود.
- تعیین اینکه آیا انسدادی در مجاری صفراوی منتهی به کبد شما وجود دارد
- کمک به شناسایی و یا نظارت بر پیشرفت دیگر بیماری های کبدی مانند هپاتیت می کند
- کمک به افزایش تشخیص تخریب گلبول های قرمز خون می کند
- به تعیین چگونگی روند درمان کمک می کند
- ارزیابی مسمومیت مواد مخدر مشکوک
برخی از آزمایشات مشترک که می توان همزمان با تست بیلی روبین انجام داد به شرح زیر هستند:
آزمایشات عملکرد کبد
گروهی از آزمایشات خون هستند که آنزیم ها یا پروتئین های خاصی را در خون شما اندازه گیری می کنند.
آلبومین و پروتئین کل
میزان آلبومین، یک پروتئین ساخته شده توسط کبد،و پروتئین کلی نشان می دهد که آیا کبد توانایی ساخت پروتئین مورد نیاز بدن به منظور مبارزه با عفونت ها و انجام وظایف دیگر را دارد یا خیر.
شمارش کامل سلول های خونی
این آزمایش جهت اندازه گیری اجزاء مختلف و ویژگی های خون شما می باشد.
زمان پروترومبین(PT)
این آزمایش جهت اندازه گیری زمان لخته شدن خون در پلاسما به کار می رود.
در طول انجام تست
آزمایش بیلی روبین با استفاده از نمونه خون انجام می شود. معمولا خون از طریق یک سوزن کوچک داخل ورید در خم بازو گرفته می شود. سوزن متصل به یک لوله کوچک است که در آن خون جمع آوری می شود. ممکن است با وارد شدن سوزن به بازوی خود احساس درد سریعی داشته باشید و بعد از کشیدن سوزن از بازو، کمی ناراحتی کوتاه مدت در محل تزریق را تجربه کنید.
خونی که برای آزمایش بیلی روبین در نوزادان استفاده می شود، معمولا با استفاده از یک سوزن تیز برای سوراخ کردن پوست پاشنه پا( چوب پاشنه) به دست می آید. پس از آن ممکن است یک کبودی خفیف و جزئی در محل سوراخ به وجود بیاید. خون برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شود و معمولا میتوانید خیلی سریع به فعالیت های طبیعی خود برگردید.
نتایج آزمایشات عملکرد کبد
نتایج آزمایش بیلی روبین به عنوان بیلی روبین مستقیم، غیرمستقیم و یا کل بیان می شود. بیلی روبین کل ترکیبی از بیلی روبین مستقیم و بیلی روبین غیرمستقیم است. به طور معمول، شما از بیلی روبین مستقیم و بیلی روبین کل، نتایجی را دریافت خواهید کرد. نتایج طبیعی برای آزمایش بیلی روبین1/2 میلی گرم در هر دسی لیتر (mg/dl) از بیلی روبین کل برای افراد بزرگسال است و معمولا 1 میلی گرم در لیتر برای افرادی که زیر 18 سال سن دارند.
نتایج طبیعی برای بیلی روبین مستقیم معمولا 0/3 میلی گرم در لیتر است. این نتایج ممکن است کمی از یک آزمایشگاه تا آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد. نتایج طبیعی ممکن است کمی در مورد زنان و کودکان متفاوت باشد و ممکن است تحت تاثیر برخی غذاها، داروها و یا ورزش شدید قرار بگیرد. در مورد هر گونه غذا یا دارویی که مصرف کرده اید و همچنین میزان سطح فعالیت خود به پزشک گزارش دهید تا نتایج درستی از آزمایش به دست بیاید.
پایین بودن بیلی روبین از حد طبیعی معمولا نگران کننده نیست. میزان بالای آن ممکن است آسیب دیدگی کبد و یا بیماری را نشان دهد. زمانی که میزان ببیلی روبین مستقیم بالاتر از حد در خون باشد، نشان دهد این امر است که کبد وظیفه خود را در نقل و انتقال بیلی روبین به درستی انجام نمی دهد. افزایش میزان سطح بیلی روبین غیرمستقیم ممکن است به دلیل مشکلات دیگری باشد.
یکی از دلایل رایج و بدون خطر افزایش سطح بیلی روبین سندرم گیلبرت است و آن کمبود آنزیمی است که به شکستن بیلی روبین کمک می کند. پزشک شما ممکن است آزمایشات بیشتری جهت بررسی وضعیت بیماری شما تجویز کند. نتایج آزمایش بیلی روبین نیز ممکن است برای نظارت بر پیشرفت شرایط خاصی از قبیل یرقان مورد استفاده قرار گیرد.
چرا به آزمایشات عملکرد کبد نیاز دارم؟
آزمایشات کبدی می توانند به تعیین صحیح عملکرد کبد شما کمک کنند. کبد تعدادی از عملکرد های حیاتی بدن را انجام می دهد، مانند:
- از بین بردن مواد زائد از خون شما
- تبدیل مواد مغذی از غذاهایی که می خورید
- ذخیره سازی مواد معدنی و ویتامین ها
- تنظیم لخته شدن خون
- تولید کلسترول، پروتئین ها، آنزیم ها و صفرا
- ساخت عواملی که با عفونت مبارزه می کنند
- از بین بردن باکتری ها از خون شما
- پردازش موادی که می توانند به بدن شما آسیب برسانند
- حفظ تعادل هورمون
- تنظیم میزان قند خون
مشکلات کبد می‌تواند فرد را بسیار بیمار کند و حتی می‌تواند تهدید کننده زندگی فرد باشد.
علائم اختلال کبدی چیست؟
علائم اختلال کبدی عبارتند از:
- ضعف
- خستگی یا از بین رفتن انرژی
- کاهش وزن
- زردی (پوست زرد و چشم)
- جمع آوری مایعات در شکم که با عنوان آسیت شناخته می شود
- تغییر رنگ ترشحات بدن (ادرار تیره یا مدفوع شل)
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- درد شکم
- کبودی یا خونریزی غیر طبیعی
در صورت تجربه علائم اختلال کبدی، پزشک ممکن است آزمایش عملکرد کبد را سفارش دهد. آزمایشات عملکرد کبد همچنین می تواند پیشرفت یا درمان یک بیماری را تحت نظر داشته باشد و عوارض جانبی داروهای خاص را آزمایش کند.
چگونگی آماده شدن برای آزمایشات عملکرد کبد
پزشک به شما دستورالعمل های کامل در مورد نحوه آماده شدن برای تهیه نمونه خون برای آزمایشات عملکرد کبد را می دهد. برخی از داروها و مواد غذایی ممکن است بر روی سطح این آنزیم ها و پروتئین های موجود در خون شما تاثیر بگذارند. پزشک ممکن است از شما بخواهد که از بعضی از انواع داروها اجتناب کنید و یا ممکن است از شما بخواهد که قبل از انجام آزمایش، از خوردن بعضی چیزها پرهیز کنید.
حتما قبل از آزمایش، نوشیدن آب را ادامه دهید. شاید بخواهید پیراهنی را با آستین بپوشید که به راحتی بالا زده شود تا جمع آوری نمونه خون آسان تر شود.
نحوه انجام آزمایشات عملکرد کبد
ممکن است خون شما در بیمارستان و یا در یک مرکز آزمایشگاه تخصصی، گرفته شود. برای انجام آزمایش:
- ارائه دهند ه مراقبت های بهداشتی قبل از آزمایش، پوست شما را تمییز می کند تا احتمال اینکه هر میکروارگانیسم روی پوست شما ایجاد شود باعث کاهش عفونت شود.
- آنها به احتمال زیاد یک بند الاستیک را روی بازوی شما می پیچند. این امر باعث می شود رگ های شما بیشتر دیده شود. آنها از سوزن استفاده می کنند تا نمونه خون را از بازوی شما بکشند.
- پس از انجام کار، ارائه دهنده خدمات بهداشتی مقداری گاز و بانداژ را بر روی محل سوراخ قرار می دهد. سپس نمونه خون را برای آزمایش به آزمایشگاه می فرستند.
خطرات آزمایشات عملکرد کبد
دادن نمونه خون برای آزمایش، به ندرت باعث عوارض جانبی جدی می شود. با این حال، خطر تهیه نمونه خون می تواند شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی زیر پوست، یا هماتوم
- خونریزی بیش از حد
- غش
- عفونت
مراقبت های بعد از آزمایشات عملکرد کبد
بعد از انجام آزمایش، معمولا می توانید طبق معمول به زندگی خود ادامه دهید. اما اگر در طول انجام آزمایش احساس ضعف یا سر گیجه دارید، قبل از ترک آزمایشگاه باید استراحت کنید. نتایج این آزمایشات ممکن است دقیقا به پزشک معالج شما نشان ندهد که شما در چه شرایطی قرار دارید یا میزان آسیب کبدی به چه میزان است، اما ممکن است به پزشک شما کمک کند تا مراحل بعدی را تعیین کند.
پزشک با نتایج به دست آمده، با شما در تماس خواهد بود و یا در یک قرار ملاقات با شما در مورد آنها صحبت خواهد کرد. به طور کلی، اگر نتایج شما حاکی از مشکلی در عملکرد کبد شما باشد، پزشک شما داروها و سابقه پزشکی گذشته شما را مورد بررسی قرار می دهد تا به شما در تعیین علت کمک کند. اگر خیلی الکل می نوشید، پس باید نوشیدن را متوقف کنید.
اگر پزشک تشخیص می دهد که یک دارو باعث افزایش آنزیم های کبدی می شود، به شما توصیه خواهد کرد که مصرف دارو را قطع کنید. پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد که شما را از نظر بیماری هپاتیت، سایر عفونت ها و یا دیگر بیماری‌هایی که می‌توانند بر روی کبد اثر بگذارند، آزمایش کند. آنها همچنین می‌توانند از آزمایشات تصویر برداری مانند سونوگرافی و یا سی تی اسکن استفاده کنند. آنها می‌توانند یک بیوپسی کبدی را به منظور بررسی کبد از لحاظ بیماری فیبروز کبدی، بیماری های کبد چرب و یا دیگر بیماری های کبدی پیشنهاد کنند.
سوالات متداول درمورد آزمایشات عملکرد کبد
چرا پزشک می خواهد تمام داروهایی را که مصرف می کنم بشناسد؟
بسیاری از داروهای بدون نسخه و مکمل های گیاهی یا غذایی این پتانسیل را دارند که بر روی کبد اثر بگذارند. استفاده بیش از اندازه از پاراستامول و برای مثال ترکیب پاراستامول و الکل می تواند موجب بروز آسیب های شدیدی به کبد شود، همانطور که می تواند در معرض سمومی مانند قارچ های سمی قرار بگیرد.
آیا با وجود اینکه حال خوبی دارم، باز هم می‌توانم بیماری کبد داشته باشم ؟
بله، بیماری زودرس کبد اغلب باعث بروز هیچ گونه نشانه یا علائم خفیف غیر خاصی مانند خستگی و تهوع نمی شود.
آیا می‌توانم در صورت داشتن نتایج آزمایش غیر طبیعی،بیماری کبدی نداشته باشم ؟
بله، بسیاری از شرایط موقت مانند شوک، سوختگی، عفونت های شدید، آسیب های عضلانی، کم آبی بدن، التهاب لوزالمعده، خونریزی و بارداری می‌تواند باعث شود که یک یا چند مورد از آزمایشات عملکرد کبد ، نتایج غیر طبیعی داشته باشد.
چرا سابقه خانوادگی من اهمیت دارد؟
برخی از بیماری های کبد مانند هموکروماتوز و بیماری ویلسون ممکن است ارثی باشند. تشخیص زود هنگام این شرایط به آنها این امکان را می دهد که به طور مناسب درمان شده و مدیریت شوند.
چه آزمایشاتی ممکن است به دنبال تست های عملکرد غیر طبیعی کبد انجام شود تا بتوانند تعیین کننده علت آسیب به کبد باشند؟
بسته به نتایج پانل کبد و عوامل دیگری مانند علائم، نشانه ها و سابقه بالینی و خانوادگی،پزشک ممکن است به علت خاصی از اختلال کبدی مشکوک شود و آزمایشات پیگیری را توصیه کند. برخی از این آزمایشات عبارتند از:
| نوع اختلال کبدی مشکوک | تست های پیگیری یا دیگر تست ها |
| عفونت ویروسی | هپاتیت A، B و C |
| سوء استفاده از الکل / هپاتیت | اتانول (الکل معمولی) |
| مواد سمی و یا مواد مخدر | آزمایشاتی برای مواد سمی، داروها از جمله سوء مصرف مواد مخدر |
| بیماری ویلسون | مس،سرولوپلاسمین |
| خود ایمنی | ANA،SMA |
| مزمن | بیوپسی کبد |
| سرطان کبد | AFP |
