راه خروجی جنین از واژن تنها یک راه می باشد اما گاهی اوقات سر جنین در جهت اشتباه قرار می گیرد و تولد جنین ها در وضعیت بریچ انجام می شود. با وجود انقباضات شدید اواخر دوران بارداری، جنین همچنان حرکات مختلفی را در انجام می دهد اما بین هفته 32 تا هفته 38 (معمولاً حدود هفته 36)، سرانجام سر او به سمت پایین کانال واژنی قرار می گیرد. در این وضعیت زایمانی ایده آل، سر او در نزدیکی دهانه رحم یا سرویکس قرار می گیرد. در این مقاله از بخش زنان و زایمان دکتر سلام به بررسی وضعیت بریچ می پردازیم.
انواع وضعیت بریچ
با این حال در حدود 3 تا 4 درصد از جنین ها تا زمان اتمام بارداری، در یکی از موقعیت های زایمان بریچ یا وارونه زیر قرار می گیرند:
- بریچ فرانک: شایع ترین حالت بریچ هست که طی آن باسن جنین به سمت پایین ، پاهای او به سمت بالا و در نزدیکی سرش قرار می گیرد.
- بریچ کامل: سر جنین در بالا قرار دارد و باسن او در قسمت تحتانی و نشسته است.
- بریچ پایی: هنگامی است که یک یا هردو پا ابتدا خارج می‌شوند (به این معنی که در صورت زایمان واژینال ابتدا پا خارج خواهد شد).
- بریچ عرضی: جنین به جای اینکه عمودی در رحم قرار بگیرد، جنین به صورت عرضی دراز کشیده است.
- بریچ مایل: سر جنین پایین است اما به سمت یکی از باسن های مادر است.
فقط به این دلیل که باسن جنین در هفته های قبل از موعد مقرر پایین است، به معنای فرا رسیدن زمان زایمان نیست. در برخی از جنین ها پوزیشن تا چند روز قبل از تولد مشخص نمی باشد و ممکن است تغییر یابد. اما اگر جنین تمام مدت در وضعیت بریچ باقی بماند، زایمان واژینال برای مادر دشوار و گاه غیرممکن خواهد بود. خوشبختانه مادر و پزشک می تواند قبل از شروع زایمان اقداماتی را جهت تغییر وضعیت جنین انجام دهند.
تشخیص جنینی با وضعیت بریچ
در هفته های قبل از موعد مقرر تولد، پزشک یا مامای با لمس دستی خارج شکم و رحم، موقعیت جنین را تعیین می کنند. اگر جنین در وضعیت بریچ باشد، سر گرد و سفت او به سمت بالای رحم مادر قرار خواهد گرفت و باسن نرمتر و گرد او قسمت پایینی رحم قرار خواهد گرفت. اگر پزشک مشکوک به نقص احتمالی جنین باشد، برای تأیید سونوگرافی انجام خواهد داد.
علل وضعیت بریچ
اگرچه پزشکان بعضی اوقات نمی توانند علت قرارگیری جنین در وضعیت بریچ را تعیین کنند ولی برخی از دلایل احتمالی عبارتند از:
ناهنجاری های رحمی
معمولاً رحم مانند یک گلابی وارونه و توخالی است اما در بعضی از خانم ها اشکال متفاوتی می یابد یا به صورت نادرست شکل می گیرد و معمولاً بعد از معاینه لگن یا سونوگرافی قبل یا حین دوران بارداری تشخیص داده می شود. ناهنجاری ها معمولاً از بدو تولد وجود دارند اما ممکن است بعلت بافت اسکار ناشی از جراحی (از جمله سزارین)، فیبروم ها (تومورهای خوش خیم که در دیواره رحم رشد می کنند) یا عفونت شدید رحم ایجاد شوند. در نتیجه ممکن است جنین فضای کافی برای چرخش نداشته باشد.
محل قرارگیری جفت
اگر جفت دهانه رحم را پوشانده است یا در نزدیکی بالای دیواره رحم قرار گیرد، فضای نزدیک سر جنین را مسدود می کند به گونه ای که ممکن است نتواند جهت خود را به حالت نزولی تغییر دهد.
حجم مایع آمنیوتیک
مایع آمنیوتیک بسیار کم یا بیش از حد نیز می تواند جنین را در موقعیت بریچ قرار دهد. فقدان حجم کافی مایع آمنیوتیک باعث سختی حرکت جنین در اطراف می شود ولی اگر مایع آمنیوتیک فراوانی وجود داشته باشد، جنین فضای خیلی زیادی دارد و می تواند تا زمان زایمان بین وضعیت بریچ و سر پایین تغییر کند.
بیشتر بدانید: سونوگرافی بارداری به چه دلایلی انجام می شود و چه عوارضی برای جنین دارد؟
ناهنجاری های جنینی
به ندرت اختلال سیستم عصبی عضلانی یا مرکزی جنین می تواند باعث بروز وضعیت بریچ شود. بند ناف کوتاه نیز می تواند حرکت جنین را محدود کند.
حاملگی چندگانه
اگر مادر چندقلو باردار باشد، ممکن است یک یا چند جنین دیگر نتوانند در وضعیت سر پایین قرار گیرند زیرا فضای کمتری برای جابجایی وجود دارد.
عوامل خطر در وضعیت بریچ
وجود هر یک از موارد زیر به معنای وجود وضعیت بریچ در جنین نخواهد بود و ممکن است بدون داشتن هیچ یک از این عوامل خطرزا، جنین در وضعیت بریچ قرار گیرد:
وجود سابقه وضعیت بریچ
اگر مادر سابقه وجود جنینی با وضعیت زایمان بریچ داشته یاشد، ا احتمال بیشتری وجود دارد که جنین های بعدی نیز دارای وضعیت زایمان بریچ باشند، زیرا عاملی که باعث ایجاد آن شده است هنوز هم ممکن است وجود داشته باشد.
تولد زودرس
جنین هر چه زودتر به دنیا بیاید، شانس او جهت قرارگیری در این وضعیت بیشتر خواهد شد: حدود 25 درصد از جنین ها در 28 هفتگی دچار پارگی کیسه آمنیوتیک می شوند، اما با گذشت 34 هفته، این میزان به حدود 10 درصد کاهش می یابد.
قرارگیری خود یا همسر در وضعیت بریچ
بر اساس برخی تحقیقات اگر مادر یا همسر وی در بدو تولد در وضعیت زایمان بریچ قرار داشت، احتمال بیشتری وجود دارد که جنین نیز در این وضعیت قرار گیرد.
سیگار کشیدن
مطالعات نشان می دهد که استعمال سیگار در دوران بارداری احتمال قرارگیری جنین در وضعیت بریچ را افزایش می دهد.
قبل از 32 تا 35 هفتگی، تشخیص هیچ اهمیت بالینی ای ندارد. پس از آن، علائم و نشانه های زیر حاکی از بروز وضعیت زایمان بریچ است:
- حساسیت در لمس ناحیه زیردنده ای
- توده نامنظم و نرم موجود در لگن
- صدای بلند ضربان قلب جنین در بالای بند ناف.
- در هنگام زایمان ساکروم، مقعد یا پا را می توان در فورنیکس لمس کرد.
آنچه پزشک می تواند درمورد وضعیت بریچ انجام دهد
اگر جنین در هفته 37 به طور طبیعی نمی چرخد، پزشک ممکن است اقدام به انجام یک چرخش خارجی سفالیک (ECV) کند. در طول انجام ECV (همچنین به عنوان “چرخش” نیز شناخته می شود)، پزشک یا مامای دست های خود را روی معده مادر قرار می دهند و با استفاده از فشار محکم اما ملایم، سر جنین را به سمت پایین می چرخانند. به مادر داروی شل کننده رحمی داده می شود.
بیشتر بدانید: وضعیت جنین در رحم مادر + تشخیص و اصلاح موقعیت آن
نیازی به نگرانی نیست، این دارو تاثیری روی جنین نخواهد گذاشت. چرخش معمولاً ناراحت کننده اما دردناک نیست و بیش از نیمی از همه تلاش ها موفقیت آمیز هستند. با این حال گاهی اوقات جنین ها پس از چرخش موفقیت آمیز مجددا به وضعیت زایمان بریچ باز می گردند. اگر این اتفاق بیفتد، پزشک می تواند روند مورد نظر را تکرار کند.
روشهای درمانی جایگزین وضعیت بریچ
ممکن است روشهای جایگزین دیگری را نیز برای چرخاندن جنین شنیده باشید، از جمله:
تکنیک های آرامش بخشی مانند هیپنوتیزم (با یک متخصص حرفه ای)
حرارت درمانی: متخصص طب سوزنی، گیاه مگوورت را در نزدیکی انگشت کوچک پا می سوزاند تا نقطه طب سوزنی را تحریک کند (برخی می گویند این کار موجب افزایش فعالیت جنین می شود و احتمالاً باعث می شود جنین سر خود را به سمت پایین بیاورد.)
به خاطر داشته باشید که ممکن است این روش ها برای همه مؤثر نباشد و پزشکان معدودی به طور جدی آنها را توصیه می کنند بنابراین ممکن است ارزش هزینه نداشته باشند.
اگر جنین در روز زایمان همچنان در وضعیت بریچ باشد، چه اتفاقی می افتد ؟
اگر کیسه آب مادر دچار پارگی نشده باشد (به عنوان مثال مادر جهت انجام سزارین برنامه ریزی شده به بیمارستان بیاید)، پزشک شما ممکن است قبل از زایمان روش چرخش را امتحان کند اما اگر در مراحل آخر زایمان باشد، برای انجام روش چرخش بسیار دیر شده است. اگرچه تحقیقات نشان می دهد که حدود 85 درصد از جنین های دارای وضعیت بریچ توسط سزارین به دنیا می آیند ولی برخی پزشکان و ماماها احساس می کنند که در بعضی موارد باید برای زایمان واژینال تلاش کرد، اگر:
- جنین در مراحل آخر زایمان است و در وضعیت بریچ فرانک است و جثه بزرگی ندارد.
- لگن مادر جا به اندازه کافی دارد به طوری که جنین می تواند به آسانی از آن عبور کند ( اگر سابقه زایمان واژینال داشته باشد، شانس بالاتری دارد.)
- هیچ گونه عارضه مربوط به حاملگی (از جمله دیابت حاملگی یا پره اکلامپسی) را تجربه نکرده باشد.
- جنین فاقد علائم دیسترس باشد.
- مادر دوقلوها باردار باشد و جنین اول سرش به پایین است و دیگری به حالت بریچ باشد ( سر جنین اولی ممکن است گردن رحم را به اندازه کافی باز کند تا جنین حالت بریچ از آن عبور کند)
- فرد مراقبت کننده سابقه انجام زایمان واژینال برای جنین های حالت بریچ داشته باشد.
گفته می شود اغلب عوارض (برآمدگی بند ناف، آسیب دیدگی جمجمه، مغز یا اندام جنین، سر خوردگی سر جنین در کانال زایمان، زایمان طولانی مدت و دشوار، افزایش خطر پارگی پرینه یا اپیزیوتومی) در حین زایمان واژینال رخ می دهد. بنابراین اگر مادر درخواست انجام زایمان واژینال دارد اما پزشک سزارین را ترجیح می دهد، حتما دلیل مناسبی دارد.
بهتر است که با رسیدن زمان زایمان، جنین در وضعیت سرپایین قرار گیرد اما اگر او در وضعیت زایمان بریچ بماند، باید در انجام روش های انجام زایمان منعطف پذیر بود. اگر دهانه رحم خیلی آهسته متسع شود یا جنین به طور پیوسته در کانال تولد حرکت نکند یا مشکلات دیگری بوجود آید، احتمالاً سزارین انجام شود.
هفت راه برای چرخاندن جنین با وضعیت بریچ
اول از همه، استرس نداشته باشید. فقط چون فرد مراقبت کننده فکر می کند جنین در وضعیت بریچ قرار به معنای انجام قطعی سزارین برای شما نمی باشد، به ویژه اگر جنین هنوز به 36 هفتگی نرسیده باشد. همچنین مهم است بدانید که ساده ترین تکنیک برای چرخاندن جنین، تلاش بسیار کم است: فقط به آن زمان بدهید. اکثر جنین ها قبل از موعد مقرر، وضعیت تولد خودشان را روشن می کنند.
در حقیقت، شانس وجود جنینی با وضعیت بریچ با گذشت هر هفته کاهش می یابد. در حالی که البر گیسبرشت، پزشک بیمارستان زنان ونکوور می گوید: ” حدود 30 درصد از جنین ها در 30 تا 32 هفتگی دچار وضعیت بریچ می شوند که تنها 3 درصد آنها در طول مدت 37 هفتگی هنوز با این مشکل روبرو هستند. شاید شنیده باشید که انجام یوگا، شنا، رقص شکم، وارونه ایستادن یا انجام تمریناتی مانند کج شدن لگن جهت جابجایی جنین می تواند کمک کننده باشد.
بیشتر بدانید: حرکات جنین؛ زمان احساس اولین حرکات جنین
جالب است بدانید که اغلب جنین ها به دلیل وضعیت خنثی مادر، در طول شب هنگام خوابیدن می چرخند. روت کامفورتدستیار رئیس مامایی در بیمارستان زنان BC و بیمارستان سنت پائول ونکوور می گوید: “بسیاری از مادران حتی زمان چرخش جنین را متوجه نمی شوند “. وجود فیبروئید رحمی یا فرم ویژه لگن می تواند به معنای عدم وجود فضای کافی جهت چرخش جنین باشد و احتمال کمی برای کارایی روش های اشاره شده وجود خواهد داشت.
بند ناف می تواند به دور پا یا شانه جنین بچرخد ( متاسفانه این وضعیت به سختی در سونوگرافی تشخیص داده می شود و گاهی اوقات هیچ راهی برای درک این وضعیت وجود ندارد). همین عامل می تواند دلیل در دام افتادن جنین و قرارگیری در وضعیت بریچ و باسن پایین باشد.
کاهش بروز وضعیت بریچ در اواخر دوران بارداری
EVC
کالج سلطنتی زنان و زایمان (RCOG) توصیه می کند که در انگلستان برای کلیه زنان که دارای یک بارداری بدون عارضه در وضعیت بریچ هستند، باید روش چرخش خارجی سفالیک (ECV) مشروط بر عدم وجود عوارض اعمال شود. ECV شامل بلند کردن قسمت پایینی جنین با یک دست در حالی است که سر جنین با دست دیگر به پایین رانده می شود که طی آن جنین به جهتی حرکت می کند که سر در محل اصلی خروجی باشد.
باید به زنان توصیه شود که:
انجام ECV به طور موقت، خطر تولد غیر سفالیک و سزارین را کاهش می دهد. میزان موفقیت ECV بین 30 تا 80 درصد است. عواملی که در ECV موفق نقش دارند عبارتند از: چندگانگی، نژاد سفید، تن آرام رحم، حجم کافی مایعات آمنیوتیک. ECV- روشی ایمن است که نشان داده می شود بدون در نظر گرفتن نتیجه ECV، خطر مرگ داخل رحمی را طی و بعد از 24 ساعت بعد از عمل افزایش نمی دهد. عوارض مرتبط با ECV بسیار نادر است اما شامل پارگی جفت، پارگی رحم و خونریزی جنینی-مادری است.
ECVاز 36 هفتگی در زنان بدون سابقه بارداری و 37 هفتگی در زنان دارای چند فرزند توصیه می شود ECV .را می توان در زنان پس از موعد زایمان انجام داد و حتی می توان در زایمان زودرس نیز آن را انجام داد به این شرط که غشاهای آمنیوتیک سالم نباشند. انجام ECV بین 34 تا 36 هفته حاملگی در مقایسه با زمان بعد از 37 هفتگی، به احتمال زیاد موفقیت آمیزتر است و به طور قابل توجهی خطر بروز وضعیت بریچ در مراحل آخر زایمان را کاهش می دهد اما ممکن است به احتمال زیاد منجر به تولد زودرس شود.
علایم غیر اندیکاسیونی (مانند وجود سایر نشانه ها برای زایمان سزارین، خونریزی در هفته گذشته، کاردیوکوگرافی غیرطبیعی (CTG)، ناهنجاری رحمی، پارگی غشاها) فقط در 4٪ از خانمها با وضعیت بریچ رخ می دهد. برگشت خودبخود به حالت بریچ بعد از ECV موفق در کمتر از 5٪ اتفاق می افتد. فقط زمانی می توان این روش را به کار برد که امکان نظارت مداوم روی جنین، سونوگرافی و سزارین اضطراری در دسترس باشد و فقط توسط پزشکان آموزش دیده انجام شود. باید به خانمها توصیه شود که ECV می تواند دردناک باشد (درد زیاد در 5٪ موارد گزارش می شود) و در صورت تمایل انجام این روند متوقف شود.
بیشتر بدانید: ویژگی های حرکتی یک جنین سالم
محرک های بتا (زمانی که جهت تسهیل چرخش خارجی سفالیک، کاهش نیرو مورد نیاز می باشد) باعث افزایش وضعیت سفالیک می شوند و میزان انجام سزارین را در هر دو گروه زنان بدون جنین و دارای چندین جنین کاهش می دهند. با این وجود، اطلاعات کافی در مورد عوارض جانبی وجود ندارد. شواهد کافی جهت حمایت از کاربرد تکنیک های وضعیتی (مانند چسباندن زانو به قفسه سینه) یا حرارت درمانی (سوزاندن داروی گیاهی چینی در نقاط طب سوزنی) به عنوان گزینه های دیگر برای ECV وجود ندارد.
خم شدگی به جلو
شامل وضعیت هایی است که کامفورت برای افراد دارای وضعیت بریچ یا وضعیت های دیگر، با توجه به نزدیک شدن تاریخ موعد زایمان، جهت دست یافتن به موقعیت مطلوب توصیه می کند. قبل از خواب یا هنگام تماشای تلویزیون به مدت 10 تا 15 دقیقه در حالت جنینی یا چهار دست و پایی استراحت کنید. این کار به آرامش عضلات لگن و کشش گرانشی درون رحم کمک می کند. کامفورت می گوید اگرچه این روش “مبتنی بر شواهد” نیست ولی مضر نیست. همچنین ممکن است برخی از چرخش های لگنی ملایم نیز انجام شود.
طب سوزنی و حرارت درمانی
حرارت درمانی نوعی طب سوزنی چینی است،اما به جای سوزن های طب سوزنی، پزشک از گرمای ملایم سوزاندن چوب ماگورت استفاده می کند که کمی شبیه سیگار است. یک انتهای آن روشن می شود و انتهای دیگر به آرامی روی انگشت جنین اعمال می شود.
Giesbrecht می گوید که متاآنالیزهای طب سوزنی و حرارت درمانی هیچ گونه عوارض جانبی نشان نمی دهد اما این تکنیک ها لزوماً جهت کمک به اثبات نرسیده اند. با این حال روت کامفورت به تحقیقاتی از اروپا اشاره دارد که بیان می کند: “برخی از مطالعات اروپایی وجود دارد که اثبات کننده فواید طب سوزنی بر وضعیت جنین، تا اوایل 32 هفتگی حاملگی است. ”
کایروپراکتیک: تکنیک وبستر
کایروپراکتیک و به طور خاص، تکنیک وبستر درباره عدم تقارن لگن و استخوان ران است. اگر به طور مرتب به فرد کایروپراکتور مراجعه می کنید، از او بخواهید که رباط های سفت تر یا کوتاه تر را بررسی کند. کامفورت می گوید: “این روش جهت اصلاح مجدد لگن و بهینه سازی فضای نزولی جنین است اما به غرایز خود اعتماد کنید.
چرخش لگن
چرخش بریچ یا چرخش لگن، در واقع به معنای دراز کشیدن روی زمین و بالا بردن باسن است، با پاهایی که روی زمین گذاشته شده و زانوها خم شده است. یا بعضی از خانمها تخته اتو را طوری قرار می دهند که یک انتهای آن روی لبه تختخواب باشد و انتهای دیگر روی زمین باشد و یک پل شیب دار ایجاد می کنند. مادر برای یک دوره 20 دقیقه ای روی تخته اتو دراز می کشد و پاهایتان بلند باشد.
شنا
به گفته کامفورت، شنا ممکن است نتایج خوبی برای چرخاندن جنین های حالت بریچ نداشته باشد اما می تواند برای خانم ها بسیار آرامش بخش باشد. به هر حال انجام آن برای مفاصل و عضلات دردناک اواخر بارداری مفید است و به جنین آسیبی نمی رساند.
موسیقی
آیا حرفهای زنان سالمند درباره پخش موسیقی برای جنین خود را شنیده اید؟ این تئوری بر این پایه است که پخش آهنگ در قسمت پایین شکم می تواند باعث شود جنینی که سرش نزدیک دنده ها قرار دارد، سرش را به سمت پایین (که به عنوان vertex نیز شناخته می شود) بچرخاند و به دهانه رحم و کانال زایمانی نزدیک تر قرار گیرد. هیچ مدرک پزشکی برای پشتیبانی از این روش وجود ندارد.
آیا جنین بعد از 36 هفتگی هم می تواند بچرخد؟
برخی از جنین ها به طور طبیعی در ماه آخر بارداری می چرخند. اگر اولین بارداری شما است و در 36 هفتگی وضعیت بریچ دارد، احتمال اینکه جنین به طور طبیعی قبل از شروع زایمان بچرخد، حدود 1 در 8 است. احتمال بازگشت آنها به طور طبیعی در حدود 1 از 3 است. اگر جنین در 36 هفتگی وضعیت زایمان بریچ داشته باشد، پزشک یا ماما ممکن است به مادر توصیه کنند بعد از 37 هفتگی تحت ECV یا چرخش خارجی سفالیک قرار گیرند.
این امر سبب افزایش شانس بازگشت جنین به حالت سر به پایین می شود. بعضی از افراد فکر می کنند مادر باید با نگه داشتن خود در حالت های معینی جنین را به تغییر حالت تشویق کند. گزینه های دیگری ممکن شامل طب سوزنی، طب چینی به نام حرارت درمانی و درمان کایروپراکتیک است. مدارک مستندی درباره تاثیر های این گزینه ها وجود ندارد. قبل از انجام هرگونه تکنیکی با پزشک یا ماما خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که به شما یا جنین آسیبی وارد نمی شود.
وضعیت بریچ برای زایمان واژینال و سزارین
اغلب مراقبین سلامت، باوری مبنی بر تلاش جهت زایمان واژینال برای وضعیت بریچ ندارند. با این حال برخی افراد این تصمیم را به زمان زایمان موکول می کنند.
برای تلاش جهت تولد واژینال شرایط زیر ضروری است:
- جنین در مراحل پایانی زایمان و وضعیت بریچ است
- در حالی که ضربان قلب از نزدیک مورد بررسی قرار می گیرد، جنین فاقد علائم دیسترسی می باشد.
- با بزرگ شدن دهانه رحم هنگام نزول جنین، روند زایمان ثابت است.
- مراقب بهداشتی تخمین می زند که جنین خیلی بزرگ نیست و یا لگن مادر خیلی باریک نیست تا جنین بتواند با اطمینان از کانال زایمانی عبور کند.
- بیهوشی در دسترس است و ممکن است سزارین نیز انجام شود.
خطرات و عوارض زایمان واژنی چیست؟
در بدو تولد، سر جنین آخرین قسمت خارج شده از واژن است که همین عامل سهولت تولد از طریق کانال واژنی را دشوارتر می کند. بعضی اوقات از فورسپس های خاصی برای هدایت سر جنین از کانال تولد استفاده می شود. مشکل احتمالی دیگر پرولاپس بند ناف است.
در این شرایط با حرکت جنین به سمت کانال تولد، بند ناف فشرده می شود بنابراین باعث کاهش خون رسانی و اکسیژن به جنین می شود. در زایمان واژینال، از مانیتوری الکترونیکی برای نظارت بر ضربان قلب جنین در طول دوره زایمان استفاده خواهد شد. در صورت بروز نشانه هایجنین، دیسترسی برای ممکن است سزارین گزینه ممکن باشد.
چه موقع برای حالت بریچ از زایمان سزارین استفاده می شود؟
اغلب مراقبین بهداشتی، زایمان سزارین را برای کلیه جنین هایی که در وضعیت زایمان بریچ قرار دارند، به خصوص جنین های نارس توصیه می کنند. از آنجا که جنین های نارس کوچک و شکننده تر هستند اندازه سرشان نسبت به بدنش نسبتاً بزرگتر است، بعید است که سر او توان ایجاد کشش دهانه رحم به اندازه جنین کامل داشته باشد. این بدان معنی است که ممکن است فضای کمتری برای خروج سر وجود داشته باشد.
پیش آگهی
- مرگ و میر پری نیتال وضعیت زایمان بریچ بدون در نظر گرفتن نحوه زایمان توسط عواملی افزایش یافته است. مرگ و میرها اغلب با ناهنجاری ها مرتبط بوده است که بروز آن با وضعیت بریچ، عدم بلوغ و مرگ داخل رحمی جنین شایع تر است.
- وضعیت بریچ با افزایش خطر ابتلا به دیسپلازی پیشرفته هیپ مرتبط است. سونوگرافی هیپ باید در کلیه جنین هایی دچار ضعف شده در 36 هفتگی ، بدون توجه به وضعیت آنها در زایمان یا نحوه زایمان انجام شود.
