آیا می دانید خطر بیماری کرونا در زنان باردار و شیرده چقدر است؟ آیا در دوران بارداری به سر می برید و نگران ابتلا شدن به ویروس کرونا هستید؟ آیا ویروس کرونا می تواند از جفت عبور کرده و جنین شما را مبتلا کند؟ برای زنان باردار و آن دسته از زنانی که بچه های خیلی کوچکی دارند، گسترش و شیوع این بیماری همه‌گیر می‌تواند حتی ترسناک تر از بقیه افراد باشد. در این مقاله از بخش زنان و زایمان و بیماری های دکتر سلام به بررسی بیماری کرونا در بارداری می پردازیم.
بیماری کرونا در بارداری
طبق گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها ، اطلاعات کمی در مورد چگونگی تاثیر کرونا ویروس بر روی زنان باردار و جنین و یا نوزاد وجود دارد.
زنان باردار نسبت به جمعیت عمومی، در معرض خطر بالاتری از نظر ابتلا به بیماری های عفونی خاص قرار دارند. برای مثال، زنان باردار به احتمال زیاد از بیماری آنفولانزا که با بیماری ویروس کووید-19 مرتبط است، شدیدا بیمار می شوند. با این وجود و در حال حاظر، در مورد ویروس کووید-19، مقامات بهداشتی اطلاعاتی مبنی بر اینکه آیا زنان باردار و نوزادان در معرض خطر بیشتری نسبت به عموم مردم قرار دارند یا خیر، در دست ندارند.
طبق گزارش مرکز کنترل بیماری ها (CDC) ، زنان باردار باید اقدامات احتیاطی مشابهی را به منظور پیشگیری از ابتلا به عفونت انجام دهند، از جمله شستشوی دست ها با آب و صابون و اجتناب از برخورد با افرادی که بیمار هستند
دکتر اندرو پاویا، رئیس بخش بیماری های عفونی کودکان در دانشگاه یوتا و مدیر برنامه امراض مسری در بیمارستان کودکان، در اعلامیه زیر اطلاعات مشابهی را شرح داد:
به طور کلی، زنان باردار بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت و عوارض شدید ناشی از عفونت های ویروسی مثل آنفولانزا یا کرونا ویروس های مرتبط با آن هستند، مانند ویروس کرونای سارس (SARS) و ویروس کرونای مرس (MERS). با این حال، آمار مربوط به بیماران مبتلا به ویروس کووید-19، به طور جدی نشان نمی دهد که این مورد فقط برای وضعیت فعلی باشد. در حالی که ما هنوز تمام روش هایی که ممکن است ویروس کووید -19 بر روی زنان باردار داشته باشد را نمی دانیم، اما هنوز هم مهم است که مادران باردار با شستشوی دست ها و دوری از افرادی که بیمار هستند، از خود محافظت کنند. ما هنوز هیچ مدرکی مبنی بر اینکه زنان باردار می توانند ویروس کووید-19 را به جنین داخل رحم منتقل کنند در دست نداریم. دانشمندان و پزشکان هنوز در حال مطالعه و بررسی این موضوع هستند تا ببینند که آیا این ویروس می تواند به جنین منتقل شود یا خیر، اما اکنون این طور به نظر می رسد که خطر زیادی وجود ندارد.
ارین کلارک، پزشک و رئیس بخش پزشکی مادر و جنین در دانشگاه پزشکی یوتا، با این نظریه موافق بود.
احتمال کمی وجود دارد که زنان بارداری که آزمایش کرونا ویروس آنها مثبت می باشد، این ویروس را در زمان بارداری و زایمان به نوزاد خود منتقل کنند.
طبق گفته کلارک، انتقال عمودی یا انتقال از مادر به نوزاد قبل از زایمان، در طول زایمان و یا بعد از زایمان برای ویروس کووید-19 دیده نشده است، اما نمی‌توان آن را کاملا رد شده فرض کرد.
بر اساس گفته دانشگاه یوتا، سقط جنین و به دنیا آوردن جنین مرده، در مواردی گزارش شده است که مادر از بیماری های دیگری مانند ویروس کرونای سارس (SARS – CoV) و ویروس کرونای مرس (MERS-CoV) رنج می‌برد، اما لزوما به معنای ابتلای جنین به این ویروس نیست.
کلارک می گوید اگر مادران واقعا بیمار شوند، بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس، وزن کم نوزاد در زمان تولد و از دست دادن حاملگی قرار می گیرند. این نتایج و پیامدها ارتباط مستقیمی با ابتلای جنین به عفونت ویروسی ندارند، بلکه حقیقت این است که مادر به شدت بیمار است.
در حال حاضر هیچ اطلاعاتی در خصوص نتایج بارداری در رابطه با ویروس کووید-19 وجود ندارد. از آنجایی که اعتقاد بر این است که ویروس کووید-19 از طریق قطره های بزاق پخش می شود، مادران آلوده به این ویروس می توانند پس از زایمان، این ویروس را به نوزاد خود منتقل کنند. بنابراین باید اقدامات احتیاطی مانند داشتن فاصله با نوزاد، زدن ماسک صورت و حفظ بهداشت را رعایت کنند.
تاکنون هیچ مدرکی دال بر اینکه مادران می توانند ویروس کووید-19 را از طریق شیردهی از سینه به نوزادان خود منتقل کنند وجود ندارد.
بیماری کرونا در بارداری – نکاتی برای زنان باردار مشکوک به کرونا یا با علائم کووید ۱۹
این توصیه ها مخصوص زنان باردار در سه ماه دوم یا سوم بارداری هستند. مراقبت از زنانی که در دهه اول بارداری هستند باید روی پیشگیری از عفونت و راه های تشخیصی تمرکز کند که این روش ها برای افرادی که باردار نیستند نیز استفاده می شوند.
نکات کلی برای زنان باردار مشکوک به کرونا یا با کووید ۱۹ تایید شده، خصوصا در آن هایی که به مراقبت در بیمارستان نیاز دارند.
توصیه های زیر مخصوص مراقبت از زنان در سه ماه دوم و سوم بارداری هستند. مراقبت از زنان در سه ماه اول بارداری شامل توجه به پیشگیری از عفونت و تشخیص است و روش های درمانی مشابه افراد غیر باردار هستند.
- این زنان باید با مراکز مربوطه تماس بگیرند و توصیه های مناسب را دریافت کنند. اگر با آمبولانس تماس گرفته اید، فردی که تماس گرفته باید بیان کند که زن باردار مشکوک به بیماری کرونا است یا هم اکنون به خاطر این ویروس در قرنطینه است.
- زن بیمار باید یکی از کارکنان بخش زنان و زایمان را از حضورش در بیمارستان به علت این ویروس آگاه کند.
- زنان باردار باید در بخش زنان توسط کارکنان مربوطه معاینه شوند و از لباس های مخصوص و ماسک و دستکش برای آن ها استفاده شود. این ماسک صورت نباید برداشته شود تا زمانی که بیمار در اتاق مخصوص قرنطینه شود.
- فورا باید بیمار را به اتاق قرنطینه بفرستند و در اتاق قرنطینه خدمات درمانی را دریافت کنند.
- تنها، کارکنان مخصوص باید وارد اتاق شوند و تا حد امکان نباید کسی به ملاقات بیمار بیاید.
- برای رعایت اقدامات محافظتی، تمام محیط ها و تجهیزات بالینی باید مرتبا تمیز شوند.
نکاتی برای زنانی که در مراکز مراقبتی حضور یافته اند، اما بیماری کرونا در آن ها تایید نشده ولی علائم آن ها نشان دهنده احتمال عفونت هستند
بخش های زنان و زایمان باید سیستمی برای تشخیص این بیماری داشته باشند تا از انتقال این بیماری به سایر بیماران و کارکنان پیشگیری کنند. این سیستم باید در اولین محل تماس باشد (که نزدیک ورودی یا در بخش پذیرش است) تا اطمینان حاصل کند که عفونت به موقع تشخیص داده می شود و کنترل می شود. این سیستم باید قبل از زمانی اعمال شود که بیمار در اتاق انتظار می نشیند.
این خدمات باید راهنمایی های مربوطه را دنبال کنند که در تعیین این که آیا زن باردار در خطر بیماری کرونا قرار دارد یا نه موثر هستند. اگر زنان علائم عفونت کووید ۱۹ را دارند (سرفه یا تب بالای ۳۷.۸ درجه) و به پذیرش در بیمارستان نیاز دارند، باید آزمایش دهند. تا زمان آماده شدن نتایج آزمایش نیز بیمار باید درمان هایی را دریافت کند که بیمارانی که کووید ۱۹ آن ها تایید شده دریافت می کنند.
ممکن است زنان باردار به علت علائم ناشی از بارداری به مراکز درمانی مراجعه کنند و این علائم را با علائم کروناویروس اشتباه بگیرند. موقعیت هایی وجود دارند که میان علائم بارداری و علائم بیماری کرونا هم پوشانی وجود دارد و همین امر سبب گیج شدن فرد می شود. در مواردی که مطمئن نیستید، با پزشک تماس بگیرید یا به بیمارستان مراجعه کنید.
در مواردی که زنان باردار به مراکز زنان و زایمان مراجعه می کنند و مشکوک به بیماری کرونا هستند یا بیماری کرونا در آن ها تایید شده است؛ کارکنان بخش زنان و زایمان ابتدا باید نکات احتیاطی را رعایت کنند. از لباس های مخصوص استفاده کنند و زنان باردار را به اتاق قرنطینه منتقل کنند. این پروسه می تواند برای بیماران و کارکنان مراکز درمانی، پر استرس و زمان بر باشد. کنترل های بارداری را برای آزمایش بیماری کرونا به تاخیر نیندازید.
زنانی که در حال دریافت مراقبت های زمان زایمان هستند و بیماری کرونا مشکوک/ تایید شده با علائم خفیف/ یا بدون علائم دارند
تمام زنان باید در زمان زایمان با بخش زنان و زایمان تماس بگیرند. به زنان با علائم خفیف کووید ۱۹ توصیه می شود که قبل از زایمان خود را در خانه قرنطینه کنند.
چه برای زایمان در خانه و چه در مرکز زایمان برنامه ریزی شده باشد، باید با زنان آلوده به کووید ۱۹ درباره احتمال بالای عفونت نوزاد به این بیماری، مشورت شود. ممکن است به زنان توصیه شود که در مرکز زایمان (نه در خانه) بستری شوند و زایمان کنند، زیرا تجهیزات کافی برای تحت نظر گرفتن نوزاد وجود دارد. این توصیه ها ممکن است با پیدا شدن شواهد بیشتر برای این بیماری در زنان باردار دچار کووید ۱۹، تغییر کنند.
بیشتر بدانید: پیشگیری از بیماری کرونا با تقویت سیستم ایمنی بدن
وقتی زنان در اتاق قرنطینه قرار می گیرند، ارزیابی مادر و نوزاد باید انجام شود، از جمله اقداماتی که صورت می گیرد شامل این موارد است:
- بررسی ارزیابی شدت علائم بیماری کرونا که توسط تیم پزشکی و متخصص بیماری های عفونی انجام می شود.
- ارزیابی علائم مادر نظیر دمای بدن، سرعت تنفس و میزان اکسیژن
- ارزیابی وضعیت جنین (در مطالعه صورت گرفته روی ۱۸ زن باردار که به بیماری کرونا عفونی بودند و ۱۹ نوزاد [یکی از موارد زایمان ۲ قلو بود] طبق گزارشات، ۸ مورد از درگیری نوزاد و ابتلای نوزاد به ویروس کووید ۱۹ وجود داشت). به علت همین آمار بالا، بررسی مکرر وضعیت نوزاد هنگام زایمان و بعد از زایمان، به تمام زنان با کووید ۱۹ پیشنهاد می شود.
اگر هیچ نگرانی ای درباره شرایط مادر یا فرزند او وجود نداشته باشد، معمولا به زنان اجازه داده می شود که به خانه برگردند. به این زنان توصیه های معمول در خصوص علائم و نشانه های بیماری داده می شود اما علائمی که می توانند با وخیم شدن کووید ۱۹ در ارتباط باشند نیز در اختیار آن ها قرار می گیرند و در صورت مشاهده باید با پزشک تماس بگیرند. این علائم شامل مشکلات تنفسی و تب بالاتر از ۳۸.۰ درجه هستند. اگر زایمان صورت گرفته، مراقبت های بعد از زایمان باید در اتاق قرنطینه ادامه داشته باشند.
توصیه هایی برای زنانی که در طول بارداری در بیمارستان بستری شده اند (نه در طول زایمان)
باید با یک تیم درمان (که شامل متخصص بیماری های عفونی، متخصص ماما، پرستار و متخصص بیهوشی است) هر چه زودتر هماهنگ شود. بحث های تیم درمان و نتایج آن باید با بیمار در میان گذاشته شوند. در خصوص این موارد باید مشورت صورت بگیرد:
- اولویت های اساسی برای مراقبت بالینی از بیمار
- بهترین محل برای مراقبت از بیمار (بخش مراقبت های ویژه، اتاق قرنطینه یا سایر جاهای مناسب)
- نگرانی های تیم درمان در دوره بارداری بیمار (خصوصا نگرانی در خصوص وضعیت جنین)
اولویت تیم درمانی باید شامل بهبود و تثبیت وضعیت سلامتی بیمار با کمک درمان های مراقبتی استاندارد باشد.
برخی از اقدامات مخصوص برای زنان باردار شامل این موارد هستند:
- بررسی های رادیوگرافیک باید صورت بگیرند (همان گونه که برای بزرگسالان غیر باردار انجام می شوند). این بررسی ها شامل آزمایش اشعه ایکس و سی تی اسکن قفسه سینه هستند. تیم درمان باید تلاش کنند که اقدامات احتیاطی برای محافظت از جنین در برابر رادیواکتیو را رعایت کنند.
- به طور مکرر باید ضربان قلب جنین بررسی شود، علاوه بر این وضعیت مادر نیز باید مدام بررسی شود. اگر به دلایلی که به جنین مربوط هستند به زایمان فوری نیاز است، تا زمانی که وضعیت مادر ثابت است، زایمان می تواند عادی باشد.
- در این شرایط، به ثابت ماندن وضعیت مادر قبل از زایمان نیاز است. همان گونه که ثابت ماندن وضعیت مادر در سایر شرایط اورژانسی نظیر پره اکلامپسی نیز مطرح است.
- وضعیت مادر باید مدام توسط تیم درمانی بررسی شود تا تعیین شود که آیا به زایمان فوری نیاز است یا این که اختلال جدی ای وجود دارد یا نه. این معاینات هم وضعیت مادر و هم وضعیت جنین را بررسی می کنند.
بیماری کرونا در بارداری – مراقبت های لازم هنگام زایمان
- وقتی زنی با بیماری کرونا مشکوک یا تایید شده در بخش زنان و زایمان پذیرفته می شود، افراد زیر که جزو تیم درمانی هستند باید آگاه شوند و در زایمان وی حضور داشته باشند: پزشک ماما، متخصص بیهوشی، پزشک متخصص کودکان و نوزادان، و پرستاران.
- تمام تلاش ها باید صورت بگیرد تا تعداد کارکنانی که وارد اتاق و بخش زایمان می شوند کمتر شود. در این شرایط باید قوانینی وضع شود که تنها برخی از پرسنل که حضور آن ها در این شرایط اضطراری نیاز است، در بخش زایمان حاضر شوند.
- معاینه مادر باید ادامه داشته باشد و وضعیت او باید مرتبا مورد ارزیابی قرار بگیرد. هر ساعت اشباع اکسیژن مادر باید بررسی شود. هدف، نگه داشتن سطح اشباع اکسیژن بالاتر از ۹۴% است.
- هنوز هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد برای مادرانی که با بیماری کرونا دست و پنجه نرم می کنند، یک نوع زایمان از نوع دیگر بهتر است. در نتیجه در مورد شیوه زایمان باید با زن باردار صحبت شود، ترجیحات او در نظر گرفته شوند و درباره مداخلات مورد نیاز باید با او مشورت شود. شیوه زایمان نباید تحت تاثیر بیماری کرونا قرار بگیرد مگر این که اختلال تنفسی مادر نیازمند زایمان فوری باشد.
- هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد کدام یک از روش های بی حسی (بی حسی نخاعی یا بی حسی اپیدورال) در صورت وجود کروناویروس موثرتر است. اما به طور کلی به زنان مشکوک به کووید ۱۹ یا افراد مبتلا به این ویروس، بی حسی اپیدورال پیشنهاد می شود تا در صورتی که به زایمان فوری نیاز بود، نیاز به بیهوشی عمومی کمتر شود. به علاوه به علت این که استفاده از انتونوکس (Entonox) احتمال انتشار ویروس را افزایش می دهد، استفاده از بی حسی اپیدورال پیشنهاد می شود.
- اگر از انتونوکس استفاده شود، دستگاه تنفسی باید حاوی یک فیلتر باشد تا از آلودگی با ویروس، پیشگیری شود.
بیماری کرونا در بارداری – شیردهی به نوزاد
در ۶ آزمایشی که در چین صورت گرفت، انتقال ویروس کووید ۱۹ از طریق شیر مادر به نوزاد، منفی در نظر گرفته شده بود. اما به علت این که این آزمایش روی تعداد کمی از افراد صورت گرفته بود، شیردهی باید با احتیاط صورت بگیرد. بزرگ ترین خطر برای نوزادان و اطفال شیرخوار، تماس نزدیک با مادر است که این گونه احتمال انتقال ذرات تنفسی هوابرد از طریق مادر به فرزند افزایش پیدا می کند. طبق شواهدی که تاکنون در دسترس هستند، اظهار می شود که اگر شیردهی در طول این دوران با رعایت اقدامات احتیاطی صورت بگیرد مشکلی ایجاد نمی کند. پزشک باید درباره خطرات و مزایای شیردهی در زمانی که مادر با این ویروس دست و پنجه نرم می کند، با بیمار صحبت کند. ممکن است با پیشرفت بیشتر و یافتن شواهد بیشتر، این اظهارات تغییر کنند. در زنان شیرده، برای کاهش احتمال انتقال ویروس به نوزاد اقدامات احتیاطی زیر باید رعایت شوند:
- شستشوی دست ها قبل از لمس کودک و شیردهی او چه از طریق سینه مادر و چه از طریق شیشه شیر
- به یاد بسپارید که زمانی که در حال شیر دادن به نوزاد هستید، از سرفه یا عطسه روی او بپرهیزید.
- بعد از هر بار استفاده، شیشه شیر را بشویید.
- از کسی که قادر به این کار است بخواهید که با احتیاط با شیشه شیر به فرزندتان شیر بدهد.
دکتر سلام توصیه می کند مقاله پس از ورود ویروس کرونا به بدن چه اتفاقی می افتد؟ را نیز مطالعه کنید و یا پاسخ سوالات خود را در مقاله سوالات متداول در مورد بیماری کرونا بیابید.