واژینیت شامل التهاب واژن است که سبب خروج ترشحات، خارش و درد می شود. علت واژینیت معمولا تغییر در توازن عادی باکتری های واژن و یا عفونت است. کاهش سطح استروژن پس از یائسگی و برخی از اختلالات پوستی نیز می توانند سبب بروز واژینیت شوند. علائم واژینیت می توانند کاملا واضح باشد یا به ندرت قابل توجه باشند. گاهی هیچ علائمی وجود ندارد. بهتر است به این که ترشحات واژن و قسمت بیرونی واژن به طور عادی چگونه به نظر می رسند و چه بویی دارند، توجه کنید. این گونه راحت تر متوجه تغییرات نشان دهنده واژینیت یا سایر انواع عفونت می شوید. در این مطلب از بخش سلامت زنان دکتر سلام ما قصد داریم هر چیزی که باید درباره واژینیت بدانید را در اختیارتان بگذاریم.
انواع واژینیت
رایج ترین انواع واژینیت عبارتند از:
واژینوز باکتریایی
که از تغییرات باکتری های عادی موجود در واژن تا رشد بیش از حد سایر ارگانیسم ها نتیجه می گیرد.
عفونت مخمری
که معمولا توسط یک قارچ به نام کاندیدا آلبیکانس ایجاد می شود.
تریکومونیازیس
که توسط یک نوع انگل ایجاد می شود و اغلب از طریق دخول جنسی منتقل می شود درمان به نوع واژینیتی که دارید بستگی دارد.
آیا ترشحات واژن عادی هستند؟
واژن به طور طبیعی ترشحاتی تولید می کند که معمولا شفاف یا نسبتا کدر، بدون سوزش و با بوی کمی هستند. در طول چرخه قاعدگی عادی، میزان و غلظت ترشحات تغییر می کند. ممکن است یکبار در ماه، میزان کمی از ترشحات رقیق و آبکی داشته باشید. در زمان دیگری (معمولا در انتهای چرخه قاعدگی) ترشحات گسترده و غلیظ تری می توانند ظاهر شوند. تمام این ترشحات عادی تصور می شوند.
ترشحات واژن که بو دارند یا همراه با سوزش هستند معمولا غیرعادی در نظر گرفته می شوند. این ترشحات همراه با سوزش، خارش یا هر دو مورد هستند. احساس سوزش احساسی همچون عفونت مثانه به فرد می دهد. سوزش می تواند هر زمانی در روز رخ دهد اما هنگام شب اذیت کننده تر است. این علائم با دخول جنسی تشدید می شوند. اگر در میزان، رنگ یا بوی ترشحات تغییراتی ایجاد شود و این تغییرات بیش از چند روز دوام داشته باشند، حتما باید به متخصص مراجعه کنید.
علائم واژینیت چه هستند؟
علائم واژینیت بسته به علت آن متفاوتند. اما علائم واژینیت اغلب شامل این مواردند:
- قرمزی، تورم، همراه با احساس سوزش و اذیت شدن در واژن
- سوزش، خارش یا درد در واژن یا قسمت بیرونی واژن.
- درد و اذیت شدن در طول رابطه جنسی
- احساس این که بیش از حد معمول به دفع ادرار نیاز دارید.
- اگر قسمت بیرونی واژن هم اکنون احساس سوزش دارد، ادرار نیز می تواند با احساس سوزش همراه باشد.
ترشحات واژن که عادی در نظر گرفته نمی شوند شامل این مواردند:
- برای عفونت های مخمری، ترشحات معمولا غلیظ، سفید و بدون بو هستند.
- ممکن است یک پوشش سفید اطراف واژن یا در آن داشته باشید.
- برای واژینوز باکتریایی ممکن است ترشحات واژنی داشته باشید که خاکستری و کف آلود هستند و بویی شبیه به ماهی دارند.
- اما ممکن است واژینوز باکتریایی [BV] هیچ علائمی نداشته باشد.
- برای تریکومونیازیس، ترشحات معمولا کف دار، زرد یا سبز و بد بو هستند و ممکن است لکه های خون در آن ها وجود داشته باشد.
چه هنگامی به پزشک مراجعه کنید
اگر درد غیر معمول واژینال دارید به پزشک مراجعه کنید خصوصا:
- اگر بوی نامطبوع، ترشحات یا سوزش واژینال دارید.
- اگر قبلا هیچ وقت عفونت واژینال نداشتید.
- مراجعه به پزشک می تواند دلیل عفونت را مشخص کند و به شما در تشخیص علائم و نشانه ها کمک کند.
- اگر قبلا هیچ گاه عفونت واژینال نداشتید.
- اگر چندین شریک جنسی داشتید یا اخیرا یک شریک جنسی جدید دارید.
- در این شرایط ممکن است عفونت منتقله جنسی داشته باشید.
- برخی از عفونت های منتقله جنسی علائم و نشانه هایی شبیه عفونت مخمری یا واژینوز باکتریایی دارند.
- اگر یک دوره داروی بدون تجویز ضد مخمر مصرف کردید و هنوز علائم تان وجود دارند.
- اگر تب، لرز یا لگن درد دارید.
زمان مراجعه به پزشک
نیازی نیست هر بار که سوزش واژن و ترشحات دارید به پزشک مراجعه کنید مگر این که:
- قبلا یک عفونت مخمری واژن داشتید و علائم و نشانه هایی که در حال حاضر دارید مشابه گذشته هستند.
- با علائم و نشانه های عفونت مخمری آشنا هستید و مطمئنید که به این نوع عفونت دچارید.
بیشتر بخوانید: از کجا بدانیم واژن سالم است
دلایل واژینیت
دلیل واژینیت به این که به کدام نوع دچارید بستگی دارد:
واژینوز باکتریایی
این رایج ترین نوع واژینیت ناشی از تغییرات در باکتری های عادی موجود در واژن، تا رشد بیش از حد یکی از چندین ارگانیسم دیگر است. معمولا باکتری های عادی که در واژن وجود دارند (لاکتوباسیلوس) بیش از باکتری های دیگر (باکتری های ناهوازی) در واژن هستند. اگر تعداد باکتری های ناهوازی افزایش پیدا کند، این توازن از بین می رود و سبب واژینوز باکتریایی می شود. این نوع واژینیت با دخول جنسی در ارتباط است خصوصا اگر چندین شریک جنسی داشتید یا اگر یک شریک جنسی جدید دارید. اما می تواند در زنانی که از نظر جنسی فعال نیستند نیز رخ دهد.
عفونت مخمری
این عفونت هنگامی رخ می دهد که در واژن، رشد بیش از حد ارگانیسم های قارچی (خصوصا کاندیدا آلبیکانس) وجود دارد. کاندیدا آلبیکانس سبب عفونت در سایر قسمت های مرطوب بدن (همچون دهان و بستر ناخن) نیز می شود. این قارچ می تواند سبب ایجاد دانه های پوستی نیز شود.
تریکومونیازیس
این عفونت منتقله جنسی رایج توسط یک انگل میکروسکوپی به نام تریکوموناس واژینالیس رخ می دهد. این ارگانیسم در طول رابطه جنسی با کسی که این عفونت را دارد منتقل می شود. در مردان، این ارگانیسم معمولا مجرای ادراری را عفونی می کند اما اغلب سبب بروز هیچ علائمی نمی شود. در زنان، تریکومونیازیس اغلب واژن را عفونی می کند و ممکن است سبب بروز علائمی شود. تریکومونیازیس احتمال ابتلا به سایر عفونت های منتقله جنسی در زنان را افزایش می دهد.
واژینیت غیر عفونی
اسپری های واژن، دوش گرفتن، صابون های معطر، شوینده های معطر و محصولات اسپرم کش می توانند سبب عکس العمل آلرژیک یا سوزش فرج (قسمت بیرونی واژن) و بافت واژن شوند. قرار دادن اشیاء بیرونی همچون دستمال کاغذی یا تامپون در واژن نیز می تواند سبب سوزش بافت واژن شود.
سندرم تناسلی ادراری یائسگی (آتروفی واژن)
سطح پایین استروژن پس از یائسگی یا برداشتن تخمدان ها با جراحی سبب باریک شدن پوشش واژینال می شود و گاهی سبب سوزش واژن، سوختگی و خشکی می شود.
عوامل مخاطره آمیز
عواملی که خطر بروز واژینیت را افزایش می دهند عبارتند از:
- تغییرات هورمونی نظیر تغییراتی که در ارتباط با بارداری، قرص های کنترل بارداری یا یائسگی هستند.
- فعالیت جنسی
- داشتن عفونت منتقله جنسی
- داروهایی نظیر آنتی بیوتیک و استروئیدها
- استفاده از اسپرم کش ها برای جلوگیری از بارداری
- دیابت کنترل نشده
- استفاده از محصولات بهداشتی نظیر اسپری های واژن یا برطرف کننده های بوی واژن
- دوش گرفتن
- پوشیدن لباس های مرطوب یا تنگ
- استفاده از ابزار درون رحمی (IUD) برای جلوگیری از بارداری
عوارض جانبی واژینیت
زنان با تریکومونیازیس یا واژینوز باکتریایی بیشتر در معرض عفونت های منتقله جنسی هستند و علت آن التهاب ناشی از این اختلالات است. در زنان باردار، واژینوز باکتریایی و تریکومونیازیس با زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد همراه هستند.
تشخیص این بیماری
برای تشخیص واژینیت، پزشک این اقدامات را انجام می دهد:
بررسی سابقه بیماری
این شامل معاینه واژن یا بررسی عفونت های منتقله جنسی است.
انجام معاینه لگن
در طول معاینه لگن، پزشک از ابزاری به نام اسپکولوم برای بررسی درون واژن برای وجود التهاب و ترشحات غیر عادی استفاده می کند.
جمع آوری یک نمونه برای بررسی آزمایشگاهی
پزشک یک نمونه از ترشحات دهانه رحم یا واژن را برای بررسی آزمایشگاهی جمع آوری می کند تا تایید کند که چه نوع واژینیتی دارید.
انجام آزمایش pH
ممکن است پزشک با استفاده از ابزار pH یا کاغذ pH روی دیواره واژن، pH واژن را بررسی می کند. بالا بودن pH می تواند نشان دهنده واژینوز باکتریایی یا تریکومونیازیس باشد. البته آزمایش pH یک آزمایش تشخیصی قابل اعتماد نیست.
متخصصان واژینوز باکتریایی (BV) را چگونه تشخیص می دهند؟
تشخیص BV، به معاینه واژن توسط یک متخصص ماهر و بررسی آزمایشگاهی مایعات جمع شده از واژن، نیاز دارد. معاینه تشخیصی BV شبیه معاینه های همیشگی است که متخصصان زنان انجام می دهند. هنگام معاینه واژن، متخصص واژن را برای علائم BV بررسی می کند که شامل افزایش ترشحات واژن است که رنگ سفید یا خاکستری دارند.
متخصص همچنین میزان کمی از مایعات واژن را با ابزار مخصوص جمع آوری می کند. این نمونه در آزمایشگاه برای تشخیص BV، بررسی می شود. تشخیص دقیق BV اهمیت دارد چون به متخصص کمک می کند تشخیص دهد که آیا دچار BV هستید یا سایر عفونت ها (همچون عفونت های منتقله جنسی نظیر کلامیدیا).
برای اطمینان از تشخیص دقیق، پزشک از شما می خواهد که:
- ۲۴ ساعت قبل از آزمایش دوش نگیرید.
- از هر چیزی که سبب سوزش واژن می شود (همچون اسپری واژن) استفاده نکنید.
- ۲۴ ساعت قبل از آزمایش، رابطه جنسی نداشته باشید.
- پیش از ملاقات با پزشک چیزهایی (نظیر تامپون) را در واژن قرار ندهید.
- هنگامی که در دوران قاعدگی هستید، برای معاینه به پزشک مراجعه نکنید.
درمان واژینیت
ارگانیسم ها و اختلالات گوناگونی می توانند سبب واژینیت شوند، پس درمان به دلیل واژینیت بستگی دارد:
واژینوز باکتریایی
برای این نوع واژینیت، پزشک قرص مترونیدازول (فلاژیل) تجویز می کند که از طریق دهان مصرف می شود. یا این که ژل مترونیدازول (متروژیل) یا کرم کلیندامایسین (کلئوسین) را تجویز می کند که روی واژن استعمال می شوند. باید معاینه شوید و برای استفاده از این داروها، تجویز پزشک را داشته باشید.
عفونت مخمری
عفونت های مخمری معمولا با کرم های ضد قارچ بدون نیاز به تجویز یا شیاف هایی نظیر میکونازول (مونیستات۱)، کلوتریمازول، بوتوکونازول یا تیوکونازول (Vagistat-1) درمان می شوند. عفونت های مخمری می توانند با داروهای ضد قارچ تجویزی خوراکی نظیر فلوکونازول (دیفلوکان) نیز درمان شوند. مزیت درمان بدون نیاز به تجویز سهولت، هزینه کمتر و منتظر نماندن برای ملاقات با پزشک است. اما ممکن است چیزی غیر از عفونت مخمری داشته باشید. استفاده از داروی نادرست تشخیص دقیق یا درمان درست را به تاخیر می اندازد.
تریکومونیازیس
ممکن است پزشک قرص مترونیدازول (متروژیل) یا تینیدازول (تیندامکس) را تجویز کند.
سندرم تناسلی ادراری یائسگی (آتروفی واژن)
استروژن (در قالب کرم واژینال، قرص یا حلقه استروژن) می تواند به طور موثر این اختلال را درمان کند. این درمان پس از بررسی سایر عوامل مخاطره آمیز یا عوارض جانبی ممکن، با تجویز پزشک در دسترس است.
واژینیت غیر عفونی
برای درمان این نوع واژینیت باید منبع سوزش را تشخیص دهید و از آن بپرهیزید. منابع ممکن صابون جدید، پودر لباسشویی، نوار بهداشتی یا تامپون هستند.
چگونه می توانم از داشتن این بیماری بپرهیزم؟
بدن هر کسی با دیگری متفاوت است پس چیزی که برای برخی سبب واژینیت می شود، برای برخی دیگر سبب بروز هیچ مشکلی نمی شود. اما به طور کلی هر چیزی که توازن شیمیایی در واژن را تغییر دهد می تواند منجر به واژینیت شود. عکس العمل آلرژیک یا حساسیت به محصولات یا مواد گوناگون یا برخی فعالیت ها نیز می توانند سبب بروز واژینیت شوند. در این جا به یک سری نکات برای سالم نگه داشتن واژن و فرج اشاره می کنیم.
از نوار بهداشتی و تامپون های معطر، برطرف کننده های بوی واژن یا محصولات بهداشتی زنان که معطرند استفاده نکنید (اگر درباره بوی واژن نگران هستید، پزشک به شما می گوید که این بو عادی است یا نه). اگر محصولات بهداشتی مخصوص حمام (نظیر صابون یا فوم کف وان) که معطرند، محصولات شوینده معطر و دستمال توالت بودار یا رنگ دار سبب سوزش پوست می شوند، از استفاده از آن ها بپرهیزید.
دوش گرفتن مکرر ماده های سالم و مفید در واژن را می شوید و تعادل طبیعی در واژن را از بین می برد. اگر در حال حاضر دچار عفونت هستید، دوش گرفتن می تواند سبب تشدید عفونت شود. واژن به طور مکرر خود را پاکسازی می کند پس نیازی به تمیز کردن درون واژن ندارید. شستن فرج با صابون بدون بو یا حتی آب ساده سالم ترین راه برای پاک کردن ناحیه تناسلی است. واژینیت ربطی به این که تا چه حد نظافت را رعایت می کنید ندارد پس حمام کردن و دوش گرفتن، واژینیت را درمان نمی کنند.
هنگامی که فرج مرطوب است، واژینیت سریع تر رشد می کند پس تا حد ممکن ناحیه تناسلی را خشک نگه دارید. با لباس های خیس یا مرطوب ننشینید و شلوارهای اذیت کننده و تنگ نپوشید. هنگامی که به حمام می روید فرج را با صابون بدون بو و آب بشویید و سپس خشک کنید. لباس زیرهای نخی یا پنبه ای بپوشید، این کار امکان نفوذ هوا را افزایش می دهد و فرج را خشک نگه می دارد. روزانه لباس زیرتان را عوض کنید.
هر ۴-۸ ساعت یکبار تامپون و نوار بهداشتی تان را عوض کنید. اگر میکروب ها از مقعد وارد واژن شده باشند می توانند سبب بروز عفونت شوند. بعد از مدفوع به خوبی شستشو را انجام دهید تا مانع از انتشار میکروب ها به واژن شوید. اگر انگشت یا آلت تناسلی وارد مقعد شده، قبل از این که واژن را لمس کند آن را بشویید (یا از یک کاندوم جدید استفاده کنید). برخی از انواع روان کننده ها و اسپرم کش ها می توانند سبب سوزش در برخی از افراد شوند، اگر نسبت به آن ها واکنش نشان دادید استفاده از آن ها را متوقف کنید یا مارک دیگری را امتحان کنید.
اگر به لاتکس حساسیت دارید می توانید از کاندوم های پلی اورتان، پلی ایزوپرن یا نیتریل استفاده کنید (این کاندوم ها از پلاستیک نرم ساخته شده اند و بدون لاتکس هستند). ناحیه تناسلی خود را بشناسید. با یک آینه به فرج نگاه کنید و به بو و ترشحات عادی آن توجه کنید. تغییر ترشحات در طول چرخه قاعدگی عادی است. اما شناختن کامل بدن بهترین راه برای تشخیص مشکلات است؛ در نتیجه در صورت نیاز، درمان را زود آغاز می کنید.
آیا می توان به علت رابطه جنسی دچار واژینیت شد؟
در بیشتر موارد واژینیت از طریق رابطه جنسی منتشر نمی شود. اما گاهی واژینیت به علت عفونت های منتقله جنسی رخ می دهد. تریکومونیازیس یکی از انواع رایج STD است که به راحتی از طریق تماس جنسی منتقل می شود و اغلب سبب واژینیت می شود. واژینوز باکتریایی و عفونت مخمری از نظر جنسی منتقل نمی شوند. اما گاهی شیمی بدن می تواند عکس العمل بدی نسبت به مایع منی فرد دیگر داشته باشد یا عفونت مخمری طبیعی و باکتریایی می توانند به توازن عادی در واژن آسیب بزند.
مطالعات نشان داده اند که داشتن رابطه جنسی با یک شخص جدید یا چندین شخص، فرد را در معرض واژینوز باکتریایی قرار می دهد. رابطه جنسی نیز می تواند منجر به واژینیت شود اگر به برخی از انواع روان کننده، کاندوم یا اسباب بازی جنسی حساسیت یا آلرژی داشته باشید. اگر پوشش واژن دچار سوزش شده باشد، اصطکاک زیاد در طول رابطه جنسی واژینال می تواند سبب التهاب و درد شود.
داشتن رابطه جنسی
با استفاده از کاندوم از انتشار یا ابتلا به عفونت های منتقله جنسی بپرهیزید. اگر واژینیت خفیف تا متوسط دارید، استفاده از روان کننده به رهایی از درد و اذیت شدن هنگام رابطه جنسی کمک می کند. روان کننده ها به رهایی کوتاه مدت از علائم و برطرف کردن خشکی واژن در طول رابطه جنسی کمک می کنند اما هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد روان کننده ها درمان بلند مدت موثری هستند.
چندین روان کننده در دسترس هستند. برخی از آن ها مبتنی بر آب و برخی دیگر مبتنی بر سیلیکون هستند. ممکن است نیاز باشد قبل از پیدا کردن روان کننده ای که مناسب تان است، چندین روان کننده را امتحان کنید. اگر به توصیه های بیشتر نیاز دارید، از پزشک سوال بپرسید.
بیشتر بخوانید: اگر رابطه جنسی داشته باشیم بهتر است یا نه؟
آیا برای درمان عفونت مخمری نیازی به مصرف داروی بدون نیاز به تجویز است؟
داروهای بدون نیاز به تجویز بی خطرند و اغلب در درمان عفونت مخمری موثرند. اما بسیاری از زنان زمانی که مشکلات دیگری دارند تصور می کنند که عفونت مخمری دارند. در چنین مواردی، داروی عفونت مخمری تاثیری ندارد و می تواند سبب تاخیر در تشخیص و درمان مشکل شود. حتی اگر قبلا عفونت مخمری داشتید، قبل از مصرف داروهای بدون نیاز به تجویز برای درمان علائم تان حتما با پزشک مشورت کنید. اگر اولین بار است که علائم مربوط به واژن را دارید باید به متخصص مراجعه کنید. اگر از داروی بدون نیاز به تجویز استفاده کردید و علائم تان برطرف نشدند، نیز به پزشک مراجعه کنید.
واژینیت آتروفیک چیست؟
واژینیت آتروفیک ناشی از عفونت است اما می تواند سبب خروج ترشحات واژن و احساس سوزش، خارش و خشکی شود. این اختلال می تواند هر زمانی که سطح هورمون های زنانه پایین هستند (همچون دوران شیردهی و بعد از یائسگی) رخ دهد. واژینیت آتروفیک با استروژن درمان می شود که می تواند به عنوان کرم، حلقه یا قرص مصرف شود. استفاده از روان کننده محلول در آب نیز در طول رابطه جنسی موثر است.
مشکلات کودکان
در کودکان، واژینیت معمولا شامل عفونت فلور مجاری گوارشی است. یکی از عوامل دخیل در واژینیت در میان دختران ۲ تا ۶ سال، بهداشت ضعیف ناحیه تناسلی است (همچون تمیز کردن خود بعد از دستشویی از قسمت عقب به جلو، نشستن دست ها بعد از مدفوع، انگشت کردن خصوصا در پاسخ به خارش). مواد شیمیایی در کف کننده های وان حمام یا صابون ها نیز می توانند منجر به التهاب شوند.
مواردی همچون دستمال توالت می توانند سبب واژینیت با ترشحات خونی شوند. گاهی واژینیت در کودکان به علت عفونت ناشی از یک عامل بیماری زا (استرپتوکوک، استافیلوکوک، گونه های کاندیدا اغلب کرمک) رخ می دهد. سوء استفاده جنسی می تواند سبب بروز بیماری های منتقله آمیزشی (از جمله واژینیت ناشی از تریکومونیازیس) در کودکان شود.
واژینیت در زنان پس از یائسگی
در زنان پس از یائسگی، کاهش چشمگیر در استروژن سبب نازک شدن دیواره واژن می شود و این امر احتمال عفونت و التهاب را افزایش می دهد. برخی از درمان ها (نظیر تخمدان برداری، پرتودرمانی لگن، برخی از داروهای شیمی درمانی خاص) نیز سبب از دست دادن استروژن می شوند. کاهش استروژن پیش زمینه ای برای واژینیت التهابی (خصوصا آتروفیک) است.
تغییرات هورمونی در طول یائسگی می توانند سبب قلیایی شدن pH واژن شوند که می تواند زمینه را برای رشد بیش از حد باکتری های آسیب زا فراهم کند. بهداشت ضعیف (در بیمارانی که به علت برخی مشکلات در بستر می ماند) می تواند سبب التهاب ناشی از سوزش حاصل از مواد شیمیایی ادرار یا مدفوع یا التهاب ناشی از عفونت شود. واژینیت باکتریایی، واژینیت ناشی از کاندیدا و واژینیت ناشی از تریکومونیازیس در دوران پس از یائسگی رایج نیستند اما می توانند در افرادی که در معرض عوامل مخاطره آمیز هستند رخ دهند.
سوالات متداول
اگر واژینیت درمان نشود باید چه کاری انجام داد؟
بیشتر موارد واژینیت هنگامی که به درستی درمان شوند سبب بروز مشکلات بلند مدت نمی شوند. اگر عفونت های واژینال درمان نشوند می توانند به سایر اندام های لگن منتشر شوند و سبب بروز اختلالی به نام بیماری التهابی لگن (PID) شوند. PID می تواند اختلالی جدی باشد و منجر به ناباروری شود. گاهی حتی بعد از درمان موفق، واژینیت دوباره رخ می دهد و به درمان مجدد نیاز است. بیماری های منتقله آمیزشی که در زنان باردار رخ می دهند باید فورا درمان شوند تا عوارض جانبی ای برای جنین ایجاد نشود.
اگر باردار باشم چه پیش می آید؟
ابتلا به واژینیت باکتریایی یا تریکومونیازیس در طول بارداری، زن باردار را در معرض عوارض جانبی بارداری نظیر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد قرار می دهند. درمان واژینیت باکتریایی و تریکومونیازیس به کاهش خطر این عوارض جانبی کمک می کند. از طرف دیگر، عفونت مخمری در طول بارداری خطری برای جنین یا بارداری ندارد.
آیا هیدروژن پراکسید موثر است؟
یکی از درمان های خانگی موثر برای واژینیت باکتریایی که دوباره بازگشته، هیدروژن پراکسید است. یک مطالعه اظهار کرد که دوش گرفتن با ۳۰ میلی لیتر هیدروژن پراکسید به صورت روزانه تا یک هفته، علائم واژینیت باکتریایی را در ۸۹% از شرکت کنندگان حذف کرد. اما نظر کارشناسان چیست؟
از دیدگاه کارشناسان، گروه کوچکی از زنان در این مطالعه شرکت کرده بودند اما این درمان می تواند تا حدی برای زنانی که واژینیت باکتریایی دارند که دوباره بازگشته، موثر باشد. “اخطار: ۳۰ میلی لیتر هیدروژن پراکسید به صورت روزانه برای یک هفته میزان خیلی زیادی است. بهتر است ابتدا از متروژل و سایر درمان های تجویزی استفاده کنید و درباره این درمان با پزشک تان مشورت کنید.”
آیا امتحان کردن درمان واژینیت با هیدروژن پراکسید هیچ زیانی دارد؟
به طور کلی هیدروژن پراکسید می تواند تا حد زیادی سبب سوزش پوست شود. متخصصان خیلی استفاده از هیدروژن پراکسید در ناحیه واژن را پیشنهاد نمی دهند.
درمان واژینیت باکتریایی درمان های طبیعی برای واژینیت باکتریایی
قدم های اساسی در درمان واژینیت باکتریایی عبارتند از:
۱- توجه به سبک زندگی
از این موارد بپرهیزید:
- لباس زیرهای تنگ ساخته شده با پارچه مصنوعی.
- لباس زیر نخی رنگ نشده بهترین گزینه است (شاید خیلی جذاب نباشد اما عملکردی است).
- صابون های بو دار، عطرها
- استرس کنترل نشده
- رابطه جنسی در طول درمان
- کافئین، الکل، شکر، مواد غذایی فرآوری شده، سرکه و سس سویا
۲- درمان علائم
ژل آلوئه ورا به برطرف کردن خارش کمک می کند. تنتور اکیناسه به کاهش التهاب کمک می کند.
۳- درمان باکتری
روغن های ضروری و تنتورها می توانند موثر باشند، نظیر:
- روغن درخت چای
- روغن اسطوخودوس
- روغن ارگانو (پونه کوهی)
- روغن چریش
- تنتور گل مهر طلا
- تنتور سیر
- عصاره دانه گریپ فروت
تمام این ترکیبات طبیعی هستند اما این به این معنا نیست که عوارض جانبی ندارند. برای مثال گزارش شده که روغن چریش سبب سمی شدن کبد می شود، روغن پونه کوهی می تواند سبب عکس العمل آلرژیک شود و با لیتیوم تداخل داشته باشد. گل مهر طلا و سیر نیز می توانند سبب تداخل دارویی شوند.
هیچ یک از این موارد به زنان باردار یا شیرده، زنانی که در آینده نزدیک قصد بارداری دارند، زنان خیلی جوان و زنان مسن پیشنهاد نمی شوند. اکیناسه نباید در زنان با اختلالات خود ایمنی استفاده شود. برخی از افراد استفاده از گردوی سیاه را پیشنهاد می دهند اما گردوی سیاه حاوی یک ترکیب است که می تواند سرطان زا باشد پس باید از مصرف آن بپرهیزید.
برای بیشتر این روغن ها یا تنتورها، چند قطره روی تامپون بریزید و سپس آن را برای ۱ تا ۳ ساعت در واژن بگذارید یا آن ها را به طور مستقیم با انگشت استعمال کنید. شیاف واژینال نیز می تواند حاوی این مواد باشد. هر یک از درمان های آنتی باکتریال می توانند آلرژنیک باشند، پس در ابتدا باید آن ها را روی قسمتی از پوست تست کنید تا ببینید چگونه به آن واکنش نشان می دهید.
دوش گرفتن به این صورت نیز پیشنهاد می شود: ۲۴ اونس آب مقطر، ۲ چای کیسه ای بابونه، ۶ قطره روغن درخت چای، ۵ قطره روغن اسطوخودوس و ۱ قطره روغن آویشن. یا می توانید ابتدا چای بابونه را دم کنید و روغن های مربوطه را در چای بریزید و به صورت موضعی استفاده کنید. استفاده از این ترکیب دوبار در روز می تواند به اندازه دوش گرفتن خنک کننده باشد.
علاوه بر این، یک قاشق سوپخوری روغن درخت چای می تواند با ۲ فنجان آب ترکیب شود و به اندازه دوش خنک کننده باشد. یک ترکیب خنک کننده دیگر ۱ قاشق سوپخوری عصاره دانه گریپ فروت با ۲ فنجان آب است. پماد واژینال نیز می تواند با روغن درخت چای ترکیب شود، به این صورت: ۶ قطره روغن درخت چای، ۱ قاشق سوپخوری ژل آلوئه ورا (روغن ویتامین E یا کره کاکائو نیز می توانند جایگزین شوند).
این پماد می تواند به طور مستقیم برای واژن استعمال شود یا می توانید از آن روی تامپون استفاده کنید و درون واژن قرار دهید. برخی از زنان گزارش داده اند که هیدروژن پراکسید موثر است اما دقت کنید که این ماده همیشه باید رقیق شود. برای مثال ¼ فنجان از هیدروژن پراکسید ۳% می تواند با ۲ فنجان آب ترکیب شود و برای دوش گرفتن استفاده شود.
۴- ایجاد محیط سالم واژینال (pH)
شستشو با سرکه: ترکیب سرکه با آب.
۵- معرفی باکتری های مفید
شیاف لاکتوباسیلوس و پروبیوتیک های خوراکی. پروبیوتیک یک میکروارگانیسم زنده (باکتری) است که برای سلامتی میزبان (انسان) مزایای زیادی دارد. لاکتوباسیلوس نوعی از باکتری است که با تولید موادی که سطح سایر باکتری ها را کنترل می کنند، اکوسیستم واژن را سالم نگه می دارد. شواهدی وجود دارد که نشان می دهند لاکتوباسیلوس رامنوسوس GR-1 و لاکتوباسیلوس روتری RC-14 در مقابل اختلالات واژینال از فرد محافظت می کنند.
لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس و قرص های واژینال (Gynoflor) نیز می توانند موثر باشند. تحقیقات نشان داده اند که کپسول های واژینال لاکتوباسیلوس گاسری و لاکتوباسیلوس رامنوسوس زمان بین عفونت های واژینال را طولانی می کنند. محصولات لاکتوباسیلوس برای موثرتر بودن به نگهداری در یخچال نیاز دارند. لیبل این محصولات شامل نام گونه مواد موجود و میزان آن هاست (cfu یا واحد تشکیل کلنی باید در دامنه ۱-۱۰ بیلیون باشد).
استفاده از ۵-۱۰ بیلیون واحد تشکیل کلنی (cfu) از گونه GR-1 و RC-14 لاکتوباسیلوس به صورت روزانه، پیشنهاد می شود. مواد غذایی سرشار از پروبیوتیک شامل کفیر، برخی از انواع ماست، شکلات تلخ، میسو و ترشی، نان خمیر ترش، میوه هایی نظیر موز و گوجه، سبزیجاتی نظیر کنگر فرنگی، لوبیا سبز و تره فرنگی، و نان درست شده از گندم بوس دار هستند.
اخطار:
زنانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند باید همیشه با پزشک خود مشورت کنند تا مطمئن شوند که استفاده از پروبیوتیک ها برای آن ها بی خطر است. افرادی که از استروئیدها یا سایر سرکوب کننده های سیستم ایمنی استفاده می کنند باید در مصرف این نوع داروها محتاط باشند. ممکن است نگرانی هایی درباره این که لاکتوباسیلوس می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در این افراد شود، وجود دارد.
نکاتی در مورد تداخل درمان های ذکر شده
بی خطر بودن این درمان های موضعی باید همیشه توسط پزشک شما بررسی شود چون او تنها کسی است که شرایط سلامتی شما را می داند. این درمان ها نباید در زنان باردار یا شیرده، کسانی که قصد باردار شدن در آینده نزدیک را دارند، دختران جوان یا نوجوانان استفاده شوند.
بیشتر بخوانید: از معنا و مفهوم پروبیوتیک چه می دانید
درمان های طبیعی برای واژینیت باکتریایی
آلوئه ورای موضعی
گیاه آلوئه ورا دارای دو ماده ژل و لاتکس است که از آن ها برای ساخت داروها استفاده می شود. ژل آلوئه ورا ماده ژله ای شفاف موجود در بخش داخلی برگ گیاه آلوئه ورا است و لاتکس آلوئه ورا درست در زیر پوست گیاه قرار دارد. ژل آلوئه ورا دارای خواصی است که برای انواع خاصی از باکتری ها و قارچ ها مضر است.
این ژل ممکن است باعث واکنش های آلرژیک شود و پس از استفاده طولانی مدت، درماتیت را افزایش دهد. به منظور اطمینان از عدم حساسیت به ژل، زنان باید همیشه قبل از استفاده مقداری از آن را روی بخش کوچکی از پوست آزمایش کنند. اشخاصی که دچار دیابت هستند و یا داروهایی برای دیابت مصرف می کنند باید محتاط باشند، چرا که ژل آلوئه ورا ممکن است قند خون را کاهش دهد.
اکیناسه (سرخارگل) موضعی
اکیناسه یک گیاه دارویی بومی آمریکای شمالی است و در درمان های گیاهی سنتی توسط قبایل هندی استفاده می شد. از سال ۱۹۱۶ تا ۱۹۵۰ اکیناسه در ایالات متحده آمریکا به وفور استفاده می شد، اما به علت گسترش آنتی بیوتیک ها و اثبات نشدن فواید اکیناسه، استفاده از آن کاهش یافت. اکیناسه می تواند به کاهش التهاب کمک کند و به طور مستقیم به مخمرها حمله کند. همچنین می تواند به عنوان یک کرم موضعی استفاده شود تا با عفونت های باکتریایی و مخمری مبارزه کند.
اکیناسه ممکن است باعث واکنش های آلرژیک شود و به احتمال زیاد باعث ایجاد آلرژی در افرادی می شود که به پیر بهار، گل داوودی، گل جعفری یا گل مینا آلرژی دارند. استعمال اکیناسه روی پوست ممکن است باعث قرمز شدن، خارش، دانه پوستی و جوش شود. زنان دارای اختلالات خود ایمنی مانند: مولتیپل اسکلروزیس (MS)، لوپوس (SLE)، یا روماتیسم مفصلی (RA)، نباید از اکیناسه استفاده کنند.
روغن موضعی درخت چای
روغن درخت چای عصاره ای از یک گیاه بومی در استرالیا است و معمولا به عنوان ضد عفونی کننده موضعی و درمان ضد قارچی استفاده می شود. این روغن ممکن است باعث واکنش آلرژیک، تاول زدن، قرمز شدن و خارش شود و همچنین ممکن است اگزما را وخیم تر کند.
اسطوخودوس
اسطوخودوس یک گیاه دارویی است و از گل و روغن آن برای ساخت دارو استفاده می شود.
روغن موضعی پونه کوهی
پونه کوهی یک گیاه است و از برگ آن برای ساخت دارو استفاده می شود. روغن پونه کوهی ممکن است باعث واکنش آلرژیک شود، به خصوص در افرادی که سابقه آلرژی به گیاهان خانواده نعناعیان دارند (ریحان، زوفا، اسطوخودوس، مرزنگوش، نعناع و مریم گلی).
روغن موضعی چریش
چریش یک درخت است و از پوست، برگ ها و دانه های آن برای ساخت دارو استفاده می شود. این ماده می تواند به کشتن باکتری ها کمک کند. زنانی که دارای اختلالات خود ایمنی [مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS)، لوپوس (SLE)، روماتیسم مفصلی (RA)] هستند، نباید از روغن چریش استفاده کنند چون این روغن باعث فعال تر شدن این بیماری ها می شود.
همچنین زنانی که سابقه پیوند عضو دارند نباید از آن استفاده کنند. شواهد نشان می دهند که چریش می تواند میزان قند خون را کاهش دهد و زنانی که دچار دیابت هستند باید با احتیاط از آن استفاده کنند. داروهایی که با چریش تداخل ایجاد می کنند شامل موارد زیر هستند: لیتیوم، داروهای دیابت، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و داروهای ضد رد پیوند.
گل مهر طلا (خوک طلایی)
این گیاه یک گیاه دارویی موجود در آمریکای شمالی است و از ریشه خشک شده آن برای ساخت دارو استفاده می شود. خوک طلایی حاوی بربرین شیمیایی است که ممکن است در مقابل باکتری ها و قارچ ها موثر باشد. برای مثال، می تواند از اتصال باکتری ها به دیواره های دستگاه ادراری جلوگیری کند و به جلوگیری از عفونت دستگاه ادراری کمک کند. این گیاه با سیکلوسپورین، دیگوکسین و داروهایی که در کبد و P-گلیکوپروتئین متابولیزه می شوند تداخل پیدا می کند.
تنتور سیر
سیر گیاهی دارویی است و از آن برای جلوگیری یا درمان طیف وسیعی از بیماری ها و امراض استفاده می شود. برای درمان عفونت های قارچی، می توان روغن سیر را روی پوست استعمال کرد. آلیسین ماده موثر و منبع بوی خاص سیر است. فرآیندهای تولید که بوی سیر را از بین می برند، ماده فعال آن را هم از بین می برند و از تاثیر آن می کاهند.
تنتور سیر می تواند با غلظت یک درصد به صورت موضعی استفاده شود. سیر ممکن است پوست را بسوزاند. همچنین ممکن است لخته شدن خون را افزایش دهد بنابراین باید قبل از عمل جراحی استفاده از آن متوقف شود. سیر می تواند با داروهای سل، داروهای HIV، قرص های ضد بارداری، سیکلوسپورین و داروهای ضد انعقاد خون تداخل داشته باشد.
عصاره دانه گریپ فروت
از میوه، روغن پوست و عصاره دانه های گریپ فروت می توان برای ساخت دارو استفاده کرد. از عصاره دانه گریپ فروت می توان برای درمان واژینوز مخمری و باکتریایی استفاده کرد. گریپ فروت می تواند با برخی از داروها تداخل ایجاد کند بنابراین استفاده از آن باید زیر نظر پزشک باشد.
