نتایج یک مطالعه نشان می دهد میمون های میانسال که از رژیم غذایی مدیترانه ای گیاهی استفاده می کنند نسبت به آنهایی که از رژیم غربی حاوی مقدار زیادی پروتئین حیوانی، چربی اشباع، نمک و شکر استفاده می کنند، در برابر استرس مقاوم هستند.
به گزارش مدیکال نیوزتودی، طبق نظرسنجی سازمان نظرسنجی گالوپ در سال 2019، افرادی که در ایالات متحده زندگی می کنند برخی بالاترین میزان فشار روانی در جهان را گزارش کرده اند.
استرس مزمن نه تنها خطر افسردگی و اضطراب در فرد را افزایش می دهد بلکه احتمال ابتلا به بیماری هایی از جمله چاقی، دیابت نوع 2، بیماری های قلبی عروقی، سکته مغزی و آلزایمر را نیز افزایش می دهد.
کاهش استرس کار آسانی نیست و در شرایطی مانند آشفتگی های سیاسی فعلی و همه گیری کووید-19 حتی دشوارتر هم می شود.
این ایده که تغییر ساده رژیم های غذایی می تواند چگونگی کنار آمدن بدن با استرس را بهبود بخشد ممکن است دور از ذهن به نظر برسد، اما مطالعات مشاهده ای نشان می دهد افرادی که میوه و سبزیجات زیادی می خورند یا به طور خاص رژیم مدیترانه ای را دنبال می کنند، استرس کمتری را گزارش می کنند.
محققان نیز ارتباط بین مصرف زیاد قند و چربی اشباع و سطح بالای هورمون استرس کورتیزول را کشف کرده اند.
مشکل چنین مطالعاتی این است که آنها رابطه علیتی بین رژیم غذایی و استرس را اثبات نمی کنند. سایر عواملی که ممکن است بر رژیم غذایی افراد تاثیر بگذارد مانند محل زندگی، سطح تحصیلات یا وضعیت اقتصادی اجتماعی آنها به همان اندازه تعیین می کند که میزان استرس آنها در روز چقدر است، کنترل همه این متغیرها در یک مطالعه طولی که روی افراد انجام شده بسیار غیرممکن است.
در عوض محققان دانشکده پزشکی ویک فارست اثرات طولانی مدت یک رژیم غذایی معمول غربی را با رژیم های مدیترانه ای بر انعطاف پذیری استرس را در شرایط آزمایش کنترل شده مقایسه کردند.
کارول شیولی، استاد آسیب شناسی و پزشکی تطبیقی در دانشکده پزشکی ویک فارست و محقق اصلی مطالعه می گوید: متاسفانه آمریکایی ها رژیم غذایی غنی از پروتئین حیوانی و چربی اشباع، نمک و شکر مصرف می کنند، بنابراین ما می خواستیم بفهمیم آیا این رژیم در مقایسه با رژیم مدیترانه ای پاسخ بدن به استرس را بدتر می کند؟
پروفسور شیولی و همکارانش دریافتند میمون هایی که از رژیم غذایی مدیترانه ای استفاده می کنند در برابر اثرات استرس مقاومت بیشتری دارند و در افزایش حساسیت به استرس مربوط به سن کندتر عمل می کنند.
مطالعه آنها در مجله “Neurobiology of Stress” منتشر شده است.
رژیم های مختلف غذایی
محققان اثرات دو رژیم غذایی را روی 38 ماکاک ماده میانسال طی یک دوره 31 ماهه مقایسه کردند که تقریبا معادل 9 سال انسانی است. آنها رژیم غذایی تجربی غربی خود را به گونه ای تنظیم کردند که مشابه رژیم غذایی مصرف شده توسط زنان میانسال آمریکایی باشد. این ماده حاوی پروتئین و چربی عمدتا از منابع حیوانی بود و سرشار از نمک و چربی های اشباع و کم اسیدهای چرب اشباع نشده و امگا 3 بود.
رژیم غذایی مدیترانه ای حاوی پروتئین و چربی هایی بود که عمدتا از گیاهان، مقداری پروتئین بدون چربی از ماهی و لبنیات و مقدار زیادی چربی که عمدتا از روغن زیتون بسیار بکر تهیه می شد، داشت. این رژیم از کربوهیدرات ها و فیبرهای پیچیده تر و نمک و قندهای تصفیه شده کمتری نسبت به رژیم غربی برخوردار بود. هر دو رژیم غذایی این مطالعه از نظر کالری و کلسترول دارای محتوای معادل بودند.
طی آزمایش، حیواناتی که از رژیم غربی استفاده می کردند در مقایسه با آن گروهی که رژیم مدیترانه ای دریافت می کردند بیشتر غذا می خوردند، بافت چربی بیشتری جمع می کردند و نمایه متفاوتی از باکتری های روده داشتند. آنها همچنین به مقاومت به انسولین بیشتر و بیماری کبد چرب مبتلا شدند.
برای تعیین تعامل بین رژیم غذایی و اثرات استرس مزمن، محققان از سلسله مراتب اجتماعی پایداری که گروه هایی از ماکاک ماده به طور طبیعی ایجاد می کنند، استفاده کردند.
آنها توضیح می دهند میمون های دارای وضعیت تابع در گروه بیشتر مورد حمله قرار می گیرند و کمتر مرتب می شوند و آنها زمان بیشتری را “با ترس از اسکن گروه” می گذرانند.
دانشمندان با جدا کردن افراد از بقیه اعضای گروه به مدت 30 دقیقه در یک زمان، استرس حاد و مختصر ایجاد کردند.
پاسخ های استرس
ماکاک های موجود در رژیم غذایی مدیترانه ای از نظر فیزیولوژیکی در برابر این چالش های استرس مقاوم تر بودند. فعالیت در سیستم عصبی دلسوز که تأثیر “جنگ یا گریز” را ایجاد می کند در مقایسه با حیوانات در رژیم غذایی غربی کمتر بود.
در پاسخ به استرس حاد، ضربان قلب آنها با سرعت بیشتری بهبود می یابد و هورمون استرس کورتیزول کمتری تولید می کنند.
این نشان می دهد یک پاسخ قوی تر از سیستم عصبی پاراسمپاتیک آنها وجود دارد که یک پاسخ آرامش بخش را برای بازگرداندن بدن به یک حالت آرام بعد از یک تجربه استرس زا ایجاد می کند.
پاسخ ها و فعالیت های کورتیزول در سیستم عصبی سمپاتیک با افزایش سن حیوان افزایش می یابد، اما در حیواناتی که رژیم مدیترانه ای داشتند این تغییرات در مقایسه با رژیم های غربی به تاخیر می افتد.
پروفسور شیول می گوید: مطالعه ما نشان می دهد رژیم غذایی مدیترانه ای تعادل را به سمت سیستم عصبی پاراسمپاتیک تغییر می دهد که برای سلامتی مفید است. برعکس رژیم غذایی غربی پاسخ دلسوزانه به استرس را افزایش می دهد مانند این است که همیشه دکمه وحشت فعال باشد و این هم سالم نیست.
البته لازم به ذکر است که تاثیر رژیم های مختلف بر استرس در میمون ها ممکن است تاثیرات آنها در انسان را از نزدیک منعکس نکند.
محققان همچنین اذعان می کنند رژیم غذایی مدیترانه ای که آنها برای این آزمایش ایجاد کرده اند قبلا در پستانداران غیرانسانی آزمایش نشده است. علاوه بر این، آنها می گویند تحقیقات آینده نیاز به تعیین اثرات رژیم غذایی بر پاسخ استرس در مردان دارد.
مترجم: الهه زارعی
