استویا گیاهی با طعم بسیار شیرین است که از قرن شانزدهم میلادی برای شیرین سازی نوشیدنی ها و تهیه چای استفاده می شود. این گیاه در اصل بومی پاراگوئه و برزیل است، اما اکنون در ژاپن و چین نیز رشد می کند و به عنوان یک شیرین کننده غیر مغذی و مکمل گیاهی استفاده می شود.

شیرین کننده غیر مغذی نوعی شیرین کننده است که حاوی کالری کمی است و در واقع هیچ کالری ندارد. استویا به عنوان یک جایگزین مفید برای اضافه کردن قند در بسیاری از وعده های غذایی و نوشیدنی ها استفاده می شود.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده در سال 1987 بازاریابی استویا را به عنوان یک ماده افزودنی غذایی ممنوع کرد. با این حال استویا در سال 1995 مجددا به عنوان یک ماده غذایی پایدار و شیرین جایگاه خود را بدست آورد. از آنجا که محبوبیت این ماده شیرین کننده با 58 درصد افزایش یافته محصولات جدید حاوی استویا نیز محبوبیت بیشتری پیدا کرده اند.
گیاه استویا که به آن استیویا نیز گفته می شود یک شیرین‌کننده و جایگزین شکر است که از عصاره گیاه شیرین ‌برگ به دست می‌ آید. استویا گیاهی از خانواده گل های داوودی است و باید بدانید تفاوت زیادی بین استویا که در فروشگاه های مواد غذایی خریداری می کنید و استویایی که ممکن است در خانه رشد دهید وجود دارد.
به گزارش هلث لاین، محصولات استویا که در قفسه های فروشگاه های مواد غذایی یافت می شوند حاوی برگ کامل استویا نیستند و تنها از عصاره برگ استویا بسیار تصفیه شده به نام ربادیوساید آ “Reb-A” که حدود 200 برابر شیرین تر از شکر است، تولید می شوند.

بیشتربخوانیم:اگر می خواهید سیگار را ترک کنید استویا را امتحان کنید

برخی از برندهای استویا حاوی طعم های طبیعی نیز هستند. سازمان غذا و داروی ایالات متحده در صورتی که مواد تشکیل دهنده مربوطه فاقد رنگ، طعم دهنده مصنوعی یا مواد مصنوعی باشند یا اصطلاح “طعم های طبیعی” باشند مخالفت نمی کند. البته هنوز هم موادی که زیر چتر “عطر و طعم طبیعی” قرار دارند ممکن است به شدت مورد پردازش قرار بگیرند. بسیاری معتقدند این بدان معناست که هیچ چیز طبیعی در آنها وجود ندارد، بنابراین می توانید گیاهان استویا را در خانه پرورش دهید و از برگ آن برای شیرین سازی غذاها و نوشیدنی ها استفاده کنید. شیرین کننده های ربادیوساید آ به صورت مایع، پودر و دانه در دسترس هستند.

آیا استفاده از استویا فوایدی دارد؟

استویا یک شیرین کننده غیر مغذی است این بدان معنی است که تقریبا هیچ کالری ندارد. اگر می خواهید وزن خود را کاهش دهید این گیاه از این جنبه می تواند برای شما جذاب باشد. با این حال تاکنون تحقیقات کاملی در این زمینه انجام نشده است، بنابراین می توان گفت تاثیر شیرین کننده غیر مغذی بر سلامت فرد ممکن است به میزان مصرف و همچنین زمان روز مصرف بستگی داشته باشد. اگر به دیابت مبتلا هستید گیاه استویا ممکن است به شما در کنترل سطح قند خون کمک کند.
نتایج یک مطالعه معتبر در سال 2010 نشان می دهد از 19 شرکت کننده سالم و لاغر و 12 شرکت کننده چاق گیاه استویا می تواند به میزان قابل توجهی سطح انسولین و گلوکز را کاهش می دهد. همچنین با وجود دریافت کالری کمتر شرکت کنندگان در مطالعه بعد از غذا خوردن راضی و سیر شدند.
با این حال یک محدودیت قابل توجه در این مطالعه این است که این کار در یک محیط آزمایشگاهی اتفاق افتاده است نه در یک زندگی واقعی و در یک محیط طبیعی و طبق یک مطالعه در سال 2009، پودر برگ استویا ممکن است به مدیریت کلسترول کمک کند. شرکت کنندگان در مطالعه به مدت یک ماه روزانه 20 میلی لیتر عصاره استویا مصرف کردند. نتایج این مطالعه نشان می دهد استویا کلسترول تام، کلسترول LDL (“بد”) و تری گلیسیرید را کاهش می دهد و هیچ عارضه جانبی منفی ندارد، همچنین باعث افزایش کلسترول HDL (“خوب”) می شود. مشخص نیست که آیا استفاده از گیاه استویا در مقادیر کم نیز همان تاثیر را خواهد داشت یا خیر.

بیشتربخوانید:استویا چیست و موارد استفاده از آن کدامند؟

آیا استویا عوارض جانبی دارد؟ 

بر اساس اظهارات سازمان غذا و داروی آمریکا گلیكوزیدهای استویا مانند ربادیوساید آ، به طور كلی ایمن شناخته می شوند. این سازمان به دلیل کمبود اطلاعات ایمنی گیاه استویا برگ کامل یا عصاره استویا خام را برای استفاده در غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی ها تایید نکرده اند. این نگرانی وجود دارد که گیاه خام استویا ممکن است به کلیه ها، سیستم تولید مثل و سیستم قلبی عروقی شما آسیب برساند. همچنین احتمال می رود با مصرف آن فشار خون خیلی پایین بیاید یا با داروهایی که قند خون را کاهش می دهند تداخل داشته باشد.
اگرچه استویا برای افراد مبتلا به دیابت بی خطر تلقی می شود، اما برندهای حاوی دکستروز یا مالتودکسترین باید با احتیاط استفاده شود. دکستروز گلوکز و مالتودکسترین نشاسته است، این مواد مقدار کمی کربوهیدرات و کالری اضافه می کنند. الکل های قند نیز ممکن است مقدار کربوهیدرات را کمی کاهش دهند.
اگر از استویا استفاده می کنید ممکن است برای تاثیر بر قند خون کافی نباشد، اما اگر در طول روز از آن استفاده کنید کربوهیدرات ها جمع می شوند. یک مطالعه در سال 2019 ارتباط احتمالی بین شیرین کننده های غیر مغذی از جمله استویا و اختلال در فلور مفید روده را گزارش کرد. همچنین همین مطالعه نشان داد شیرین کننده های غیر مغذی ممکن است باعث عدم تحمل گلوکز و اختلالات متابولیکی شوند مانند اکثر شیرین کننده های غیر مغذی مهمترین عیب آن طعم است. استویا طعمی ملایم و شیرین بیان دارد که کمی به تلخی می زند برخی افراد از آن لذت می برند، اما این برای برخی دیگر نکته منفی محسوب می شود. در بعضی از افراد محصولات استویا که با الکل های قندی ساخته می شوند ممکن است باعث مشکلات گوارشی مانند نفخ و اسهال شوند.

آیا استفاده از استویا در دوران بارداری بی خطر است؟

استویا ساخته شده با ربادیوساید آ در حد متوسط در دوران بارداری بی خطر است. اگر به الکل های قندی حساس هستید برندهایی را انتخاب کنید که حاوی اریتریتول نباشد. استویا برگ کامل و عصاره استویا خام از جمله گیاه استویایی که در خانه پرورش داده اید در صورت بارداری استفاده از آن بی خطر است. در این مورد ربادیوساید آ از نظر ایمنی در دوران بارداری و غیره ارزیابی شده است، در حال حاضر شواهد کافی وجود ندارد که استویا برگ کامل یا عصاره خام آن به بارداری شما آسیب نرساند.

آیا ارتباطی بین استویا و سرطان وجود دارد؟

برخی شواهد نشان می دهد استویا می تواند به مبارزه یا جلوگیری از برخی از انواع سرطان کمک کند. طبق یک مطالعه در سال 2012 گلیکوزید به نام استویوزید موجود در گیاهان استویا به تقویت مرگ سلول های سرطانی در سرطان پستان در انسان کمک می کند. همچنین استویوزید ممکن است به کاهش برخی از مسیرهای میتوکندری که به رشد سرطان کمک می کنند، کمک کند.
مطالعه ای در سال 2013 این یافته ها را پشتیبانی می کند. این تحقیق نشان داد بسیاری از مشتقات استویا گلیکوزید برای سلول های سرطان خاص خون، ریه، معده و پستان سمی هستند.

نحوه استفاده از استویا به عنوان جایگزین قند

از استویا ممکن است به جای قند و شکر در غذاها و نوشیدنی ها استفاده شود. یک پیمانه پودر استویا با حدود یک قاشق چای خوری قند برابری می کند. روش های خوشمزه استفاده از استویا عبارتند از:
در قهوه یا چای، در لیموناد خانگی، روی غلات سرد یا گرم پاشیده شود، در اسموتی و روی ماست شیرین پاشیده شود.
همچنین می توانید با استویا پخت و پز کنید اگرچه ممکن است به کیک ها و کلوچه ها طعم شیرین بیان بدهد. برندهای دیگر آن به طور خاص برای پخت و پز ساخته نشده اند، بنابراین باید کمتر استفاده شوند. برای جبران قند از دست رفته باید مایع اضافی یا یک ماده اصلی مانند سس سیب یا موز له شده به دستور خود اضافه کنید.
در پایان
محصولات استویا ساخته شده با ربادیوساید آ حتی برای افرادی که باردار هستند یا دیابت دارند بی خطر محسوب می شوند. این محصولات بندرت عوارض جانبی ایجاد می کنند. با این وجود، تحقیقات بیشتری باید انجام شود تا شواهد قطعی در مورد مدیریت وزن، دیابت و سایر موارد بهداشتی ارائه شود. به یاد داشته باشید استویا بسیار شیرین تر از قند است، بنابراین نیازی به استفاده زیاد آن نیست.
گیاه استویا سبوس دار برای استفاده تجاری تایید نشده است، اما همچنان می توانید آن را برای مصارف خانگی پرورش دهید. با وجود کمبود تحقیقات بسیاری از مردم ادعا می کنند گیاه استویا کامل برگ جایگزینی ایمن برای نمونه کاملا تصفیه شده یا قند آن است.

اگرچه اضافه کردن یک برگ استویا خام به یک فنجان چای ضرری ندارد، اما اگر باردار هستید نباید از آن استفاده کنید. تا زمانی که تحقیقات مشخص نکند که استویا برگ کامل برای همه افراد بی خطر است یا خیر قبل از استفاده منظم از آن با پزشک مشورت کنید به ویژه اگر بیماری پزشکی جدی مانند دیابت، بیماری قلبی یا فشار خون بالا دارید.

مترجم: الهه زارعی