کلسترول ماده مومی مانند چربی است که توسط کبد تولید می شود که برای تشکیل غشاهای سلولی، ویتامین D و برخی هورمون ها حیاتی است. کلسترول در آب حل نمی شود، بنابراین نمی تواند به تنهایی از بدن عبور کند. ذراتی که به عنوان لیپوپروتئین شناخته می شوند به انتقال کلسترول از طریق جریان خون کمک می کنند و دو نوع عمده لیپوپروتئین وجود دارد.
لیپوپروتئین های با چگالی کم (LDL) که به عنوان “کلسترول بد” شناخته می شود می تواند در عروق جمع شده و منجر به مشکلات جدی سلامتی مانند حمله قلبی یا سکته شود.
لیپوپروتئین های پرچگالی (HDL) که گاهی اوقات “کلسترول خوب” نیز نامیده می شود، برای از بین بردن کلسترول LDL به کبد کمک می کند.
مصرف بیش از حد غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی چربی هستند سطح کلسترول LDL را در خون افزایش می دهد که به عنوان کلسترول بالا شناخته می شود و به آن کلسترول خون یا چربی خون نیز می گویند.
اگر سطح کلسترول LDL خیلی بالا یا خیلی پایین باشد رسوبات چربی در رگ های خونی شما جمع می شود. این رسوبات باعث می شود خون کافی در شریان های شما جریان نداشته باشد، بنابراین این امر می تواند در سراسر بدن به ویژه در قلب و مغز شما مشکل ایجاد کند یا حتی در برخی افراد کشنده نیز باشد.
علائم کلسترول بالا چیست؟
کلسترول بالا به طور معمول علائمی ندارد در بیشتر موارد فقط باعث اتفاقات اضطراری می شود به عنوان نمونه یک حمله قلبی یا سکته مغزی می تواند در نتیجه آسیب ناشی از کلسترول بالا باشد. این اتفاقات به طور معمول تا زمانی که کلسترول بالا منجر به تشکیل پلاک در عروق شما نشود، رخ نمی دهند. پلاک می تواند عروق را تنگ کند، بنابراین خون کمتری می تواند از آن عبور کند. تشکیل پلاک آرایش پوشش شریانی شما را تغییر می دهد که می تواند منجر به عوارض جدی شود.
آزمایش خون تنها راهی است که می توان فهمید کلسترول شما خیلی بالا است یا خیر این بدان معنی است که سطح کلسترول خون بالاتر از 240 میلی گرم در دسی لیتر است. بعد از 20 سالگی از پزشک خود بخواهید آزمایش کلسترول را انجام دهد، سپس کلسترول خود را هر 4 تا 6 سال بررسی کنید.
اگر سابقه خانوادگی کلسترول بالا دارید ممکن است پزشک نیز به شما پیشنهاد دهد به طور مرتب کلسترول را چک کنید یا اگر عوامل خطر زیر را دارید:
فشار خون بالا دارید
اضافه وزن دارید
سیگار می کشید
شرایط ژنتیکی
یک بیماری به نام هیپرکلسترولمی خانوادگی وجود دارد که باعث کلسترول بالا می شود. در افراد مبتلا به این بیماری میزان کلسترول 300 میلی گرم در دسی لیتر یا بیشتر است. آنها ممکن است گزانتوما را تجربه کنند که می تواند به صورت یک تکه زرد رنگ روی پوست یا یک توده زیر پوست ظاهر شود.
بیماری عروق کرونر قلب
علائم بیماری قلبی ممکن است در مردان و زنان متفاوت باشد. با این حال، بیماری قلبی همچنان در گرفتن جان افراد در ایالات متحده آمریکا در رتبه نخست در هر دو جنس زن و مرد قرار دارد، شایع ترین علائم آن عبارتند از:
آنژین، درد قفسه سینه
حالت تهوع
خستگی مفرط
تنگی نفس
درد در گردن، فک، بالای شکم یا پشت
بی حسی یا سردی در اندام ها
سکته
تجمع پلاک های ناشی از کلسترول بالا می تواند خطر جدی برای کاهش یا قطع جریان خون قسمت مهمی از مغز را برای شما ایجاد کند این همان اتفاقی است که هنگام بروز سکته مغزی می افتد. سکته مغزی یک فوریت پزشکی محسوب می شود اگر شما یا هر فردی که می دانید علائم سکته را دارد سریع با اورژانس تماس بگیرید، این علائم عبارتند از:
از دست دادن ناگهانی تعادل و هماهنگی
سرگیجه ناگهانی
عدم تقارن صورت (افتادگی پلک و دهان فقط در یک طرف)
ناتوانی در حرکت به ویژه فقط در یک طرف بدن
گیجی
بی حسی در صورت، بازو یا پا به ویژه در یک طرف بدن
تادوبینی و تاری دید
سردرد شدید ناگهانی
حمله قلبی
سرخرگ هایی که خون را از قلب به سایر اندام ها منتقل می کند به دلیل تجمع پلاک ها می توانند به آرامی تنگ و باریک شوند. این فرآیند که تصلب شرایین نامیده می شود با گذشت زمان به آرامی اتفاق می افتد و علائمی ندارد. در نهایت ممکن است یک تکه از پلاک شکسته شود وقتی این اتفاق می افتد یک لخته خون در اطراف پلاک ایجاد می شود که می تواند جریان خون در عضله قلب را مسدود کرده و اکسیژن و مواد مغذی را از آن بگیرد به این محرومیت ایسکمی گفته می شود. وقتی قلب آسیب می بیند یا بخشی از قلب به دلیل کمبود اکسیژن شروع به مردن می کند حمله قلبی نامیده می شود که اصطلاح پزشکی برای حمله قلبی سکته قلبی است. علائم حمله قلبی عبارتند از:
گرفتگی، فشار دادن، درد یا درد در قفسه سینه یا بازوها
تنفس دشوار
اضطراب یا احساس عذاب
سرگیجه
حالت تهوع، سوءهاضمه یا سوزش معده
خستگی مفرط
حمله قلبی یک فوریت پزشکی است.، بنابراین اگر در چند ساعت اول پس از حمله قلبی کمک های پزشکی شروع نشود آسیب به قلب می تواند برگشت ناپذیر یا حتی کشنده باشد.
بیماری شریان محیطی
بیماری سرخرگ محیطی می تواند هنگام جمع شدن پلاک در دیواره رگ ها رخ دهد. با این کار جریان خون در شریان های خونرسانی کننده کلیه ها، بازوها، معده و پاها مسدود می شود. علائم اولیه این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
گرفتگی
پریشانی
خستگی
درد در پاها حین فعالیت یا ورزش که لخته شدن متناوب نامیده می شود
ناراحتی در پاها
با پیشرفت بیماری سرخرگ محیطی علائم بیشتری رخ می دهد و حتی در حالت استراحت نیز بروز می کند. علائم بعدی که ممکن است به دلیل کاهش جریان خون رخ دهد شامل موارد زیر است:
نازکی، رنگ پریدگی یا درخشندگی روی پوست ساق پا و پا
مرگ بافتی ناشی از کمبود خونرسانی که گانگرن نامیده می شود
زخم در پاها که روند بهبودی شان خیلی آهسته است یا اصلا بهبود نمی یابند
درد پا که در حالت استراحت هم از بین نمی رود
سوزش در انگشتان پا
گرفتگی عضلات پا
ناخن های ضخیم پا
انگشتان پا که کبود می شوند
رشد مو در پاها کاهش می یابد
افراد مبتلا به این بیماری بیشتر در معرض حمله قلبی، سکته مغزی یا قطع عضو هستند.
تشخیص کلسترول بالا
تشخیص کلسترول بالا با انجام آزمایش خون امکان پذیر است در این حالت نمونه خون گرفته شما در آزمایشگاه مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و باید برای انجام این آزمایش حداقل 12 ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید و ننوشید.
یک پنل چربی کلسترول کل، کلسترول HDL، کلسترول LDL و تری گلیسیرید را اندازه گیری می کند. منبع معتبر مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) می گوید اینها سطوح مطلوبی هستند:
کلسترول LDL: کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر
کلسترول HDL: 60 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر
تری گلیسیرید: کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر
کلسترول کل شما اگر بین 200 تا 239 میلی گرم در دسی لیتر باشد لب مرز در نظر گرفته می شود واگر بیش از 240 میلی گرم در دسی لیتر باشد “بالا” توصیف می شود.
کلسترول LDL شما اگر بین 130 تا 159 میلی گرم در دسی لیتر باشد تقریبا در رده بالا قرار دارید و اگر بیش از 160 میلی گرم در دسی لیتر باشد “بالا” توصیف می شود.
کلسترول HDL شما اگر کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر باشد به طور معمول “ضعیف” یا پایین توصیف می شود.
چگونه می توان سطح کلسترول را کنترل کرد؟
انجمن قلب آمریکا توصیه می کند اگر فرد بالغ سالم و بالای 20 سال هستید سطح کلسترول شما باید هر 4 تا 6 سال بررسی شود، اما اگر به دلیل داشتن برخی شرایط در معرض خطر افزایش کلسترول بالا قرار دارید ممکن است لازم باشد کلسترول خود را بیشتر بررسی کنید.
اگر سابقه خانوادگی در زمینه مشکلات کلسترول یا حملات قلبی در سنین جوانی دارید ممکن است نیاز به بررسی های مکرر کلسترول داشته باشید به ویژه اگر این موارد روی والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ شما تاثیر گذاشته باشد.
از آنجا که کلسترول بالا در مراحل اولیه علائمی ایجاد نمی کند انتخاب سبک سالم زندگی مهم است، بنابراین رژیم غذایی سالم داشته باشید، به طور منظم ورزش کنید و به طور مرتب سطح کلسترول خود را کنترل کنید.
مترجم: الهه زارعی
