علت های رایج بروز سرگیجه / چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

سرگیجه اصطلاحی است که برای توصیف طیف وسیعی از احساسات مانند احساس ضعف یا ناپایداری استفاده می شود. احساسی که باعث ایجاد حس کاذب چرخش محیط پیرامون می شود، سرگیجه نام دارد. در واقع سرگیجه احساس سبکی سر، حالت خواب آلودگی یا عدم تعادل است که اندام های حسی به ویژه چشم و گوش را تحت تاثیر قرار می دهد، بنابراین گاهی اوقات می تواند باعث غش هم شود. سرگیجه بیماری نیست بلکه نشانه ای از اختلالات مختلف است.
سرگیجه شایع است و علت اصلی آن به طور معمول جدی نیست. سرگیجه گاه به گاه جای نگرانی ندارد با این وجود اگر بطور مکرر دچار سرگیجه بدون دلیل مشخص و برای مدت طولانی می شوید باید به پزشک مراجعه کنید. سرگیجه یکی از رایج ترین دلایل مراجعه بزرگسالان به پزشک است. سرگیجه مداوم می تواند به طور قابل توجهی بر زندگی شما تاثیر بگذارد، اما به ندرت نشانه یک وضعیت تهدید کننده زندگی است. درمان سرگیجه به علت و علائم ایجاد آن بستگی دارد.

افرادی که دچار سرگیجه می شوند ممکن است آن را به عنوان یکی از احساسات مختلف توصیف کنند، مانند:
حس حرکتی یا چرخشی کاذب (سرگیجه)
سبکی سر یا احساس ضعف
عدم ثبات یا از دست دادن تعادل
احساس شناور بودن، شل شدن یا سنگینی سر
این احساسات ممکن است با راه رفتن، ایستادن یا حرکت دادن سر تحریک شده یا بدتر شوند. سرگیجه شما ممکن است با حالت تهوع نیز همراه باشد یا آنقدر ناگهانی یا شدید باشد که نیاز به نشستن یا دراز کشیدن داشته باشید. این قسمت ممکن است چند ثانیه یا حتی یک روز طول بکشد و ممکن است دوباره تکرار شود.

به طور کلی در صورت بروز سرگیجه یا سرگیجه های مکرر، ناگهانی، شدید یا طولانی مدت و غیر قابل توضیح به پزشک مراجعه کنید. در صورت بروز سرگیجه شدید یا سرگیجه همراه با هر یک از موارد زیر از مراقبت های پزشکی فوری استفاده کنید:
سردرد ناگهانی و شدید
درد قفسه سینه
مشکل تنفس
بی حسی یا فلج دست یا پاها
غش کردن
دید دوتایی
ضربان قلب سریع یا نامنظم
گیجی یا تکلم گنگ
لکنت یا مشکل در راه رفتن
استفراغ مداوم
تشنج
تغییر ناگهانی در شنوایی
بی حسی یا ضعف صورت

احساس تعادل شما به ورودی ترکیبی از قسمت های مختلف سیستم حسی شما بستگی دارد. اینها شامل موارد زیر است:
چشم ها: به شما کمک می کند بدن خود را در فضا قرار دهید و نحوه حرکت آن را تعیین کنید
اعصاب حسی: پیام هایی را در مورد حرکات و وضعیت بدن به مغز شما ارسال می کنند
گوش داخلی: سنسورهایی را در خود جای داده است که به تشخیص جاذبه و حرکات رفت و برگشت کمک می کند
سرگیجه حس کاذبی درباره چرخش یا حرکت محیط اطراف شما است. با اختلالات گوش داخلی، مغز شما از گوش داخلی سیگنال هایی دریافت می کند که با آنچه چشم و اعصاب حسی شما دریافت می کنند سازگار نیست. سرگیجه همان چیزی است که هنگام کار مغز شما برای رفع سردرگمی به وجود می آید.
سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم (BPPV). این وضعیت باعث ایجاد حسی شدید و مختصر، اما کاذب می شود که می چرخید یا حرکت می کنید. این قسمت ها در اثر تغییر سریع حرکت سر ایجاد می شوند به عنوان نمونه وقتی که در رختخواب می چرخید، می نشینید یا ضربه ای به سرتان وارد می شود. BPPV شایع ترین علت سرگیجه است.
عفونت: عفونت ویروسی عصب دهلیزی که به آن نوریت دهلیزی گفته می شود می تواند باعث سرگیجه شدید و ثابت شود. اگر دچار کاهش شنوایی ناگهانی نیز شده اید ممکن است به لابیرنتیت مبتلا شده باشید.
بیماری منیر: این بیماری شامل تجمع بیش از حد مایعات در گوش داخلی است. سرگیجه های ناگهانی آن تا چندین ساعت ادامه دارد، همچنین ممکن است دچار نوسان افت شنوایی، زنگ زدن در گوش و احساس گرفتگی گوش شوید.
میگرن: افرادی که میگرن را تجربه می کنند ممکن است دچار سرگیجه یا انواع دیگر سرگیجه با سردرد شدید شوند. این نوع از سرگیجه ها می تواند چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد و ممکن است با سردرد و همچنین حساسیت به نور و صدا همراه باشد.

اگر قلب شما خون کافی به مغز پمپاژ نکند ممکن است احساس سرگیجه، ضعف یا تعادل داشته باشید. علل عبارتند از:
افت فشار خون: افت چشمگیر فشار خون سیستولیک که بیشترین میزان فشار خون است احتمال می رود منجر به سبکی سر به صورت مختصر یا احساس ضعف شود که این می تواند پس از نشستن یا ایستادن خیلی سریع اتفاق بیفتد. به این حالت افت ارتواستاتیک فشار خون نیز گفته می شود.
گردش خون ضعیف: شرایطی مانند کاردیومیوپاتی، حمله قلبی، آریتمی قلب و حمله ایسکمیک گذرا می تواند باعث سرگیجه شود و کاهش حجم خون ممکن است باعث جریان ناکافی خون در مغز یا گوش داخلی شما شود.

شرایط عصبی. برخی از اختلالات عصبی مانند بیماری پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس می تواند منجر به کاهش تدریجی تعادل شود.
داروها. سرگیجه می تواند از عوارض جانبی برخی از داروها مانند داروهای ضد تشنج، داروهای ضد افسردگی و آرام بخش ها باشد به ویژه اگر داروهای کاهش فشار خون بیش از حد فشار خون شما را کاهش دهند ممکن است باعث ضعف شوند.
اختلالات اضطرابی: برخی از اختلالات اضطرابی ممکن است باعث ایجاد سبکی سر یا احساس پریشانی شود که اغلب به عنوان سرگیجه شناخته می شود. این موارد شامل حملات هراس و ترس از ترک خانه یا قرار گرفتن در فضاهای باز و بزرگ (آگورافوبیا) است.
سطح آهن پایین (کم خونی): سایر علائم و نشانه هایی که در صورت کم خونی ممکن است همراه با سرگیجه ایجاد شود شامل خستگی، ضعف و رنگ پریدگی پوست است.
قند خون پایین (افت قند خون): این وضعیت به طور کلی در افراد مبتلا به دیابت که از انسولین استفاده می کنند، رخ می دهد. سرگیجه (سبکی سر) ممکن است همراه با تعریق و اضطراب باشد.
مسمومیت با مونوکسید کربن:علائم مسمومیت با مونوکسیدکربن اغلب “مانند آنفولانزا” توصیف می شود و شامل سردرد، سرگیجه، ضعف، ناراحتی معده، استفراغ، درد قفسه سینه و گیجی است.
گرم شدن بیش از حد و کمبود آب بدن: اگر در هوای گرم فعال هستید یا مایعات کافی نمی نوشید ممکن است از گرم شدن بیش از حد یا کم آبی بدن سرگیجه داشته باشید. این امر به ویژه در صورت استفاده از داروهای قلبی خاص بیشتر به چشم می خورد.

عواملی که ممکن است خطر سرگیجه شما را افزایش دهند عبارتند از:
سن. افراد مسن به احتمال زیاد دچار بیماری های پزشکی می شوند که باعث سرگیجه به ویژه احساس عدم تعادل می شود، همچنین بیشتر احتمال دارد از داروهایی استفاده کنند که باعث سرگیجه شود.
یک قسمت گذشته از سرگیجه. اگر قبلا سرگیجه را تجربه کرده باشید احتمال سرگیجه شما در آینده بیشتر است.

سرگیجه می تواند خطر زمین خوردن و صدمه زدن به خود را افزایش دهد. تجربه سرگیجه هنگام رانندگی یا کار با ماشین آلات سنگین می تواند احتمال تصادف را افزایش دهد. اگر به یک بیماری مبتلا هستید که ممکن است باعث سرگیجه شما شود در صورت عدم درمان احتمال دارد عواقب طولانی مدت را تجربه کنید.