سکته قلبی یکی از شایع‌ترین علل مرگ و میر افراد در جهان است که اگر در زمان طلایی تشخیص و درمان شود علاوه بر افزایش شانس بهبود بیمار به ارتقاء کیفیت زندگی وی نیز کمک می‌کند.
بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی وزارت بهداشت هر ساله حدود 200 تا 300 هزار ایرانی بر اثر سکته قلبی فوت می‌کنند. سکته قلبی فرآیندی است که در آن قسمت‌هایی از عضله قلب به علت کاهش جریان خون از بین می‌رود در واقع سکته قلبی زمانی رخ می‌دهد که در اثر انسداد ناشی از لخته در رگ‌ها، جریان خون کاهش و یا متوقف شود.
همچنین ، ایست قلبی هر دو دقیقه در ایالات متحده باعث مرگ یک نفر می شود. هفتاد درصد ایست قلبی خارج از بیمارستان و در خانه اتفاق می افتد ، با توجه به گزارش انجمن قلب آمریکا ، تقریباً 20 درصد این وقایع در یک مکان عمومی رخ می دهد و بدون سی‌پی‌آر ، 92 درصد از کسانی که ایست قلبی را تجربه می کنند ، قبل از انتقال به بیمارستان می میرند. هر دقیقه بدون سی‌پی‌آر میزان بقا 7 تا 10 درصد کاهش پیدا می کند.
بیشتربخوانیم:علت ورم غدد لنفاوی و راه های درمان آن
کمپین سی‌پی‌آر فقط با دست
دکتر اندرسن ، دانشیار بالینی پزشکی در بخش قلب و عروق در پزشکی ویل کرنل ، با انگیزه تمایل به نجات انسان هایی که در این شرایط قرار می گیرند ، پیشگام کمپین HandsOnlyCPR شد . پیام او این بود که : سی‌پی‌آر فقط با دست ،می تواند جان بیشتری از انسان ها را نجات داد ، روشی که یادگیری آن در کمتر از یک دقیقه طول می کشد و می تواند شانس زنده ماندن افراد را دو یا سه برابر کند.
این کمپین که در تاریخ 1 ژوئن 2017 توسط نیویورک پرسبیتریان و موسسه قلب رونالد ا.پلرمن آغاز شد ، در پی گزارش موسسه پزشکی 2015 بود که نشان داد کاهش زمان بین شروع ایست قلبی و اولین فشارهای قفسه سینه در افزایش احتمال بقا بسیار مهم است. این گزارش بیان می کند که واکنش سریع تر افراد اطراف بیمار ، منجر به افزایش میزان بقا و نتایج بهتر برای بیمار می شود.
بیشتربخوانیم:آندوکاردیت یا التهاب درون شامه قلب چیست؟
علائم هشدار دهنده ناراحتی قلبی
درد قفسه سینه
یکی از معمول ترین نشانه بیماری قلبی، احساس فشار ناخوشایند ، سنگینى یا درد در وسط قفسه سینه است که معمولا بیشر از چند دقیقه طول می کشد، یا از بین می رود و دوباره به وجود می آید. گاهی اوقات این حس به شما دست می دهد که شی سنگینی روی قفسه سینه شما فشار می آورد. همچنین ممکن است این درد به شانه ها و گردن، فک و صورت نیز گسترش پیدا کند.
تنگی نفس
یکی از نشانه های بیماری قلبی، تنگی نفس در هنگام فعالیت های عادی روزانه یا نیمه سنگین مثل پیاده روی یا بالا رفتن از پله هاست، اگر نسبت به چندسال قبل زودتر به نفس نفس می افتید یا هنگام استراحت احساس سختی در تنفس دارید باید خیلی سریع به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
بیشتربخوانیم:هوش مصنوعی خطر بیماری قلبی را شناسایی می کند
درد یا ناراحتی در اعضای بدن
همان طور که در بالا اشاره کردیم، درد قفسه سینه می تواند به اندام های دیگر نیز سرایت کنند. این درد ها رو می توان به صورت زیر دسته بندی کرد :
درد و احساس گرفتگی در فک و گردن
کرختی و سنگینی در دست ها
درد سنگین در بالای کمر و شانه ها
احساس فشار شدید در صورت و پشت چشم ها
حالت تهوع و عرق سرد در شرایطی که فعالیت کمی داشته اید می تواند یکی از دیگر نشانه های نزدیکی حمله قلبی باشد. این تعریق معمولا با احساس حالت تهوع همراه است.
غش کردنحمله قلبی موجب قطع جریان خون به اندام های حیاتی از جمله مغز می گردد و موجب از دست دادن هوشیاری و به اصطلاح غش کردن می شود.
بیشتربخوانیم:کنترل بیماری قلبی و عروقی با ویتامین D3
علائم سکته قلبی قبل از وقوع
آیا بدن شما قبل از حمله قلبی به شما هشدار می دهد؟ چه مدت قبل از حمله قلبی می تواند علائم رخ دهد؟
در پاسخ به سوالات بالا باید گفت که اگر شما سابقه بیماری قلبی دارید یا قلب شما دچار کمی مشکل است اگر با یکی از علایم زیر رو به شدید به سرعت با اورژانس تماس بگیرید.
• بی حسی یا ضعف ناگهانی صورت، بازو یا پا
• گیجی ناگهانی ، مشکل در گفتار یا درک
• مشکل ناگهانی دیدن در یک یا هر دو چشم
• مشکل ناگهانی در راه رفتن، سرگیجه، از دست دادن تعادل یا هماهنگی
• سردرد ناگهانی و شدیدی بدون علت مشخص
• احساس درد در مرکز قفسه سینه
• درد یا ناراحتی در یک یا هر دو بازو، پشت، گردن، فک یا معده
• تنگی نفس
• علائم دیگری مانند عرق سرد، حالت تهوع یا سبکی سر
روش هایی برای جلوگیری از سکته قلبی:
• با کنترل رژیم غذایی و گنجاندن ورزش منظم در برنامه روزانه باید از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی پیشگیری کنیم.
• بر اساس توصیه سازمان بهداشت جهانی، هرپنج روز در هفته به مدت ۳۰ دقیقه باید ورزش کنیم؛ آن هم ورزشی که باعث بالا رفتن ضربان قلب و ایجاد تعریق در فرد شود.
• همچنین کاهش نمک و چربی‌های حیوانی، استفاده از چربی‌های گیاهی مثل روغن کنجد و دانه انگور روغن زیتون مهم‌ترین مسائل این رژیم است.
• سیگار نکشید و از دود سیگار دوری کنید
• عکس‌العمل‌های تنفسی خود در شب را بررسی کنید
اقدامات اولیه به هنگام حمله قلبی
در نخستین اقدام شما باید تماس با اورژانس (115) و مشورت گرفتن از کارشناسان اورژانس باشد. علاوه بر این، اقدامات زیر نیز ضروری است:
بیمار را از هرگونه فعالیت اضافی مانند راه رفتن، بالارفتن از پله بازدارید و فضایی را فراهم کنید که دراز بکشد.
بر روحیه و حال خود مسلط باشید و تمامی تلاش خود را برای کاهش اضطراب بیمار به کار ببندید و حتما از سروصدا کردن، گریه و سایر مواردی که باعث اضطراب بیشتر فردی که دچار حمله قلبی شده، خودداری کنید.
از بیمار سؤال کنید که آیا قرص زیرزبانی مصرف می‌کند یا نه؟ و اگر پاسخ مثبت بود، سریع به او قرص بدهید یا درصورتی که قرص‌های زیرزبانی (نیترو‌گلیسیرین) در دسترس هست، میتوانید از آن استفاده کنید. توجه داشته باشید که استفاده از این قرص در بیماران دچار افت فشارخون ممنوع است، بنابراین از پزشک اورژانش راهنمایی بگیرید.
از دادن هر نوع خوراکی مایع مانند آب جدا خودداری کنید چراکه می‌تواند باعث خفگی بیمار شود.
بیمار را در وضعیت نشسته قرار دهید و پاهایش را آویزان کنید تا بتواند بهتر تنفس کند .
روش کار احیای قلبی
احیای قلبی ریوی یکی از اقدامات اولیه به هنگام حمله قلبی محسوب می‌شود. چنانچه فردی که دچار حمله قلبی شده، بی هوش شده است، حتما با اورژانس تماس بگیرید. ممکن است از شما درخواست شود که تا رسیدن کمک، CPR انجام دهید. سی پی آر شامل ماساژ قلب و دادن تنفس مصنوعی بوده و هدف اصلی از انجام آن احیای دو عضو حیاتی یعنی مغز و قلب است. احیای قلبی ریوی سبب می‌شود تا اکسیژن به قلب و مغز رسانده شود و فرد از مرگ نجات یابد.
اگر قبلا برای CPR آموزش دیده‌اید، قفسه سینه را با سرعت ۱۰۰ ماساژ قلبی در دقیقه (یا ۲۵ ماساژ در ۱۵ ثانیه) انجام داده و بعد پس از ۳۰ بار ماساژ دادن قلب، به بیمار تنفس مصنوعی دهید. اما اگر از سی پی آر چیزی نمی‌دانید باز هم ممکن است بتوانید کارهایی برای نجات فرد بیمار انجام دهید. در این صورت تا زمان رسیدن کمک یا به هوش آمدن فرد، فقط به مرکز قفسه سینه وی با دستان خود فشار زیاد و سریع وارد کنید. فراموش نکنید که انجام سی پی آر بسیار مهم بوده و شانس زنده ماندن بیمار را تا حدود زیادی افزایش می‌دهد.
سخن آخر :
همانطور که می دانیم، ایست قلبی الزاما برابر با پایان حیات نیست و بشر توانسته با افزایش دانش خود در زمینه احیا، حیات را به برخی از قربانیان ایست قلبی تنفسی بازگرداند . احیا یا در اصطلاح پزشکی سی‌پی‌آر گام آخر برای برگرداندن بیمار سکته قلبی به زندگی است. آموزش سی‌پی‌آر و کمک‌های اولیه یکی از مهم ترین آموزش های زندگی است ؛ مهارتی که علاوه بر کمک به فرد می‌تواند باعث نجات جان انسان‌های دیگر شود.
از طرفی دیگر، همه انسان ها در هر سن و شرایطی در معرض خطر گرفتگی عروق هستند و علی رغم رعایت کلیه مراقب‌ها و توصیه‌های بهداشتی،ممکن است عروق قلبشان دچار گرفتگی شود و هر لحظه مستعد سکته قلبی باشند. تنها راه قابل اعتماد برای تشخیص زودرس و درمان به موقع گرفتگی رگ قلبی انجام چک آپ مرتب قلبی توسط متخصص قلب و عروق است.
اصلاح سبک زندگی، داشتن رژیم غذایی سالم، افزایش تحرک و ورزش کردن، و نیز عدم استعمال دخانیات از اقدامات ساده و در عین حال موثری است که می‌تواند خطر وقوع سکته قلبی در افراد را کاهش دهد.
توصیه می‌شود افرادی که دارای سوابق خانوادگی و یا مشکلات قلبی هستند حتماً نسبت به علائم سکته قلبی هوشیار بوده و همیشه قرص‌های زیرزبانی را در دسترس داشته باشند.
گزارش: شبنم موسوی خصال
