تأثیرات کم شنوایی بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان

کم شنوایی چگونه بر عملکرد در مدرسه اثر می گذارد؟!

دانش آموزی را تصور کنید که بی دقت است، در کلاس درس فعالیت کمی دارد و نمرات بدی می گیرد؛ ممکن است اولین تصور معلم و والدین در مورد این کودک، این باشد که وی سطح هوشی پایینی دارد یا به عبارت دیگر دچار اختلال در یادگیری است؛ اما جالب است بدانید که بسیاری از کودکان با مشخصات بالا مبتلا به کم شنوایی هستند و عملکرد ضعیف آن ها در مدرسه ربطی به سطح هوش آن ها ندارد. در واقع کم شنوایی (با هر شدتی) اثر منفی زیادی بر عملکرد آکادمیک دارد.

بر اساس گزارش مرکز بیماری ها و کنترل (CDC) حدود 15% کودکان 19-6 ساله، حداقل به اندازه ی 16 دسی بل در یکی از دو گوش خود کم شنوایی دارند و تقریبا” 1% آن ها نیز کم شنوایی شدید دارند. کم شنوایی یکطرفه سبب اختلال در مکان یابی اصوات و درک گفتار در محیط های نویزی مانند کلاس درس می شود. به همین دلیل نمرات زبان شفاهی کودکان مبتلا به کم شنوایی یکطرفه کمتر از همتایان هنجار آن ها است.

شنوایی و یادگیری با یکدیگر مرتبط هستند

کم شنوایی درمان نشده سبب تأخیر در رشد گفتار و زبان می شود. این تأخیر رشدی منجر به اختلال یادگیری شده و در نهایت دانش آموز در مدرسه عملکرد ضعیفی خواهد داشت.

با توجه به این که عملکرد آکادمیک ضعیف اغلب با بی توجهی و گاهی اوقات ضعف در برقراری ارتباط با معلم و هم کلاسی ها و مشارکت در فعالیت های گروهی همراه است؛ اغلب کودکان مبتلا به کم شنوایی اشتباها” با اختلال یادگیری مانند ADD و ADHD تشخیص داده می شوند.

بر اساس ASHA کودکان مبتلا به کم شنوایی خفیف و متوسط که درمان نمی شوند، به احتمال زیاد نسبت به همتایان شنوای خود، 4-1 سطح تحصیلی افت خواهند داشت. همچنین هرچه میزان کم شنوایی بیشتر باشد، خدمات مداخله ای برای کودک ضروری تر است.

کم شنوایی چگونه سبب ایجاد فاصله تحصیلی می شود؟!

نکته مهم این است که تفاوت عملکرد دانش آموزان در مدرسه، همواره متأثر از تفاوت در سطح هوشی آن ها نیست. به عبارت ساده تر، ابتلای یک کودک به کم شنوایی لزوما” بدین معنا نیست که او نسبت به همتایان شنوای خود توانایی کمتری در زمینه تحصیل و علم آموزی دارد. کم شنوایی از چهار طریق بر عملکرد تحصیلی مبتلایان اثر می گذارد:

نامناسب بودن شرایط شنیداری در کلاس درس: گاهی محیط کلاس برای کودک مبتلا به کم شنوایی مناسب نیست. یک معلم پرمشغله با تعداد زیادی دانش آموز یا معلمی که درک ضعیفی از شرایط کودک مبتلا به کم شنوایی دارد، اغلب قادر نیستند که سبک آموزش خود را برای همه دانش آموزان تعدیل کنند.
دشوار بودن یادگیری برخی مباحث: یادگیری واژگان جدید، ساختار جمله، اصطلاحات و ضرب المثل ها به طور بالقوه برای کودکان کم شنوا دشوارتر می باشد.
گیجی و ناامیدی دانش آموز مبتلا به کم شنوایی: کودک مبتلا به کم شنوایی خفیف، اگرچه ممکن است گفتار کاملا” نرمالی داشته باشد؛ اما در شنیدن صدای معلم از فاصله زیاد و یا در حضور نویز زمینه مشکلاتی خواهد داشت. این کودک در شنیدن همخوان های فرکانس بالا (/ch/ – /f/ – /k/ – /p/ – /s/ – /sh/ – /t/ – /th/) که در زبان انگلیسی در درک معنای کلمات نقش دارند، دچار مشکل می شود.
تنهایی، انزوا و کاهش اعتماد به نفس: کودک کم شنوایی که قادر به برقراری ارتباط موثر نیست، اغلب منزوی و تنها خواهد بود. حال اگر این کودک از تعاملات اجتماعی محروم شود و یا به دلیل ترس از خجالت، تمایلی به مشارکت در فعالیت های گروهی نداشته باشد، نتیجه این است که او از لحاظ اجتماعی نادیده گرفته می شود و این تنهایی و انزوای او را تشدید می کند.

بیشتر بخوانید: کم شنوایی رابطه مستقیمی با تنهایی و انزوا دارد.

شدت تأثیر کم شنوایی بر موفقیت تحصیلی به دو عامل بستگی دارد که عبارتند از:

میزان کم شنوایی
سن شروع کم شنوایی (پیش از زبان آموزی یا پس از زبان آموزی)

حدود 50 میلیون کودک در سراسر جهان مبتلا به کم شنوایی خفیف (آستانه شنوایی 26-40 dB) هستند. مطالعه ای در سال 2016 نشان داده است که این کودکان مهارت بازشناسی گفتار ضعیف تری نسبت به همتایان هنجار خود داشته و بنابراین تقریبا” 5/2 برابر بیشتر مستعد افت تحصیلی هستند.

آسیب های آموزشی در دانش آموزان مبتلا به کم شنوایی متوسط (آستانه شنوایی 41-60 dB) مشابه کم شنوایی خفیف است؛ اما شدت و شیوع این آسیب ها از کم شنوایی خفیف بیشتر می باشد. یک مطالعه در فرانسه گزارش کرده است که حدود نیمی از کودکان مبتلا به کم شنوایی متوسط، مجبور می شوند حداقل یک مقطع تحصیلی یا بیشتر را دوبار بخوانند.

موفقیت تحصیلی در دانش آموزان مبتلا به کم شنوایی شدید (آستانه شنوایی61-80 dB) و عمیق (آستانه شنوایی بالاتر از 80 dB) به طور قابل ملاحظه ای نسبت به همتایان شنوای آن ها کمتر است؛ به گونه ای که یک سوم این کودکان فقط تا مقطع راهنمایی تحصیل می کنند.

به طور کلی در آزمون های استاندارد در مدارس، نمرات دانش آموزان با تمام مقادیر کم شنوایی نسبت به کودکان با شنوایی هنجار پایین تر است و میزان تفاوت بین این دو گروه همبستگی قوی را با شدت کم شنوایی نشان می دهد.

سمعک: راهی برای غلبه بر تأثیرات منفی کم شنوایی بر آموزش

خبر خوب این است که سمعک به رشد زبان در کودکان مبتلا به کم شنوایی کمک می کند. بر اساس تحقیقات، کودکانی که سمعک یا پروتز کاشت حلزون و سایر مداخلات شنوایی را دریافت می کنند، می توانند به خوبی همسالان هنجار خود عمل کنند.

یکی از عوامل افت تحصیلی دانش آموزان مبتلا به کم شنوایی، ضعف مهارت خواندن آن ها است. این ضعف ناشی از عدم دریافت کامل محرکات شنوایی و در نتیجه ضعف در شناخت اصوات گفتاری است. استفاده از سمعک و سایر پروتزهای شنوایی، با اصلاح فرایند شنیدن اصوات، یادگیری مهارت های زبانی را تسهیل می کند.

امروزه شرکت های مختلف، سمعک مخصوص کودکان را عرضه می کنند. به عنوان مثال، شرکت سمعک اتیکن مدل “Sky” را ویژه کودکان تولید می کند. سمعک زیمنس و سایر برندهای برتر سمعک نیز مجهز به تکنولوژی هایی مانند سیستم FM، میکروفون جهت دار و … هستند که برای دانش آموزان بیشترین کاربرد را دارد.

بیشتر بخوانید: مشخصات و قیمت سمعک ها از برندهای مختلف

چگونه می توان در کلاس درس به دانش آموزان مبتلا به آسیب شنوایی کمک کرد؟!

معلم ها از طریق مجهز کردن خود به دانش در مورد این که دانش آموز مبتلا به کم شنوایی چگونه اطلاعات را دریافت و درک می کند و همچنین دانش جامع در مورد توانایی ها و سطح درک هر دانش آموز، در موقعیت منحصر به فردی برای کمک به دانش آموزان مبتلا به آسیب شنوایی قرار دارند.

با توجه به این که مداخله زودهنگام ضروری است، علائمی که معلم ها می توانند با مشاهده آن ها به اختلال شنوایی کودک شک کنند، عبارتند از: