بسیاری از انسان ها بر اثر حوادثی مانند آتش سوزی، مایعات در حال جوش و … دچار سوختگی می شوند. در این گونه حوادث یک یا چند لایه از پوست بدن در اثر حرارت از بین می رود و باید بعد از انجام اقدامات لازم، پانسمان و بانداژ شوند. برای اینکه پانسمان ثابت نگه داشته شود از باند سوختگی استفاده می شود. باند سوختگی نباید فشاری بر پانسمان وارد کند و عضو باند پیچی شده باید قابل حرکت و بسیار راحت باشد. باند سوختگی تا زمان بهبود کامل سوختگی، باید به نسبت حجم ترشحات زخم، روزانه یا چند روز یکبار تعویض گردد.
یکی از مهم‌ترین مواردی که در هنگام پانسمان زخم‌های سوختگی باید به آن دقت داشت، انتخاب مناسب «باند پانسمان» است. انتخاب باند پانسمان بر اساس نوع سوختگی یا زخم باعث می‌شود، پوست امکان تنفس داشته باشد که به نوبه خود تاثیر بسیار چشمگیری در تسریع روند بهبود موضع آسیب دیده و عدم ایجاد عفونت یا ترشحات غیرعادی در آن ناحیه دارد.
به باندهای مخصوص پانسمان جراحات ناشی از سوختگی، «باند سوختگی» گفته می‌شود. این باندها به صورت ویژه برای پانسمان زخم‌ها و سوختگی‌های مختلف طراحی شده‌اند. در مورد باندهای سوختگی بهتر است بدانید که تمامی این باندها به رنگ «قهوه‌ای» تولید می‌شوند تا ترشحات ناشی از زخم را روی سطح پانسمان یا بانداژ مشخص نباشد. این مزیت تاثیر بسیار زیادی در حفظ روحیه بیمار دارد، چرا که حس و حال بد دیدن عفونت‌ها را به او نمی‌دهد.
باند سوختگی مخصوص پانسمان زخم‌های ناشی از سوختگی طراحی شده‌اند. صرف نظر از دلیل سوختگی که می‌تواند آب جوش، آتش، اسید یا غیره باشد باید موضع آسیب دیده را برای جلوگیری از ترشح بیشتر عفونت یا سرایت آن به سایر اعضای بدن پانسمان مناسب کرده و از بانداژ ویژه آن استفاده کرد.باندهای سوختگی باید قابلیت ارتجاعی داشته تا بتوانند به راحتی شکل موضع آسیب دیده را به خود گرفته و بدون اعمال فشار یا اختلال در گردش خون سطح زخم را بپوشانند.
همانطور که اشاره کردیم، باند سوختگی به رنگ قهوه‌ای ساخته می‌شود تا ترشحات و عفونت‌های زخم، سطح پانسمان را کثیف نکند. باند سوختگی به هیچ وجه، به پوست بیمار رنگ نداده و می‌توان پانسمان موضع آسیب دیده را با این باندها تا ۲ روز تمیز و سالم نگه داشت. باندهای سوختگی نباید هیچ پرزِ پنبه و سر نخ داشته باشد، چون اگر پرز از طریق زخم وارد خون شود باعث تب و عفونت زخم خواهد شد. سر نخ نیز اگر به زخم سوختگی چسبیده باشد در زمان تعویض پانسمان براحتی از زخم جدا نشده و حتی گاهی باعث کنده شدن بخش های بهبود یافته و سالم نیز می شود. باند سوختگی با کیفیت و استاندارد باید بدون لکه، بو یا مواد زائد باشد.
باندهای سوختگی کاملا نرم و نخی بوده و هیچ احساس فشار، زبری یا خشنی و سنگینی روی پوست بیمار ایجاد نمی‌کنند. همچنین این بانداژ‌ها به پوست اجازه تنفس می‌دهند. امکان تبادل اکسیژن و عدم اختلال در گردش خون با استفاده از این بانداژ‌های مخصوص، تاثیر بسیار زیادی در تسریع روند بهبود سوختگی دارد.
هشدار:به دلیل استریل نبودن باند های سوختگی، هرگز روی زخم باز قرار ندهید .
انواع سوختگی
سوختگی‌ها انواع مختلفی دارند و بسته به عامل سوختگی به چهار دسته «سوختگی درجه یک»، «سوختگی درجه دو»، «سوختگی درجه سه» و «سوختگی درجه چهار» تقسیم می‌شوند. اولین اصل درمان جراحات ناشی از سوختگی تعیین نوع و عامل آن است. معمولا سوختگی‌های سطحی و کوچک با مسکن یا پمادهای موضعی به راحتی قابل درمان هستند. اما شرایط برای انواع دیگر سوختگی متفاوت است. گاهی سوختگی‌های بسیار شدید می‌تواند باعث مرگ شود. نکته‌ای که در مورد سوختگی باید به آن توجه داشت این است که آب سرد می‌تواند درد و سوزش اولیه موضع آسیب دیده را تسکین دهد اما بسته به عاملی که باعث ایجاد جراحت شده ممکن است این کار شرایط زخم را تشدید کرده و احتمال «سرمازدگی» را افزایش دهد. جالب است بدانید فقط اجسام داغ نیستند که باعث سوختگی می‌شوند، گاهی سرمای بیش از حد و قرار گرفتن طولانی مدت بدن، به خصوص دست‌ها و پاها در برف، می‌تواند باعث ایجاد سوختگی‌های شدید شود.
سوختگی می‌تواند به دلیل گرما، برق گرفتگی، مواد شیمیایی مانند اسیدها، اصطکاک بیش از حد یا قرار گرفتن در معرض پرتوهای خطرناک اتفاق بیفتد.
سوختگی درجه یک: این سوختگی‌ها تنها سطح پوست را مجروح کرده و عمق چندانی ندارند. به این سوختگی‌ها، «سوختگی سطحی» نیز می‌گویند. برخورد دست با اجسام داغ، آفتاب سوختگی و آب جوش معمولا رایج‌ترین دلایل ایجاد سوختگی درجه یک هستند.
سوختگی درجه دو: این سوختگی‌ها دارای ضخامت بوده و به لایه‌های زیرین پوست آسیب می‌رسانند. اگر نگاهی به این سوختگی‌ها انداخته باشید، معمولا به صورت دایره‌ای پوست را سوزانده و به لایه بعدی نفوذ کرده‌اند.
سوختگی درجه سه: این سوختگی‌ها شدیدترین آسیب را به پوست می‌رسانند. سوختگی‌های درجه سه بسیار عمیق بوده و لایه‌های زیرین پوست را نابود کرده و به گوشت نفوذ می‌کنند. «سوختگی حاد» نام دیگر سوختگی درجه سوم است.
توجه: «سوختگی درجه چهار» معمولا بر اثر سوختگی با مواد شیمیایی و اسیدها صورت می‌گیرد که بافت‌های بدن را نابود کرده و اغلب به از دست رفتن عضو آسیب دیده یا جراحات جبران ناپذیر منجر می‌شود. سوختگی ناشی از اسیدپاشی، سوختگی درجه چهارم است.
توجه : در صورتی که دچار سانحه سوختگی درجه دوم و سوم شده‌اید، سریعا با اورژانس تماس گرفته و از هرگونه درمان خانگی یا ریختن آب سرد روی موضع خودداری کنید. بهتر است همیشه، جعبه کمک‌های اولیه در نزدیکی خود ( ماشین، خانه یا کوله‌پشتی سفر) داشته باشید تا در صورت بروز سانحه و رسیدن کمک‌های پزشکی جلوی آسیب بیشتر را بگیرید. اولین اصل حفظ آرامش است، این مورد را فراموش نکنید.
نکته:
خشکی پوست و سخت شدن آن یکی از مشکلات بعدی سوختگی است. به همین دلیل زمانی می‌توان گفت که پانسمان سوختگی به خوبی انجام شده که زخم علاوه بر حفظ رطوبت به صورت کامل خشک نشده و عفونت‌های اطراف آن نیز جذب شود. پس از تعیین نوع سوختگی بر حسب نیاز باید موضع آسیب دیده را پانسمان کرد. برای حفظ رطوبت زخم می توان از گاز وازلینه استریل زیر بانداژ باند سوختگی استفاده کرد.
سلامتی حاصل دور اندیشی است
