پهلو درد به ناراحتی در ناحیه بالای شکم یا پشت و پهلوها اشاره دارد. درد پهلو در ناحیه زیر دنده ها و بالای لگن ایجاد می شود که به طور معمول درد در یک طرف بدن بیشتر است. بیشتر افراد حداقل یک بار در زندگی خود درد پهلو را تجربه کرده اند و این ناراحتی اغلب موقتی است. با این وجود، درد پهلو یا درد شدید آن ممکن است نشانه وجود یک بیماری جدی مانند کم آبی بدن یا عفونت ادراری باشد. سنگ کلیه یا مشکلات دیگر کلیوی نیز ممکن است باعث درد پهلو شوند. اگرچه پهلو درد اغلب علائم مشکل کلیوی است، اما در صورت بروز علائم دیگر می تواند نشانه سایر بیماری ها نیز باشد. در صورت داشتن درد پهلو به صورت مزمن یا شدید به ویژه با داشتن سایر علائم باید به پزشک مراجعه کنید.
دلایل پهلو درد
برخی از دلایل شایع پهلو درد شامل موارد زیر است:
عفونت کلیوی
آبسه کلیوی
سنگ کلیه
کمبود آب بدن
عفونت مثانه
زونا
سندرم تیتز
آرتروز به ویژه آرتروز نخاعی
شکستگی ستون فقرات
دیسک
عصب نیشگون گرفته در پشت
اسپاسم عضله
دلایل کمتر شایع پهلو درد شامل موارد زیر است:
بیماری کلیوی
ذات الریه
پانکراتیت
آپاندیسیت
انسداد در دستگاه ادراری
یک بیماری التهابی روده مانند بیماری کرون
زونا
آنوریسم آئورت شکمی
علائم مرتبط با درد پهلو
پهلو درد ممکن است دردناک، آزاردهنده یا به صورت گرفتگی عضلانی و درد چاقومانند باشد یا درد ممکن است موجی بیاید و برود.
بیشتر بخوانید:سردرد در فصول سرد سال
علائم مشکل کلیه
اگر علائم زیر را داشته باشید پهلو درد به دلیل مشکل کلیوی است:
بثورات
تب
سرگیجه
حالت تهوع
استفراغ
یبوست
اسهال
مشاهده خون در ادرار
درد هنگام ادرار کردن
اگر هر یک از علائم فوق را همراه با درد پهلو به مدت طولانی تجربه کردید باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
علائم کم آبی بدن
اگر درد مداوم همراه با علائم زیر باشد یعنی با کم آبی دست و پنجه نرم می کنید که باید به سرعت به دنبال دریافت کمک پزشکی باشید:
تشنگی شدید
فقدان عرق
سرگیجه
نبض تند
دهان خشک و چسبنده
سردرد
تب
یبوست
ادرار تیره
کاهش ادرار
مهم است به سرعت درصدد جبران کم آبی بدن بربیایید. هنگامی که بدن آب زیادی از دست می دهد اندام ها، سلول ها و بافت ها آن طور که باید کار نمی کنند. این عارضه می تواند منجر به بروز عوارض خطرناکی از جمله شوک شود.
تشخیص علت درد پهلو
در طول جلسه مراجعه به پزشک وی سعی می کند علت اصلی درد پهلو را تشخیص دهد، بنابراین آماده پاسخگویی به سوالات در مورد موارد زیر باشید:
محل درد
هنگام شروع درد
درد چه حسی دارد
چند بار درد را تجربه می کنید
چه مدت درد را تجربه می کنید
چه علائم دیگری دارید
همچنین پزشک از آزمایش خون و تصویربرداری برای تعیین علت درد پهلو استفاده می کند. آزمایش های تصویربرداری مانند سونوگرافی یا اشعه ایکس به پزشک اجازه می دهد تا با مشاهده دقیق تر بدن مشکلات موجود در اندام ها، بافت ها و عضلات آشکار می شود. پزشک قبل از انجام این آزمایش ها پزشک برای بهبود کیفیت تصاویر یک ماده حاجب را به یکی از رگ ها تزریق می کند. با این کار شناسایی هرگونه انسداد در رگ های خونی یا اندام ها آسان تر می شود. سایر آزمایش های تشخیصی که پزشک ممکن است توصیه کند شامل موارد زیر است:
سی تی اسکن شکمی، نوعی رادیوگرافی تخصصی است که تصاویر مقطعی شکم را نشان می دهد
سیستوسکوپی، روشی شامل قرار دادن یک لوله نازک با یک دوربین متصل به مثانه است
آنالیز ادرار، انجام یک آزمایش ساده ادرار است
کشت ادرار برای تشخیص باکتری در ادرار
بیشتر بخوانید:هر آنچه باید در مورد آپاندیسیت بدانید
درمان درد پهلو
استراحت درمان اصلی برای هر نوع درد پهلو است. درد جزئی در پهلو به طور معمول با ترکیبی از استراحت و فیزیوتراپی برطرف می شود، همچنین پزشک ممکن است برای برخی افراد تمرین های خاصی را برای تسکین سریع اسپاسم عضلات توصیه کند.
درمان درد پهلو ناشی از التهاب
برای درد پهلو به دلیل التهاب مانند مواردی که می تواند با عفونت و آرتروز ایجاد شود درمان به شرایط خاص بستگی دارد. عفونت کلیه نیاز به بستری در بیمارستان دارد. در صورت ابتلا به عفونت کلیه پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند. فیزیوتراپی و برنامه های ورزشی اغلب می توانند درد ناشی از آرتروز در ستون فقرات را درمان کنند، همچنین پزشک ضمن تجویز داروی ضدالتهابی باعث کاهش التهاب و ناراحتی می شود. در برخی موارد افراد برای رفع مشکل ستون فقرات به جراحی نیاز دارند.
درمان سنگ کلیه
برای کمک به دفع سنگ کلیه باید داروهای ضددرد بخورید و مایعات زیادی بنوشید. در بیشتر موارد سنگ کلیه نیازی به جراحی ندارد. با این حال، اگر سنگ های بزرگ تر کلیه حین دفع ادرار به راحتی از بدن خارج نشوند ممکن است پزشک یک عمل جزیی به نام لیتوتریپسی را انجام دهد. لیتوتریپسی شامل استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تجزیه سنگ های کلیه است تا بتوانند از طریق حالب عبور کنند. حالب ها لوله هایی هستند که ادرار را از کلیه به مثانه می رسانند، همچنین ممکن است پزشک از روش های جراحی دیگری برای از بین بردن سنگ ها استفاده کند. بسته به میزان درد پزشک داروهای مسکن بدون نسخه یا بانسخه تجویز می کند. در صورت ادامه درد شدید یا طولانی مدت در پهلو حتی پس از درمان با پزشک خود صحبت کنید.
جلوگیری از درد پهلو
با استفاده از موارد زیر می توانید از درد پهلو جلوگیری کنید.
نوشیدن حداقل 8 لیوان آب در روز
محدود کردن میزان مصرف الکل
رعایت بهداشت
داشتن رژیم غذایی شامل سبزی ها، میوه ها و پروتئین های بدون چربی
و ورزش حداقل 3 بار در هفته.
مترجم: الهه زارعی