احتقان بینی یکی از علائم رایج سرماخوردگی یا آلرژی است که روش های زیادی برای رفع ناراحتی ناشی از گرفتگی بینی وجود دارد. هنگامی که بدن نسبت به ماده ناشناخته ای مانند گرد و غبار، ماده حساسیت زا یا ویروس واکنش نشان می دهد با ایجاد واکنش ایمنی ممکن است التهاب ایجاد شود.
گرفتگی بینی هنگامی ایجاد می شود که التهاب رگ های خونی داخل بینی را تحت تاثیر قرار دهد و بافت های بینی متورم شوند. در این حالت تجمع مخاط نیز ممکن است ایجاد شود. به گزارش مدیکال نیوزتودی، در این مقاله طیف وسیعی از نکات برای کنترل گرفتگی بینی از استنشاق بخار تا مصرف ترب کوهی بررسی خواهد شد. شواهد علمی محدودی مبنی بر تایید اثربخشی بسیاری از این روش ها وجود دارد، اما ممکن است برخی از آنها مفید باشند.
استنشاق بخار
استنشاق بخار به بسیاری از افراد مبتلا به گرفتگی بینی برای داشتن احساس بهتر کمک می کند. برای استفاده از این روش از یک کاسه آب ساده، روغن بابونه یا نعناع یا دوش آب گرم استفاده می شود. با این وجود افراد باید مراقب باشند از آب جوش استفاده نکنند و همیشه ظرف را روی یک سطح صاف و یکنواخت قرار دهند. گرما و رطوبت با تسکین غشای داخل بینی باعث بهبود موقتی آن می شود.
نتایج یک آزمایش در سال 2016 نشان می دهد بخار به دلیل سینوزیت مکرر تاثیری در احتقان بینی ندارد، همچنین یک بررسی در سال 2017 هیچ مدرکی دال بر اینکه بخار می تواند برای فرد مبتلا به سرماخوردگی مفید یا آسیب زا باشد پیدا نکرد.
اسپری سالین
استفاده از اسپری نمکی به کاهش التهاب بافتی در بینی و کاهش حالت گرفتگی کمک می کند. همان آزمایش در سال 2016 که اثر استنشاق بخار را مورد بررسی قرار داد تاثیر آبیاری بینی را نیز بررسی کرد. نویسندگان این تیم تحقیقاتی دریافتند آبیاری بینی با اسپری نمک برای افرادی که گرفتگی بینی ناشی از سینوزیت مزمن دارند مفید است. استفاده از اسپری های مخصوص سالین در دوران بارداری نیز بی خطر است.
گلدان های نتی
افراد می توانند از گلدان های نتی برای شستشوی سینوس ها و کمک به رفع مجاری خشک بینی استفاده کنند. از این وسایل برای استفاده از آب نمک یا محلول نمکی نیز استفاده می شود که باعث بیرون آمدن مخاط از بینی و مرطوب شدن سوراخ های بینی می شوند. با این حال، سازمان غذا و داروی آمریکا هشدار می دهد اقدامات احتیاطی زیر را برای کاهش خطر عفونت انجام دهند:
فقط از آب مقطر، استریل یا جوشانده و خنک شده قبلی برای شستشو استفاده کنید.
با دقت دستورالعمل های مربوط به وسیله را دنبال کنید.
اطمینان حاصل کنید دستگاه هنگام استفاده تمیز و کاملا خشک باشد.
قبل از استفاده دست های خود را به خوبی بشویید و خشک کنید.
برای استفاده توسط افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف یا کودکان با پزشک مشورت کنید.
شیر آب می تواند حاوی باکتری باشد، بنابرنی برای استفاده در گلدان نتی یا هر وسیله شستشوی دیگر مناسب نیست.
کمپرس گرم
استفاده از کمپرس گرم به تسکین درد احتقان بینی و افزایش گردش خون در سینوس ها کمک می کند. برای تهیه کمپرس گرم:
پارچه را داخل ظرف آب گرم نه خیلی داغ بگذارید.
آب اضافی پارچه را بگیرید.
پارچه را روی بینی یا پیشانی خود بمالید.
برخی از افراد دوست دارند قبل از خیساندن پارچه زنجبیل تازه خرده شده نیز به آب اضافه کنند.
بیشتر بخوانید:بهتر است قبل از صبحانه مسواک بزنیم یا بعد از آن؟
روغن اوکالیپتوس
روغن اوکالیپتوس از برگ درخت اکالیپتوس به دست می آید که از آن برای اهداف دارویی در طول تاریخ زیاد مورد استفاده قرار گرفته است. برخی از اجزای موجود در روغن اکالیپتوس خاصیت درمانی دارد و به صورت زیر عمل می کند:
یک عامل ضدباکتری
ضدالتهاب
مسکن درد
آرامبخش
استنشاق اکالیپتوس در بخار یا از طریق پخش کننده در هوا به کاهش علائم گرفتگی بینی کمک می کند. برای استفاده چند قطره روغن به یک کاسه آب داغ اضافه کرده یا دستورالعمل های پخش کننده را دنبال کنید. هرگز اکالیپتوس یا روغن های دیگر را مستقیم روی پوست نمالید زیرا ممکن است باعث بروز واکنش آلرژیک شود.
آنتی هیستامین
برخی اوقات واکنش آلرژیک باعث گرفتگی بینی می شود، بنابراین مصرف داروهای آلرژی اغلب حاوی آنتی هیستامین مانع بروز این واکنش می شود. در یک بررسی در سال 2015 نتیجه گیری شد آنتی هیستامین ها به کنترل شدت علائم در بزرگسالان مبتلا به سرماخوردگی در یکی دو روز نخست بیماری کمک می کنند.
با این حال، در روزهای بعد چیزی بیشتر از دارونما نبودند. گزینه های مختلفی در دسترس است، اما افراد باید قبل از استفاده از آنتی هیستامین با پزشک مشورت کنند. خواندن دستورالعمل های موجود در بسته و آگاهی از عوارض جانبی آن ضروری است. به عنوان مثال برخی از داروها باعث خواب آلودگی می شوند، بنابراین افراد نباید هنگام استفاده از آنها رانندگی کنند.
مواد ضداحتقان
ضداحتقان ها باعث تنگ شدن رگ های خونی در بینی می شوند. این امر ضمت کاهش تورم در پوشش بینی احساس گرفتگی را کاهش می دهد. یک بررسی در سال 2016 نتوانست تایید کند یک دوز واحد می تواند به تسکین علائم سرماخوردگی در بزرگسالان کمک کند، اما دوزهای متعدد ممکن است فایده کمی داشته باشد.
افراد نباید بیش از یک هفته از داروهای ضداحتقان استفاده کنند زیرا استفاده طولانی مدت می تواند گرفتگی و احتقان را تشدید کند. از عوارض جانبی می توان به افزایش ضربان قلب، سردرد و خشکی دهان اشاره کرد.
اسپری ضداحتقان بینی ممکن است باعث عطسه و سوزش داخل بینی شود. هر فرد مبتلا به فشار خون بالا، دیابت، پرکاری تیروئید، گلوکوم یا بیماری دیگری باید قبل از استفاده از داروهای ضداحتقان با پزشک خود مشورت کند. برای کودکان زیر 6 سال نیز گزینه مناسبی نیست و احتمال می رود در دوران بارداری نیز نباید استفاده شود.
رطوبت سازها
برای برخی افراد افزودن رطوبت به هوا با استفاده از یک دستگاه رطوبت ساز خنک یا گرم باعث تسکین هوا می شود. با این حال، هیچ مدرک علمی وجود ندارد که بتواند برای تسکین سرماخوردگی مفید باشد. تمیز نگه داشتن دستگاه مرطوب ساز و رعایت دستورالعمل های سازنده برای جلوگیری از رشد باکتری یا کپک در آن مهم است.
آبرسانی
همیشه نوشیدن مقدار زیادی آب ایده خوبی است و برخی افراد اذعان می دارند این کار به کاهش گرفتگی بینی هم کمک می کند. با این حال، متخصصان هیچ مدرکی دال بر تاثیر نوشیدن فراوان آب برای تسکین علائم پیدا نکرده اند، بنابراین توصیه می کنند افراد فقط آنچه برایشان راحت است مصرف کنند. برخی محققان اذعان می دارند دمنوش های گرم یا نوشیدنی های لیمو اثر تسکین دهنده ای دارد.
بیشتر بخوانید:ترفندهای موثر برای از بین بردن بوهای ناخوشایند
روش های دیگر
برخی از نکات دیگر که ممکن است به شما کمک کنند عبارتند از:
خوردن سبزیجات تند مانند ترب کوهی
اعمال فشار با انگشت شست و اشاره به پل بینی
به آرامی با استفاده از انگشتان دست سینوس ها را ماساژ دهید
نوشیدن یک لیوان آب مخلوط شده با یک قاشق چای خوری سرکه سیب
مصرف چای نعناع یا زنجبیل
2 یا 3 حبه سیر را در آب جوشانده و این محلول را دو بار در روز بنوشید
با استفاده از بالش نگهدارنده سر را هنگام خواب بلند کنید
دلایل گرفتگی بینی
بیماری ها و شرایط مختلف باعث گرفتگی بینی می شوند، از جمله موارد زیر:
عفونت ویروسی مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی
سینوزیت
رینیت آلرژیک و انواع دیگر رینیت
تیغه انحرافی
پولیپ بینی
چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟
گرفتگی بینی اغلب عارضه موقتی و در خانه قابل درمان است. با این حال، در صورت تداوم علائم یا بروز علائم جدید بهتر است به پزشک مراجعه کنید. برخی شرایطی که باعث گرفتگی بینی می شوند نیز منجر به بروز عوارض می شوند. به عنوان مثال اگر فردی دچار عفونت ویروسی باشد ممکن است از عفونت گوش، برونشیت یا سینوزیت نیز رنج ببرند. علائمی که ممکن است نشان از وضعیت جدی تری باشد عبارتند از:
مخاط سبز
درد صورت
درد در گوش
سردرد
تب
سرفه کردن
تنگی قفسه سینه
افراد در صورت ابتلا به هر یک از این علائم برای بررسی و درمان عفونت باکتریایی یا علت یا عارضه دیگر باید به پزشک مراجعه کنند.
خلاصه
احتقان بینی یکی از علائم رایج سرماخوردگی های معمول، آلرژی های فصلی و بیماری های دیگر است. این عارضه می تواند باعث ناراحتی شود، اما بسیاری از داروهای خانگی و بدون نسخه می توانند به کاهش این ناراحتی کمک کنند. شواهد علمی کافی برای همه این درمان ها وجود ندارد، اما بسیاری از افراد آنها را تسکین دهنده توصیف می کنند. هر فردی که به طور مداوم با گرفتگی بینی یا علائم دیگری مانند تب دست و پنجه نرم می کند باید به پزشک مراجعه کند.
مترجم: الهه زارعی
