ریشه شیرین بیان یکی از قدیمی ترین داروهای گیاهی جهان محسوب می شود. از شیرین بیان بومی آسیای غربی و اروپای جنوبی مدت زیادی است که در درمان بیماری های مختلف و طعم دادن به آب نبات ها، نوشیدنی ها و داروها مورد استفاده قرار می گیرد. با وجود این تاریخچه، تنها برخی از کاربردهای آن با تحقیقات علمی پشتیبانی می شود. علاوه بر این، شیرین بیان می تواند خطرات زیادی برای سلامتی به همراه داشته باشد.
به گزارش هلث لاین، این مقاله موارد استفاده و فواید ریشه شیرین بیان را مورد بررسی قرار می دهد.
ریشه شیرین بیان چگونه استفاده می شود؟
استفاده دارویی از شیرین بیان به مصر باستان برمی گردد جایی که ریشه آن را در تهیه یک نوشیدنی شیرین برای فراعنه استفاده می کردند، همچنین در داروهای سنتی چینی، خاورمیانه و یونان برای تسکین معده، کاهش التهاب و درمان مشکلات دستگاه تنفسی فوقانی مورد استفاده قرار گرفته است.
کاربردهای معاصر ریشه شیرین بیان
امروزه بسیاری از افراد از ریشه شیرین بیان برای درمان بیماری هایی مانند سوزش معده، ریفلاکس اسید، گر گرفتگی، سرفه و عفونت های باکتریایی و ویروسی استفاده می کنند.
ریشه شیرین بیان در قالب کپسول یا مکمل مایع در دسترس است. علاوه بر این، چای شیرین بیان گلودرد را تسکین می دهد در حالی که ادعا می شود ژل های موضعی آن نیز برای درمان بیماری های پوستی مانند آکنه یا اگزما موثر است. شیرین بیان برای طعم دادن به برخی از غذاها و نوشیدنی ها نیز استفاده می شود.
البته در نظر داشته باشید بسیاری از آب نبات های شیرین بیان نه با ریشه شیرین بیان بلکه با روغن انیسون، یک روغن اساسی از گیاه انیسون طعم مشابهی دارد.
ترکیبات گیاهی ریشه شیرین بیان
در حالی که ریشه شیرین بیان حاوی صدها ترکیب گیاهی است، اما ترکیب اصلی فعال ریشه شیرین بیان گلیسیریزین است. گلیسیریزین مسئول طعم شیرین ریشه و خاصیت آنتی اکسیدانی، ضدالتهابی و ضدمیکروبی آن است.
با این حال، گلیسیریزین نیز با بسیاری از اثرات سوء ریشه شیرین بیان ارتباط دارد. در نتیجه برخی از محصولات از شیرین بیان دلیسیریزیزین (DGL) استفاده می کنند که باعث حذف گلیسیریزین شده است.
مزایای شیرین بیان
تحقیقات کنونی نوید چندین مورد استفاده دارویی ریشه شیرین بیان را می دهد.
بیشتر بخوانید:خواص دارویی گیاه آویشن برای درمان بیماری ها
شیرین بیان به بیماری های پوستی کمک می کند
ریشه شیرین بیان شامل بیش از 300 ترکیب است که برخی از آنها اثرات ضدالتهابی، ضدباکتریایی و ضدویروسی قوی را نشان می دهند. به طور خاص، مطالعات در فاز حیوانی و آزمایشگاهی گلیسیریزین را به فواید ضدالتهابی و ضدمیکروبی مرتبط می کند.
در نتیجه، از عصاره ریشه شیرین بیان برای درمان انواع بیماری های پوستی از جمله آکنه و اگزما استفاده می شود. در یک مطالعه 2 هفته ای روی 60 بزرگسال استفاده از یک ژل موضعی حاوی عصاره ریشه شیرین بیان به طور قابل توجهی اگزما را بهبود بخشید. اگرچه از ژل های شیرین بیان موضعی نیز برای درمان آکنه استفاده می شود، اما تحقیقات در مورد اثر آن مختلط و محدود است.
شیرین بیان ریفلاکس اسید و سوءهاضمه را کاهش می دهد
از عصاره ریشه شیرین بیان اغلب برای تسکین علائم سوءهاضمه مانند ریفلاکس اسید، ناراحتی معده و سوزش معده استفاده می شود. در یک مطالعه 30 روزه روی 50 بزرگسال مبتلا به سوءهاضمه مصرف یک عدد کپسول شیرین بیان به وزن 75 میلی گرم 2 بار در روز در مقابل گروه دارونما منجر به بهبود قابل توجهی در علائم شد.
عصاره ریشه شیرین بیان علائم ریفلاکس معده (مری) از جمله ریفلاکس اسید و سوزش معده را نیز کاهش می دهد. در یک مطالعه 8 هفته ای روی 58 بزرگسال مبتلا به بازگشت اسید به مری، دوز کم گلیسیرتینیک اسید در ترکیب با درمان استاندارد منجر به بهبود قابل توجهی در علائم شد.
مطالعه دیگری روی 58 بزرگسال مبتلا به بازگشت اسید به مری خاطرنشان کرد استفاده روزانه از ریشه شیرین بیان در کاهش علائم طی یک دوره 2 ساله نسبت به داروهای ضد اسید که به طور معمول استفاده می شود موثرتر است. در حالی که این نتایج امیدوار کننده است، اما مطالعات بیشتری در فاز انسانی نیاز است.
شیرین بیان به درمان زخم معده کمک می کند
زخم معده، زخم های دردناکی که در معده، مری تحتانی یا روده کوچک ایجاد می شود. این زخم ها به طور معمول در اثر التهاب ناشی از باکتری های هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می شوند.
عصاره ریشه شیرین بیان و گلیسیریزین آن به درمان زخم معده کمک می کند. یک مطالعه روی موش ها نشان داد دوز عصاره شیرین بیان از 91 میلی گرم در هر پوند (200 میلی گرم در کیلوگرم) از وزن بدن در برابر این زخم ها بهتر از امپرازول داروی رایج زخم معده محافظت می کند.
در حالی که تحقیقات بیشتری در فاز انسانی مورد نیاز است یک مطالعه 2 هفته ای روی 120 فرد بزرگسال نشان داد مصرف عصاره شیرین بیان علاوه بر یک درمان استاندارد هلیکوباکتر پیلوری را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.
شیرین بیان خاصیت ضدسرطانی دارد
عصاره ریشه شیرین بیان به دلیل دارا بودن ترکیبات گیاهی بیشمار با اثرات آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی برای اثرات محافظتی آن در برابر انواع خاصی از سرطان مورد مطالعه قرار گرفته است. به طور خاص، عصاره شیرین بیان و ترکیبات آن با کاهش یا جلوگیری از رشد سلول در سرطان های پوست، پستان، روده بزرگ و پروستات در ارتباط بوده است.
از آنجا که تحقیقات محدود به فاز آزمایشگاهی و حیوانی است، بنابراین تاثیرات آن بر سرطان ها در انسان ناشناخته است. با این حال، عصاره ریشه شیرین بیان به درمان موکوزیت دهانی کمک می کند، زخم های بسیار دردناک دهانی که افراد مبتلا به سرطان برخی اوقات به عنوان یک عارضه جانبی شیمی درمانی و پرتودرمانی تجربه می کنند.
یک مطالعه 2 هفته ای روی 60 بزرگسال مبتلا به سرطان سر و گردن نشان داد شیرین بیان موضعی به اندازه همان درمان استاندارد ورم مخاط دهان موثر است.
شیرین بیان شرایط دستگاه تنفسی فوقانی را تسکین می دهد
به دلیل اثرات ضدالتهابی و ضدمیکروبی هر 2 عصاره ریشه شیرین بیان و چای به بهبود شرایط دستگاه تنفسی فوقانی کمک می کنند. به طور خاص، مطالعات در فاز حیوانی نتیجه می گیرند عصاره گلیسیریزین از ریشه شیرین بیان به تسکین آسم به ویژه هنگام استفاده از درمان های مدرن نیز کمک می کند.
در حالی که تحقیقات محدود در فاز انسانی نتایج مشابهی را نشان می دهد مطالعات دقیق تر و طولانی مدت در این زمینه مورد نیاز است. علاوه بر این، مطالعات محدود در فاز آزمایشگاهی و انسانی نشان می دهد چای و عصاره ریشه شیرین بیان از گلودرد محافظت کرده و از درد گلو پس از جراحی نیز جلوگیری می کند. البته هنوز تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.
شیرین بیان در برابر حفره محافظت می کند
ریشه شیرین بیان به محافظت در برابر باکتری هایی که منجر به ایجاد حفره می شوند کمک می کند. یک مطالعه 3 هفته ای به 66 کودک آب نبات چوبی بدون قند حاوی 15 میلی گرم ریشه شیرین بیان 2 بار در روز در طول هفته طی روزهای حضور در مدرسه داد.
مصرف آب نبات چوبی تعداد باکتری های استرپتوکوک موتانس را که عامل اصلی ایجاد حفره هستند به طور قابل توجهی کاهش داد، همچنین مطالعات در فاز آزمایشگاهی نشان می دهد عصاره ریشه شیرین بیان در محافظت در برابر باکتری هایی که به طور معمول به پوسیدگی ندان مرتبط هستند موثر است. با این حال، تحقیقات بیشتری در مورد دوز و فرم بهینه ریشه شیرین بیان لازم است.
سایر مزایای شیرین بیان
عصاره ریشه شیرین بیان به چندین فواید دیگر گره خورده است، شامل:
کمک به دیابت: در یک مطالعه 60 روزه روی موش ها مصرف روزانه عصاره ریشه شیرین بیان باعث بهبود قابل توجهی در سطح قند خون و سلامت کلیه شد البته این اثربخشی هنوز در فاز انسانی تایید نشده است.
کاهش علائم یائسگی: عصاره ریشه شیرین بیان به عنوان درمانی برای گرگرفتگی در دوران یائسگی پیشنهاد می شود. با این حال، شواهد در مورد اثربخشی آن برای این منظور محدود است.
پشتیبانی از کاهش وزن: برخی مطالعات نشان می دهد عصاره ریشه شیرین بیان شاخص توده بدن (BMI) را کاهش می دهد و از کاهش وزن پشتیبانی می کند. با این حال، مطالعات دیگر هیچ تاثیری بر وزن پیدا نکرده اند.
کمک به درمان هپاتیت C: یک مطالعه در فاز آزمایشگاهی نشان داد افزودن گلیسیریزین به یک درمان استاندارد هپاتیت C به طور قابل توجهی انتشار ویروس را کاهش می دهد. اگرچه امیدوار کننده است، اما این نتایج در فاز انسانی هنوز تایید نشده است.
عوارض جانبی مصرف شیرین بیان و اقدامات احتیاطی
سازمان غذا و داروی آمریکا معتقد است ریشه شیرین بیان به طور كلی برای استفاده در غذاها بی خطر شناخته شده است. با این حال، این سازمان در حال حاضر مکمل ها را از نظر خلوص اثربخشی یا صحت برچسب زدن به مواد تشکیل دهنده ارزیابی یا تایید نمی کند.
علاوه بر این، استفاده کوتاه مدت از مکمل های ریشه شیرین بیان و چای آن به طور گسترده ای بی خطر تلقی می شوند. با این حال، دوزهای زیاد آن ممکن است اثرات نامطلوبی ایجاد کند و افراد با برخی از شرایط ممکن است مایل باشند از بروز آن جلوگیری کنند.
بیشتر بخوانید:دفع سنگ کلیه با این گیاهان دارویی
مصرف بیش از حد ریشه شیرین بیان
استفاده مزمن و مصرف دوزهای زیاد محصولات ریشه شیرین بیان احتمال می رود منجر به تجمع گلیسیریزین در بدن شود. تحقیقات نشان می دهد افزایش سطح گلیسیریزین باعث افزایش غیرطبیعی هورمون استرس کورتیزول می شود که باعث عدم تعادل در سطح مایعات و الکترولیت می شود.
در نتیجه، دوزهای مزمن و زیاد محصولات ریشه شیرین بیان بروز چندین علائم خطرناک را تحریک می کند، از جمله:
سطح پایین پتاسیم
فشار خون بالا
ضعف عضلانی
ریتم غیرطبیعی قلب
در حالی که نادر است، اما مسمومیت ناشی از مصرف شیرین بیان نیز می تواند رخ دهد. این مسمومیت منجر به نارسایی کلیه، نارسایی احتقانی قلب یا تجمع مایعات بیش از حد در ریه ها می شود، بنابراین به افراد مبتلا به فشار خون بالا، نارسایی احتقانی قلب، بیماری کلیوی یا سطح پتاسیم پایین توصیه می شود به طور کامل از مصرف محصولات شیرین بیان حاوی گلیسیریزین خودداری کنند.
بارداری و شیردهی
مصرف زیاد شیرین بیان به ویژه گلیسیریزین در دوران بارداری روی رشد مغزی کودک تاثیر منفی می گذارد.
در یک مطالعه کودکان متولد شده از مادرانی که در دوران بارداری مقادیر زیادی محصولات شیرین بیان حاوی گلیسیریزین خورده بودند احتمال بروز نقص مغزی در اواخر زندگی افزایش می یابد، بنابراین زنان باردار باید از مصرف مکمل های شیرین بیان خودداری کنند و مصرف شیرین بیان را در غذاها و نوشیدنی ها محدود کنند. به دلیل کمبود تحقیقات کودکان و زنان شیرده نیز باید از مصرف محصولات شیرین بیان خودداری کنند.
تداخلات دارویی با شیرین بیان
تحقیقات نشان می دهد ریشه شیرین بیان با چندین دارو از جمله موارد زیر تداخل ایجاد می کند:
داروهای فشارخون
رقیق کننده های خون
داروهای کاهش دهنده کلسترول از جمله استاتین ها
ادرار آور
پیشگیری از بارداری مبتنی بر استروژن
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
در صورت استفاده هر یک از این داروها باید از مصرف محصولات حاوی ریشه شیرین بیان خودداری کرد مگر اینکه پزشک به شما اجازه مصرف آن ها را داده باشد.
در پایان
ریشه شیرین بیان هزاران سال است برای کمک به درمان انواع بیماری ها از جمله شرایط تنفسی و ناراحتی های گوارشی استفاده می شود. ترکیبات گیاهی آن اثرات آنتی اکسیدانی، ضدالتهابی و ضدمیکروبی قوی نشان می دهد.
اگرچه ریفلاکس اسید، اگزما، زخم معده و سایر موارد دیگر را تسکین می دهد، اما مطالعات جامع تری در فاز انسانی مورد نیاز است. در صورت مصرف بیش از حد یا به طور مکرر شیرین بیان عوارض جانبی وجود دارد، بنابراین قبل از استفاده از مکمل های ریشه شیرین بیان یا چای آن با پزشک مشورت کنید.
مترجم: الهه زارعی
