تحقیقات جدید منتشر شده درمجله ی انجمن اروپایی مطالعات دیابت Diabetologiaنشان می دهد که افزایش میزان فعالیت فیزیکی و کاهش مدت نشستن در اوقات فراغت به طور قابل توجهی سبب کاهش خطر چاقی می گردد.
فعالیت بدنی و مدت زمان نشستن دو رفتار مرتبط با شیوه ی زندگی است که با چاقی وسلامت متابولیک وهمچنین با ابتلا به دیابت نوع 2 ، بیماری قلبی عروقی ومرگ ومیر به همه ی دلایل ارتباط دارد.
درمطالعاتی که تاکنون انجام شده است فعالیت فیزیکی و مدت زمان بی تحرکی در اوقات فراغت (نشستن و بی تحرک بودن ) به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته اند. در حالیکه این دو رفتار ارتباط نزدیکی با هم دارند. شاخص های اصلی شیوه ی زندگی غیر فعال در دنیای مدرن امروزی میزان فعالیت ناکافی بدنی و نشستن طولانی مدت هستند.
شواهد و مدارک درترکیب این دو عادت باهم محدود می باشند بنابراین درتحقیق جدید اثرات ترکیبی فعالیت فیزیکی و بی تحرکی در اوقات فراغت را بر خطر دراز مدت ابتلا به چاقی (بنا به تعریف هنگامیکه نمایه ی توده ی بدنی مساوی یا بیش از 30 کیلوگرم بر متر مربع باشد) و ابتلا به فاکتورهای خطر سندرم متابولیک (بر اساس تعریف داشتن دو عامل خطر یا بیش از دو عامل: پایین بودن کلسترول خوب یا HDL، بالا بودن چرب های خون، بالا بودن فشارخون ، بالا بودن قندخون ومقاومت به انسولین) بررسی گردید.
طول مدت فعالیت بدنی متوسط و شدید و مدت زمان نشستن در اوقات فراغت بر اساس پرسشنامه هایی که بین سالهای 1997 تا 1999 توسط کارکنان دولت انگلستان پاسخ داده شد، ارزیابی گردید.
3670 شرکت کننده از مطالعه ی کوهورت وایت هال دو دراین تحقیق شرکت کردند که 73 درصد آنها را مردان تشکیل می دادند و میانگین سنی افراد شرکت کننده 56 سال بود.
احتمال ابتلا به چاقی و ابتلا به فاکتورهای خطر متابولیک پس از 5 و 10 سال در بالغین با میزان متفاوتی از ترکیب فعالیت فیزیکی و مدت زمان نشستن دراوقات فراغت محاسبه شد.
محققین دریافتند که فعالیت بدنی نه “مدت زمان نشستن” در اوقات فراغت با چاقی ارتباط دارد. با این حال کمترین احتمال چاق شدن پس از 5 سال برای افرادی گزارش شد که هم فعالیت بدنی بالایی داشتند و هم مدت زمان کمتری دراوقات فراغتشان نشسته بودند(نزدیک به 4 برابر شانس ابتلا آنها به چاقی کمتر از کسانی بود که فعالیت فیزیکی کم و مدت زمان نشستن زیاد را در گزارش خود اعلام کرده بودند) بنظر می رسد این اثر پس از ده سال ضعیف تر شده است، که ممکن است به دلیل اشتباهات در طبقه بندی ناشی از تغییرات در فعالیت فیزیکی و مدت زمان نشستن در طی مدت زمان پیگیری افراد شرکت کننده باشد که درنظر گرفتن آنها در این مطالعه ممکن نبود.
درمقایسه با افرادی که درگزارش خود فعالیت فیزیکی کم و مدت زمان نشستن دراوقات فراغت بالایی را گزارش کردند، خطر ابتلا افرادی با فعالیت فیزیکی و مدت زمان نشستن حد واسط (متوسط) به عوامل خطر متابولیک پس از 5 سال 2 برابر کمتر بود و پس از ده سال نیز شانس ابتلا آنها به عوامل خطر متابولیک مشابه با 5 سال گذشته اعلام شد.
نویسندگان مقاله می گویند: این نتایج حتی پس از تطبیق برای فاکتورهای مخدوش کننده ای از جمله وضعیت اقتصادی اجتماعی افراد، رفتار سیگار کشیدن، مصرف الکل و وضعیت سلامت افراد همچنان ثابت ماند.
نویسندگان مقاله ابراز می دارند که درنظر گرفتن ترکیبی از فعالیت فیزیکی بالا و مدت زمان نشستن اندک فرد در اوقات بی کاری یک عامل محافظتی قوی تر در برابر چاقی نسبت به هر یک از این دو رفتار به تنهایی است.
بحث در مورد دلایل احتمالی این نتایج نشان می دهد که هنوز مکانیزیم های زیر بنایی این تعامل نامشخص است، دراصل هر چه مدت زمان نشستن دراوقات فراغت کمتر باشد تأثیر محافظتی فعالیت فیزیکی فرد در برابر چاقی تقویت می شود. این امر شاید به دلیل مکانیزم های فیزیولوژیکی مختلفی باشد و یا به دلیل مشارک فرد در فعالیت های فیزیکی با شدت کم نظیر فعالیت های ایستاده باشد .
فعالیت بدنی زیاد و کاهش مدت زمان نشستن دراوقات فراغت ممکن است سبب افزایش تدریجی مصرف انرژی در افراد گردد و در افرادیکه فعالیت فیزیکی بسیار کم و مدت زمان نشستن بسیار زیادی دارند برعکس کاهش تدریجی مصرف انرژی صورت می گیرد.
دانشمندان می گویند: بزرگترین کاهش در میزان خطر ابتلا به فاکتورهای خطر متابولیک بطور غیر منتظره درافرادی مشاهده شد که میزان فعالیت فیزیکی و مدت زمان نشستن آنها در اوقات فراغت در حد متوسط است این نشان می دهد که میزان متوسطی از فعالیت فیزیکی و مدت زمان نشستن برای محافظت در برابر خطرات سندرم متابولیک کافی است.
دانشمندان نتیجه گیری کردند که تأثیرات محافظتی فعالیت فیزیکی متوسط تا شدید وکاهش مدت زمان نشستن در برابر ابتلا به چاقی و فاکتورهای خطر سندرم متابولیک هنگامیکه ترکیب این دو با هم در نظر گرفته می شوند قویتر است. تأثیر فعالیت فیزیکی در جلوگیری از چاقی ممکن است به مدت زمان نشستن فرد در اوقات فراغت مرتبط باشد. فعالیت فیزیکی زیاد همراه با مدت زمان نشستن اندک ممکن است برای کاهش قابل توجه خطر ابتلا به چاقی لازم باشد. این ارتباط درباره ی خطر ابتلا به فاکتورهای خوشه ای سندرم متابولیک کمتر روشن شده است.
مطالعات مداخله ای برای بررسی این موضوع که آیا درمجموع رویکرد سبک زندگی: ترویج فعالیت فیزیکی زیاد و کاهش مدت زمان نشستن موثرترین روش برای کاهش خطر ابتلا به چاقی است، باید انجام گردد.
