برای محافظت در مقابل یخ زدگی اولویت بدن گرم نگه داشتن اعضای حیاتی است. در دماهای سرد بدن به طور غریزی خون گرم را از اندام های خود گرفته و به سمت هسته هدایت می کند جایی که می تواند از قلب، ریه ها و سایر اندام ها محافظت کند.
گرچه احساس سرما در انگشتان در شرایط سرد بودن هوا امری طبیعی است، اما برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض سرمازدگی قرار دارند. اگر انگشتان شما هنگام طبیعی شدن دمای بدن سرد می شوند دلیل دیگر برای بروز آن وجود دارد. انگشتان سرد می تواند نشانه ای از وجود چندین مشکل از جمله سندرم رینود، کم کاری تیروئید، کمبود ویتامین، کم خونی، بیماری شریانی یا حتی یک بیماری خودایمنی باشد.
علت سرد شدن انگشتان چیست؟
سندرم رینود
سندرم رینود نوعی بیماری است که باعث می شود هنگام قرار گرفتن در معرض دمای سرد یا استرس زیاد برخی از نواحی بدن به طور معمول انگشتان دست سرد و بی حس شوند. در صورت ابتلا به این سندرم دچار حملات بسیار سرد و بی حس شدن انگشتان می شوید.
این عارضه به این دلیل رخ می دهد که شریان های کوچک خون رسانی به پوست دچار اسپاسم هستند. طی حمله رینود شریان ها باریک می شوند که از گردش صحیح خون جلوگیری می کند. انگشتان اغلب تغییر رنگ از سفید به آبی و سپس به قرمز می دهند. با پایان حمله و عادی شدن جریان خون در دستان دچار گزگز، ضربان یا تورم می شود.
پزشک این سندرم را بر اساس سابقه پزشکی و علائم تشخیص می دهد حتی ممکن است برای پیگیری سایر علل احتمالی بروز علائم مانند اختلال خودایمنی آزمایش خون تجویز می شود. رینود اغلب ناتوان کننده نیست و اکثر افراد به هیچ درمانی نیاز ندارند، اما گزینه های درمانی نیز در دسترس است.
پزشکان به طور معمول با تجویز داروهایی رگ های خونی را گشاد کرده و گردش خون را بهبود می بخشد. اینها شامل مسدودکننده کانال کلسیم، آلفا بلاکرها و گشادکننده های عروق هستند.
کم کاری تیروئید
در کم کاری تیروئید یا تیروئید کم کار این غده به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند. این بیماری بین زنان بالای 60 سال شایع است، اما می تواند هر فرد دیگری را نیز درگیر کند. کم کاری تیروئید به تدریج بروز می کند و به ندرت علائم آن در مراحل اولیه نمایان می شود.
با گذشت زمان این بیماری می تواند عوارضی مانند بیماری قلبی، درد در مفاصل، چاقی و ناباروری ایجاد کند. حس سرمای غیرمعمول در انگشتان ممکن است به تیروئید کم کار مرتبط باشد. کم کاری تیروئید باعث سردی انگشتان نمی شود، اما حساسیت شما را نسبت به سرما افزایش می دهد یعنی احساس سرما بیش از حد واقعی دارید.
اگر به طور مداوم نسبت به افراد دیگر احساس سرمای بیشتری به همراه علائم دیگر می کنید باید آزمایش خون بدهید. علائم دیگر کم کاری تیروئید عبارتند از:
خستگی
افزایش وزن
صورت پف کرده
خشکی پوست
گرفتگی صدا
ضعف عضلانی، درد، حساسیت و سفتی
سطح کلسترول بالا
ریزش یا نازک شدن مو
افسردگی
درد، سفتی و تورم مفصل
پزشک کم کاری تیروئید را با یک آزمایش خون ساده تشخیص می دهد. اگر شما یک زن بالای 60 سال هستید پزشک احتمال می رود انجام آزمایش کم کاری تیروئید را به طور سالانه برای شما تجویز کند. درمان کم کاری تیروئید شامل دوز روزانه هورمون مصنوعی تیروئید که به طور معمول بی خطر و موثر است.
دمای سرد
تعجب آور نیست دمای سرد باعث سرد شدن انگشتان شود، اما خطرات ایجاد یک مشکل جدی تر چیست؟ هنگامی که پوست برهنه در معرض سرمای شدید قرار می گیرد طی چند دقیقه می تواند دچار سرمازدگی شود. سرمازدگی، یخ زدگی پوست و بافت های زیرین یک فوریت پزشکی با عوارض جدی محسوب می شود.
هنگامی که از مرحله اول عبور کرد می تواند به پوست، بافت ها، عضلات و استخوان ها آسیب دائمی برساند. اگر به دلیل ابتلا به بیماری رینود یا بیماری دیگر در دستان خود گردش خون ضعیفی دارید خطر سرمازدگی در شما افزایش می یابد.
کمبود ویتامین B12
ویتامین B12 به عنوان یک ویتامین ضروری به طور طبیعی در بسیاری از مواد غذایی از جمله تخم مرغ، ماهی، گوشت، مرغ و لبنیات یافت می شود. این ویتامین برای تشکیل سلول های قرمز خون مناسب و عملکرد عصبی لازم است. بسیاری از افراد به ویژه گیاهخواران و وگان ها به اندازه کافی این ویتامین تامین نمی شود.
کمبود ویتامین B12 می تواند علائم عصبی مانند سردی، بی حسی و گزگز در دست و پا ایجاد کند. از علائم دیگر کمبود این ویتامین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کم خونی
خستگی
ضعف
مشکل در حفظ تعادل
افسردگی
درد دهان
کمبود ویتامین B12 با انجام آزمایش خون مشخص می شود. متداول ترین روش درمانی تزریق ویتامین B12 است زیرا بسیاری از افراد در جذب این ویتامین از طریق دستگاه گوارش مشکل دارند، اما دوز بالای مکمل خوراکی این ویتامین نیز ممکن است موثر باشد.
کم خونی
در کم خونی گلبول های قرمز خون کمتر از حد طبیعی است، همچنین هنگامی اتفاق می افتد که سلول های قرمز خون فاقد پروتئین حیاتی غنی از آهن به نام هموگلوبین باشند. هموگلوبین به سلول های قرمز خون کمک می کند اکسیژن را از ریه ها به بقیه بدن برسانند.
اگر بدن هموگلوبین کافی برای انتقال خون غنی از اکسیژن به دستان شما نداشته باشد منجر به سرد شدن انگشتان می شود، همچنین احساس خستگی و ضعف نیز نمایان می شود و بیشتر موارد کم خونی ناشی از فقر آهن است. در صورت مشکوک بودن به کم خونی باید آزمایش خون بدهید.
اگر فعالیت خون نشان دهنده سطح پایین آهن باشد پزشک اجاد تغییرات غذایی را توصیه می کند. داشتن رژیم غذایی سرشار از آهن و مصرف مکمل های آن اغلب برای تسکین علائم کافی است.
لوپوس
لوپوس به عنوان یک بیماری خودایمنی مزمن باعث التهاب می شود. لوپوس نیز مانند سایر اختلالات خودایمنی هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت ها و اندام های خود حمله کند. لوپوس باعث التهاب در سراسر بدن از جمله مفاصل، پوست، کلیه ها و سلول های خونی می شود.
علائم لوپوس بسته به بروز التهاب در قسمت های مختلف بدن بسیار متفاوت است. لوپوس می تواند باعث ابتلا به سندرم رینود شود که منجر به سرد شدن انگشتان و بی حسی هنگام قرار گرفتن در معرض هوای سرد یا احساس استرس در شما می شود. علائم دیگر عبارتند از:
بثورات صورت
خستگی
تب
درد مفصل
ضایعات پوستی
تشخیص لوپوس به طرز مشهودی دشوار است زیرا علائم آن شبیه علائم بسیاری از بیماری های دیگر است، بنابراین پزشک باید قبل از تشخیص لوپوس شرایط دیگر را آزمایش کند و مورد ارزیابی قرار دهد. هیچ درمانی برای لوپوس وجود ندارد، اما علائم آن را می توان با ضدالتهاب های غیراستروئیدی (NSAID)، کورتیکواستروئیدها، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و سایر داروها کنترل کرد.
اسکلرودرمی
بیماری اسکلرودرمی باعث سفت شدن پوست می شود. این امر بر بافت پیوندی درون بدن تاثیر می گذارد و آن را سخت یا ضخیم می کند که باعث تورم و درد در مفاصل و عضلات نیز می شود. اکثر افراد مبتلا به اسکلرودرمی به سندرم رینود نیز مبتلا می شوند که باعث سرد شدن انگشتان دست می شود، همچنین افراد مبتلا به اسکلرودرمی روی انگشتان پوست ضخیم و سفت و لکه های قرمز روی دست ایجاد می شوند.
برای تشخیص اسکلرودرمی پزشک ضمن معاینه ممکن است از نمونه برداری از پوست نیز استفاده کند. هیچ درمانی بر ای این بیماری وجود ندارد، اما برخی از علائم و پیشرفت بیماری را می توان با داروها کنترل کرد.
بیماری های شریانی
بیماری های مختلفی که بر عروق تاثیر می گذارند می توانند جریان خون در دست ها را کاهش دهند و باعث سرد شدن انگشتان شوند. این امر به دلیل تجمع پلاک یا التهاب در رگ های خونی ایجاد می شود.
هر نوع انسداد در رگ های خونی از گردش طبیعی خون جلوگیری می کند. یکی دیگر از مشکلات شریانی فشار خون ریوی اولیه است که شریان های ریه را تحت تاثیر قرار می دهد و منجر به سندرم رینود به ویژه در افراد مبتلا به انواع دیگر بیماری های خود ایمنی می شود.
سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال (CTS) زمانی اتفاق می افتد که عصب مدیان واقع در بین بازو و کف دست در مچ دست فشرده می شود. عصب میانی احساس کف دست و انگشتان را ایجاد می کند. وقتی توسط مجرای صلب و سخت شناخته شده به نام تونل کارپال تحت فشار قرار گیرد علائم دردناکی ایجاد می کند. علائم CTS به آهستگی نمایان و به تدریج بدتر می شود.
علائم اولیه شامل بی حسی و گزگز دست و انگشتان است. بسیاری از افراد مبتلا به CTS سندرم رینود و افزایش حساسیت به سرما را نیز تجربه می کنند. علائم را به طور معمول می توان با آتل مچ دست و ضد التهاب برطرف کرد، همچنین تمرینات نیز کمک کننده است و در موارد شدید جراحی پیشنهاد می شود.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن برای کل بدن از جمله گردش خون مضر است. سیگار کشیدن باعث تنگ شدن رگ های خونی می شود که باعث سرمازدگی انگشتان می شود، همچنین می تواند منجر به یک بیماری نادر به نام بورگر یا ترومبوآنژئیت انسدادی می شود که رگ های خونی را ملتهب می کند.
چشم انداز چیست؟
انگشتان سرد بخشی از زندگی است به خصوص برای کسانی که در محیط های سرد زندگی می کنند. با پزشک خود در مورد سردی دستان به ویژه در صورت داشتن علائم خود صحبت کنید. بسیاری از شرایط زمینه ای سرد شدن انگشتان با درمان و تغییر شیوه زندگی قابل کنترل است.
مترجم: الهه زارعی
