ویتامین D به عنوان یک ویتامین بسیار مهم اثرات قدرتمندی روی چندین سیستم در سراسر بدن دارد. برخلاف سایر ویتامین ها ویتامین D مانند هورمون عمل می کند و هر سلول در بدن گیرنده ای برای آن دارد.
بدن انسان از کلسترول در معرض نور خورشید این ویتامین را بدست می آورد، همچنین در برخی از مواد غذایی مانند ماهی های چرب و لبنیات غنی شده نیز یافت می شود اگرچه دریافت کافی D از رژیم غذایی بسیار سخت است. میزان توصیه شده برای مصرف روزانه این ویتامین به طور معمول حدود 400 تا 800 واحد بین المللی است، اما بسیاری از کارشناسان می گویند برخی افراد باید حتی بیش از این مقدار دریافت کنید.
کمبود ویتامین D امری بسیار شایع است. تخمین زده می شود حدود یک میلیارد نفر در سراسر جهان با کمبود ویتامین D دست و پنجه نرم می کنند. بر اساس نتایج مطالعه ای در سال 2011، 41.6 درصد از بزرگسالان در ایالات متحده از کمبود این ویتامین رنج می برد. این تعداد در کشورهای اسپانیایی تبار تا 69.2 درصد و در آمریکایی های آفریقایی تبار تا 82.1 درصد افزایش می یابد. در اینجا چند عامل خطر شایع برای کمبود ویتامین D ذکر شده است:
پوست تیره رنگ
پیری
اضافه وزن یا چاقی
عدم مصرف ماهی یا لبنیات به میزان کافی
زندگی دور از خط استوا بدون تابش کافی آفتاب
استفاده از کرم ضدآفتاب هنگام بیرون رفتن
ماندن در خانه
کمبود این ویتامین در افرادی که در نزدیکی خط استوا زندگی می کنند و به طور مکرر در معرض نور آفتاب قرار می گیرند کمتر شایع است زیرا پوست آنها به اندازه کافی ویتامین D برای نیاز بدن تولید می کند.
بیشتر افراد متوجه کمبود این ویتامین در بدن خود نمی شوند زیرا علائم آن به طور کلی ظریف هستند.
حتی در صورت تاثیر منفی قابل توجهی بر کیفیت زندگی ممکن است به راحتی تشخیص داده نشود. در اینجا چند علامت و نشانه کمبود ویتامین D توضیح داده شده است.
بیماری یا ابتلا به عفونت
یکی از مهمترین نقش های ویتامین D تقویت سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ویروس ها و باکتری های عامل بیماری است. این ویتامین به طور مستقیم با سلول هایی که مسئول مبارزه با عفونت هستند تعامل می کند.
اگر اغلب به ویژه با سرماخوردگی یا آنفولانزا دست و پنجه نرم می کنید احتمال می رود از سطح پایین ویتامین D در بدن نشات می گیرد.
چندین مطالعه مشاهده ای در مقیاس بزرگ ارتباط بین کمبود و عفونت های دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی، برونشیت و ذات الریه را نشان داده اند. تعدادی از مطالعات نشان می دهند مصرف مکمل های ویتامین D با دوز حداکثر 4 هزار واحد بین الملل به صورت روزانه خطر ابتلا به عفونت دستگاه تنفسی را کاهش می دهد.
خستگی
احساس خستگی می تواند ناشی از دلایل متعددی باشد و کمبود ویتامین D یکی از آنها محسوب می شود. متاسفانه، اغلب به عنوان یک علت بالقوه نادیده گرفته می شود. مطالعات موردی نشان می دهند سطح بسیار پایین ویتامین D در خون باعث خستگی می شود که تاثیر منفی شدیدی بر کیفیت زندگی دارد.
یک مطالعه مشاهده ای در پرستاران زن ارتباط قوی بین سطح پایین ویتامین D و خستگی را نشان می دهد. علاوه بر این، محققان دریافتند 89 درصد پرستاران از کمبود این ویتامین رنج می بردند.
بیشتر بخوانید:معالجه ترشحات واژن به شیوه طب سنتی
درد استخوان و کمر
ویتامین D به چندین روش به حفظ سلامت استخوان ها کمک می کند. برای نخستین بار جذب کلسیم در بدن را بهبود می بخشد. درد استخوان و کمردرد ممکن است نشانه های سطح ناکافی ویتامین D در خون باشد. مطالعات مشاهده ای بزرگ رابطه ای بین کمبود ویتامین D و کمر درد مزمن پیدا کرده است.
یک مطالعه ارتباط بین سطح ویتامین D و کمردرد را در بیش از 9 هزار زن مسن مورد بررسی قرار داد. محققان دریافتند افراد دارای کمبود ویتامین D بیشتر دچار کمردرد می شوند از جمله کمر درد شدید که فعالیت های روزمره آنها را محدود می کند.
در یک مطالعه کنترل شده افراد مبتلا به کمبود ویتامین D تقریبا 2 برابر بیشتر از افراد دارای این ویتامین در محدوده طبیعی درد استخوان در پاها، دنده ها یا مفاصل را تجربه کردند.
افسردگی
روحیه افسرده یکی از نشانه های کمبود ویتامین D است. در مطالعات مروری محققان کمبود ویتامین D را به ویژه در افراد میانسال با افسردگی مرتبط دانسته اند. در یک تجزیه و تحلیل 65 درصد از مطالعات مشاهده ای رابطه ای بین سطح پایین ویتامین D و افسردگی را نشان داد.
از سوی دیگر، بیشتر آزمایش های کنترل شده که دارای وزن علمی بیشتری نسبت به مطالعات مشاهده ای هستند ارتباطی بین این 2 مورد مشاهده نکردند. با این حال، محققانی که این مطالعات را تجزیه و تحلیل کردند اذعان می دارند دوزهای ویتامین D در مطالعات کنترل شده اغلب بسیار پایین است. علاوه بر این، آنها خاطرنشان می کنند برخی از مطالعات ممکن است به اندازه کافی طولانی نباشد که تاثیر مصرف مکمل ها را بر خلق و خو مشاهده کنند.
با این وجود برخی از مطالعات کنترل شده نشان می دهند مصرف ویتامین D توسط افرادی که کمبود دارند به بهبود افسردگی کمک می کند از جمله افسردگی فصلی که در ماه های سرد سال رخ می دهد.
نقص در بهبودی زخم
روند بهبودی آهسته زخم ها پس از جراحی یا جراحت ممکن است نشانه پایین آمدن سطح ویتامین D باشد. نتایج حاصل از یک مطالعه در فاز آزمایشگاهی نشان می دهد این ویتامین تولید ترکیباتی را که برای تشکیل پوست جدید به عنوان بخشی از روند ترمیم زخم بسیار مهم هستند افزایش می دهد.
یک مطالعه روی افرادی که جراحی دندان انجام داده بودند نشان داد برخی از جنبه های بهبودی توسط کمبود ویتامین D به مخاطره افتاد، همچنین نقش ویتامین D در کنترل التهاب و مبارزه با عفونت برای بهبودی مناسب گزینه مهمی است. متاسفانه، تحقیقات بسیار کمی در مورد اثرات مکمل های ویتامین D در بهبود زخم در افراد با کمبود این ویتامین وجود دارد.
با این حال، نتایج یک مطالعه نشان داد هنگامی که بیماران دارای کمبود ویتامین D مبتلا به زخم پا با این ویتامین تحت درمان قرار گرفتند به طور متوسط 28 درصد از اندازه زخم آنها کاسته شد.
از دست دادن استخوان
ویتامین D نقش مهمی در جذب کلسیم و متابولیسم استخوان ایفا می کند. تحلیل استخوان که در بسیاری از افراد مسن تشخیص داده می شود یا میزان کلسیم در ارتباط است، بنابراین باید میزان مصرف آن را افزایش دهند.
با این حال، احتمال می رود کمبود ویتامین D در این عارضه نیز نقش داشته باشد. تراکم کم مواد معدنی استخوان نشانه این است که استخوان ها کلسیم و سایر مواد معدنی را از دست داده اند که افراد مسن به ویژه زنان را در معرض خطر افزایش شکستگی قرار می دهد. در یک مطالعه مشاهده ای بزرگ با حضور هزار و 100 زن میانسال در دوران پیش یائسگی یا یائسگی پیوندی قوی میان سطح پایین ویتامین D و سطح پایین تراکم مواد معدنی استخوان پیدا کردند.
با این حال، یک مطالعه کنترل شده دیگر نیز نشان داد زنانی که از کمبود ویتامین D رنج می برند حتی در صورت بهبود سطح آن هیچ بهبودی در تراکم مواد معدنی استخوان مشاهده نکردند.
صرف نظر از این یافته ها مصرف کافی ویتامین D و حفظ آن در محدوده مطلوب یک استراتژی خوب برای محافظت از توده استخوان و کاهش خطر شکستگی تلقی می شود.
بیشتر بخوانید:مزایای شگفت انگیز روغن کرچک
ریزش مو
ریزش مو اغلب به استرس نسبت داده می شود که به طور قطع یک علت شایع است. با این حال، هنگام ریزش مو شدید احتمال می رود نتیجه یک بیماری یا کمبود مواد مغذی باشد. ریزش مو در زنان با کمبود ویتامین D در ارتباط است اگرچه تاکنون تحقیقات بسیار کمی در این باره انجام شده است.
آلوپسی آره آتا به عنوان یک بیماری خودایمنی با ریزش شدید مو از ناحیه سر و سایر قسمت های بدن مشخص می شود. این بیماری با راشیتیسم همراه است بیماری که به دلیل کمبود ویتامین D باعث نرمی استخوان در کودکان می شود.
سطح پایین ویتامین D با آلوپسی آره آتا در ارتباط است و عامل خطری برای ابتلا به این بیماری محسوب می شود.
یک مطالعه در افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا نیز نشان داد کاهش سطح ویتامین D در خون با ریزش شدیدتری همراه است. بسیاری از مواد غذایی و مغذی دیگر بر سلامت موها تاثیر می گذارند، بنابراین بهتر است آنها را نیز در برنامه غذایی خود بگنجانید.
درد عضلانی
تعیین دلایل درد عضلانی اغلب سخت است. برخی شواهد نشان می دهد کمبود ویتامین D دلیل بالقوه درد عضلانی در کودکان و بزرگسالان است.
در یک مطالعه 71 درصد از افراد مبتلا به درد مزمن از کمبود این ویتامین رنج می بردند. گیرنده ویتامین D در سلول های عصبی موسوم به گیرنده درد وجود دارد که باعث احساس درد می شود.
یک مطالعه روی موش صحرایی نشان داد کمبود این ویتامین منجر به درد و حساسیت ناشی از تحریک مفصل درد در عضلات می شود. چندین مطالعه دیگر نیز نشان می دهد مصرف مکمل های ویتامین D با دوز بالا انواع مختلف درد را در افرادی که دچار کمبود هستند کاهش می دهد.
در پایان
کمبود ویتامین D به طور باورنکردنی شایع است و اکثر افراد از آن بی اطلاع هستند زیرا علائم آن غالبا ظریف و غیراختصاصی هستند یعنی تشخیص آن سخت است که ناشی از کمبود ویتامین D است یا علت دیگری.
در صورت مشکوک بودن به کمبود ویتامین D و انجام آزمایش به پزشک مراجعه کنید. خوشبختانه رفع کمبود این ویتامین کار راحتی است هم می توان در معرض نور آفتاب قرار بگیرید هم می توان مواد غذایی سرشار از ویتامین D مانند ماهی های چرب یا لبنیات غنی شده مصرف کرد، همچنین مصرف انواع مکمل های ویتامین D نیز گزینه خوبی محسوب می شود، بنابراین رفع این کمبود ساده است و فواید زیادی برای سلامتی دارد.
مترجم: الهه زارعی
