سلامت دیجیتال به کاربرد تکنولوژی‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، بلاک چین، اینترنت اشیا، کلان‌داده، واقعیت افزوده و سایر تکنولوژی‌های نوین و داده محور در حوزه سلامت اعم از سلامت عمومی، تشخیص، درمان و پیشگیری اطلاق می‌شود. این حوزه نو ظهور که کمی بیش از دو دهه از معرفی آن می‌گذرد، به سرعت در تمام جهان در حال رشد است.
در شرایط فعلی و پس از تجربه هولناک همه‌گیری کرونا، اهمیت خدمات سلامت دیجیتال بیش از پیش بر همه آشکار شد. در سطح بین‌الملل میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه از عدد ۶/۱۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ به بیش از ۲۰ میلیارد دلار تنها در شش ماهه اول سال ۲۰۲۱ افزایش پیدا کرده است که خود نشان‌دهنده میزان اهمیت این حوزه است.
در ایران با اینکه در سطح کلان تغییر جدی مشاهده نشده اما اجزای اکوسیستم نوآوری سلامت شامل استارتاپ های حوزه سلامت، نوآوران و سرمایه گذاران توجه ویژه‌ای به سلامت دیجیتال دارند و به نظر می‌رسد که موج این تحول بنیادی در آینده نزدیک سیستم سلامت ایران را نیز دربربگیرد.
در این گزارش آخرین وضعیت نقشه استارتاپ های حوزه سلامت دیجیتال ایران را در فروردین‌ماه ۱۴۰۰ بررسی می‌کنیم.
سلامت دیجیتال چیست؟
در دهه ۱۹۹۰، همزمان با گسترش استفاده از کامپیوترهای شخصی، به خصوص برای الکترونیکی کردن پرونده‌ها، سلامت الکترونیک یا eHealth شکل گرفت. در اوایل قرن 21 با رشد اینترنت و ورود نسخه دوم وب (web 2.0) همین مفاهیم با عنوانی مانند نسخه دوم سلامت دیجیتال یا Health 2.0 وارد عرصه سلامت شد.
با همه‌گیر شدن موبایل در اواسط دهه 2000 شاخه جدیدی به نام سلامت همراه یا Mobile Health (mHealth) معرفی گردید. پس از آن نیز با دیجیتالی شدن همه ابعاد زندگی انسان‌ها، امروزه حوزه‌ای به نام سلامت دیجیتال (Digital Health) به وجود آمده است.
معرفی دسته‌های نقشه استارتاپ های حوزه سلامت دیجیتال
با نگاهی به نقشه استارتاپ های حوزه سلامت دیجیتال ایران، می‌توان به وضعیت، حیطه‌های فعالیت و نحوه پراکنش استارتاپ‌های این حوزه پی برد.
استارتاپ‌ها، یکی از اجزای مهم اکوسیستم استارتاپ سلامت دیجیتال ایران هستند و آشنایی با آنها می‌تواند برای سرمایه‌گذاران، فعالان و به ویژه علاقه‌مندان ورود به این اکوسیستم سودمند باشد.
به این منظور، تیم مدلین با انجام تحقیقات میدانی، ۲۲۸ استارتاپ حوزه سلامت دیجیتال کشور را شناسایی و براساس حوزه فعالیت در ۱۵ گروه، دسته‌بندی کرده است.
۱) آموزش سلامت و شبکه اجتماعی
استارتاپ‌های این دسته با گردآوری مجموعه‌ای از اطلاعات در زمینه‌های مختلف سلامت و پزشکی و همچنین با فراهم آوردن فضایی برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و تعامل بین کاربران به اطلاع‌رسانی و ارائه آموزش می‌پردازند.
۲) ابزارهای تشخیصی درمانی
استارتاپ‌های این گروه به طراحی و تولید محصولات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری می‌پردازند که می‌توانند در زمینه‌های تشخیصی و درمانی به کادر درمان کمک کنند.
۳) پرونده الکترونیک
استارتاپ‌های این دسته با هدف حفاظت از اطلاعات پزشکی بیماران و مدیریت مطب‌ها و مراکز خدمات درمانی، اطلاعات پزشکی بیماران را در قالب پرونده الکترونیک سلامت (EHR) گردآوری می‌کنند.
۴) پزشکی از راه دور
این گروه با ۴۴ استارتاپ، بیشترین تعداد استارتاپ سلامت دیجیتال را دارد. این استارتاپ‌ها با فراهم کردن امکان ارتباط متنی، صوتی یا تصویری با مراقبان سلامت، دسترسی بیماران به درمانگران بدون حضور در مراکز درمانی را تسهیل می‌کنند.
۵) تسهیل دسترسی
این دسته از استارتاپ‌ها با ارائه خدماتی همچون نوبت‌گیری از پزشکان به صورت آنلاین، بانک مشخصات پزشکان و بانک اطلاعات مراکز درمانی مختلف بر اساس نزدیکی به موقعیت جغرافیایی کاربر، دسترسی به خدمات پزشکی و سلامت را تسهیل می‌کنند.
۶) خدمات آنلاین دارو، تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی
این دسته شامل طیف وسیعی از فعالیت‌ها از جمله ارائه پلتفرم خرید، فروش و اجاره محصولات سلامت، ارائه اطلاعات دارویی، یادآوری مصرف دارو، ثبت سفارش از داروخانه و تحویل در محل است.
۷) سبک زندگی سالم
استارتاپ‌های این دسته در دو دسته اصلی قرار دارند. دسته اول استارتاپ‌هایی هستند که بر اساس تحلیل ژنتیک پیشنهاداتی به افراد ارائه می‌دهند و دسته دوم شامل استارتاپ‌هایی است که با ارائه برنامه غذایی یا ورزشی توسط مربیان و کارشناسان، افراد را در رسیدن به وزن ایده‌آل و تندرستی یاری می‌کنند.
۸) گردشگری سلامت
استارتاپ‌های این گروه، خدمات حمل‌ونقل، پذیرش، درمان، گردشگری و غیره را برای شهروندان کشورهای منطقه و حتی سایر نقاط جهان ارائه می‌دهند.
۹) مدیریت مراقبت
استارتاپ‌های این دسته با آموزش خودمراقبتی، ثبت علائم و داروها، طراحی ابزارهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری پایش وضعیت سلامت و غیره کیفیت مراقبت را بهبود می‌بخشند.
۱۰) مراقبت و خدمات در منزل
این گروه از استارتاپ‌ها، دسترسی به خدمات پزشکی، تشخیصی و مراقبتی در منزل و محل مورد نظر مشتریان را تسهیل می‌کنند.
۱۱) آموزش پزشکی
استارتاپ‌های این دسته خدماتی مانند آموزش‌های مجازی حوزه پزشکی، اطلاع‌رسانی برنامه‌های آموزشی مفید و امکان گفتگو و مشورت با سایر متخصصین سلامت را ارائه می‌کنند.
۱۲) طب سنتی
استارتاپ‌های این دسته خدماتی از قبیل ارائه خدمات مشاوره‌ای و ویزیت آنلاین جهت آشنایی و افزایش آگاهی افراد با مبانی طب سنتی را ارائه می‌دهند.
۱۳) تامین مالی
یکی از استارتاپ‌های بررسی خدمات خود را با هدف حمایت مالی از بیماران نیازمند، در قالب تامین و تکنولوژی مالی سلامت متمرکز کرده است.
۱۴) مدیریت و مراقبت بیمارستانی
استارتاپ‌های این دسته محصولاتی برای کمک به مدیریت بیمارستان و ارتقای کیفیت مراقبت بیمارستانی طراحی و تولید کرده‌اند.
۱۵) تحلیل داده
تنها استارتاپ موجود دراین دسته در حوزه مصورسازی و دسته‌بندی داده‌های سلامت فعالیت می‌کند.
نکات جالب توجه در نقشه استارتاپ سلامت مدلین
در تحلیل نقشه استارتاپ سلامت دیجیتال ایران در سال ۱۴۰۰ و با مقایسه آن با نسخه پیشین تهیه شده توسط مدلین، نکات زیر توجه را به خود جلب می‌کند:
- تعداد استارتاپ‌های سلامت دیجیتال نسبت به همین زمان در سال گذشته افزایش چشمگیری نداشته است (۶۱ استارتاپ جدید) اما به نظر می‌رسد میزان سرمایه گذاری در برخی از این ۱۵ دسته مختلف افزایش قابل قبولی داشته است.
- در بررسی میزان پراکندگی استارتاپ‌های سلامت دیجیتال از نظر حیطه فعالیت دیده می‌شود که استارتاپ‌ها بیشتر بر سه گروه پزشکی از راه دور، تسهیل دسترسی و سبک زندگی سالم متمرکز بوده‌اند. یکی از مهمترین دلایل این تمرکز عدم نیاز به استانداردها و مجوزهای اختصاصی ابزار و تجهیزات پزشکی در این حوزه است. علاوه بر این این حوزه‌ها بیشتر مورد توجه کاربران و مردم عادی قرار دارند و انتظار می‌رود که این محصولات با استقبال بیشتری توسط کاربران مواجه شوند.
- در مقایسه این نسخه با نسخه پیشین نقشه استارتاپ‌های سلامت دیجیتال در سال ۱۳۹۹، دیده می‌شود که حدود نیمی از استارتاپ‌های افزوده‌شده در ویرایش سوم را استارتاپ‌های پزشکی از راه دور، تسهیل دسترسی و مراقبت در منزل تشکیل می‌دهند. این موضوع ممکن است به دلیل همه‌گیری کرونا و فرصت‌هایی باشد که در بخش‌هایی از بازار سلامت ایجاد کرده است.
مدلین؛ نوآوری، سلامت، دیجیتال
نقشه و گزارش تحلیلی استارتاپ های سلامت دیجیتال ایران در سال ۱۴۰۰ توسط مجموعه مدلین تهیه شده است. مجموعه مدلین، مشاور، طراح و تسهیل‌گر پیاده‌سازی برنامه‌های نوآورانه و فناورانه دیجیتال در سازمان‌های سلامت و کسب و کارهای سلامت دیجیتال است.
این مجموعه با اعتقاد به نقش کلیدی نوآوری و تکنولوژی در برطرف نمودن نیازها و کمبودهای حوزه سلامت، می‌کوشد تا در نقش مشاوری امین و مطمئن، سازمان‌ها و کسب و کارهای حوزه سلامت را نه تنها در غلبه بر چالش‌های فعلی بلکه در مسیر تبدیل شدن به یک سازمان پایدار و پیشرو همراهی کند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد سلامت دیجیتال و تمام فعالیت‌‌های مدلین، حتما به سایت آنها در آدرس medlean.ir سر بزنید.
پس ینی سلامت دیجیتال با سلامت الکترونیک فرق داره؟ چه جالب من نمیدونستم
پس یعنی سلامت دیجیتال با سلامت الکترونیک فرق داره؟ چه جالب نمیدونستم فکر میکردم یکی هستن.