علائم کمبود ویتامین B12 چیست؟

ویتامین B12 به عنوان یک ماده مغذی ضروری در حفظ عملکرد صحیح بدن نقش بسزایی ایفا می کند. علائم کمبود ویتامین B12 شامل خستگی، بدخلقی و مشکلات عصبی است. بدن انسان این ویتامین را تولید نمی کند، بنابراین افراد باید این ماده مغذی را از رژیم غذایی خود دریافت کنند. این ماده برای ساخت دی ان ای و گلبول های قرمز خون بسیار مهم است و از سیستم عصبی پشتیبانی می کند. ویتامین B12 نقش مهمی در تولید سلول های خونی ایفا می کند.

بسیاری از علائم کمبود ویتامین B12 به دلیل کمبود سلول های خونی سالم ایجاد می شود. بدن به مقدار زیادی از این سلول ها برای دریافت اکسیژن در سراسر بدن و حفظ سلامت اندام ها نیاز دارد. کمبود این ویتامین می تواند منجر به بروز مشکلات جسمی و روانی شود. به گزارش مدیکال نیوزتودی، در این مقاله ضمن بررسی نشانه کمبود ویتامین B12 علت بروز آنها نیز توضیح داده می شود.

آنچه باید در مورد کمبود ویتامین B12 بدانید

کمبود ویتامین B12 بین 1.5 تا 15 درصد افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. کمبود این ویتامین می تواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند که بر سلامت روحی و جسمی فرد اثر می گذارد. مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین B12 به طور منظم بسیار مهم است. بزرگسالان روزانه به 2.4 میکروگرم ویتامین B12 نیاز دارند. این ویتامین به عنوان یک ویتامین محلول در آب در مواد غذایی حیوانی وجود دارد، مانند:

گوشت قرمز

طیور و ماکیان

تخم مرغ

لبنیات

ماهی

اگر فردی از محصولات حیوانی استفاده نمی کند باید منابع گیاهی حاوی ویتامین B12 را به رژیم غذایی خود اضافه کند. اینها شامل غلات غنی شده، شیرهای گیاهی، نان و مخمر تغذیه ای است. از آنجا که کمبود ویتامین ب 12 علائم بسیاری را با سایر کمبودهای تغذیه ای و شرایط سلامتی دارد ممکن است افراد نه متوجه آن شوند و نه تشخیص دهند. آگاهی از همه علائم می تواند به افراد در تشخیص کمبود این ویتامین و درمان آن کمک کند. به گزارش مدیکال نیوزتودی، در زیر علائم کمبود این ویتامین و علل آن مورد بررسی قرار می گیرد.

سوزن سوزن شدن دست ها یا پاها

کمبود ویتامین B12 می تواند باعث «سوزن سوزن شدن» در دست یا پا شود. این علامت به این دلیل ظاهر می شود که ویتامین نقش مهمی در سیستم عصبی دارد و فقدان آن می تواند باعث ایجاد مشکلات هدایت عصبی در افراد یا آسیب عصبی شود.

در سیستم عصبی ویتامین ب 12 به تولید ماده ای به نام میلین کمک می کند. میلین به عنوان یک پوشش محافظ از اعصاب محافظت و به آنها در انتقال احساسات کمک می کند. افرادی که از کمبود ویتامین B12 رنج می برند ممکن است میلین کافی برای پوشاندن اعصاب خود تولید نکنند. بدون این پوشش نیز اعصاب می توانند آسیب ببینند.

مشکلات بیشتر در اعصاب دست و پا مشاهده می شود که به آنها اعصاب محیطی گفته می شود. آسیب عصب محیطی منجر به سوزن سوزن شدن در این قسمت های بدن می شود.

مشکل در راه رفتن

با گذشت زمان آسیب عصبی محیطی ناشی از کمبود ویتامین B12 می تواند منجر به بروز مشکلات حرکتی شود. بی حسی در پاها و اندام ها راه رفتن بدون حمایت را برای فرد سخت می کند، همچنین ممکن است ضعف عضلانی و کاهش رفلکس ها تجربه شود.

پوست رنگ پریده

پوست رنگ پریده یا زرد نیز می تواند از نشانه های کمبود ویتامین B12 باشد. زردی زمانی که بدن فرد قادر به تولید گلبول های قرمز کافی نباشد ایجاد می شود. گلبول های قرمز خون با گردش زیر پوست رنگ طبیعی آن را تامین می کنند. بدون وجود این سلول ها پوست رنگ پریده به نظر می رسد.

ویتامین B12 در تولید گلبول های قرمز نقش دارد. کمبود این ویتامین می تواند باعث کمبود گلبول های قرمز خون یا کم خونی مگالوبلاستیک شود که با زردی مرتبط است، همچنین این نوع کم خونی می تواند گلبول های قرمز را تضعیف کند سپس بدن آنها را به سرعت تجزیه می کند. هنگام تجزیه گلبول های قرمز توسط کبد بیلی روبین ترشح می کند. بیلی روبین ماده قهوه ای رنگ که رنگ زردی به پوست می دهد که مشخصه زردی است.

خستگی

کم خونی مگالوبلاستیک به دلیل کمبود ویتامین B12 منجر به احساس خستگی در فرد می شود. بدون گلبول های قرمز کافی برای حمل اکسیژن در بدن فرد می تواند احساس خستگی مفرط کند.

ضربان سریع قلب

ضربان سریع قلب می تواند از نشانه های کمبود ویتامین B12 باشد. ضربان سریع قلب ممکن است برای جبران کاهش تعداد گلبول های قرمز بدن شروع شود. کم خونی بر قلب فشار می آورد تا حجم بیشتری از خون را به بدن برساند و این کار را به سرعت انجام می دهد. این پاسخ روش بدن برای تلاش برای اطمینان از گردش اکسیژن کافی در تمام سیستم های بدن و رسیدن به تمام اندام ها است.

تنگی نفس

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 می تواند فرد را دچار تنگی نفس کند. این امر را می توان با کمبود گلبول قرمز و ضربان سریع قلب مرتبط دانست، بنابراین هر فردی که با مشکل تنفسی مواجه است باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند.

دهان درد

ویتامین B12 بر سلامت دهان و دندان تاثیر می گذارد. در نتیجه کمبود این ویتامین ممکن است مشکلات دهانی زیر را ایجاد کند:

گلوسیت (التهاب زبان) که باعث تورم، صاف و قرمز شدن زبان می شود

زخم های دهان

احساس سوزش در دهان

این علائم به این دلیل رخ می دهد که کمبود ویتامین B12 باعث کاهش تولید گلبول های قرمز خون می شود و در نتیجه اکسیژن کمتری به زبان می رسد.

مشکلات مربوط به تفکر یا استدلال

کمبود ویتامین B12 باعث ایجاد مشکلاتی در تفکر می شود که پزشکان از آن به عنوان اختلال شناختی یاد می کنند. این مسائل شامل مشکل در تفکر یا استدلال و از دست دادن حافظه است. یک مطالعه معتبر حتی سطوح پایین ویتامین B12 را با افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر، زوال عقل عروقی و بیماری پارکینسون مرتبط دانست. کاهش میزان اکسیژن رسانی به مغز در مشکلات تفکر و استدلال مسئول است.

تحریک پذیری

کمبود ویتامین B12 می تواند بر روحیه فرد تاثیر بگذارد و به طور بالقوه باعث تحریک پذیری یا افسردگی شود. نیاز به تحقیقات بیشتری در مورد ارتباط بین این ویتامین و سلامت روان وجود دارد. یک نظریه این است که ویتامین ب 12 به تجزیه یک ماده شیمیایی مغز به نام هوموسیستئین کمک می کند. وجود بیش از حد هوموسیستئین در مغز باعث بروز مشکلات روانی می شود.

حالت تهوع، استفراغ و اسهال

کمبود ویتامین B12 می تواند بر دستگاه گوارش تاثیر بگذارد. کمبود گلبول های قرمز یعنی اکسیژن کافی به روده نمی رسد. اکسیژن ناکافی در اینجا می تواند منجر به احساس و بیمار شدن فرد شود، همچنین ممکن است باعث بروز اسهال شود.

کاهش اشتها و وزن

در نتیجه بروز مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع افراد مبتلا به کمبود ویتامین B12 ممکن است اشتهای خود را از دست بدهند. در نتیجه کاهش اشتها می تواند منجر به کاهش وزن در دراز مدت شود.

علل بروز کمبود ویتامین B12

حتی در صورت دریافت میزان کافی ویتامین B12 در رژیم غذایی خود برخی از بیماری های زمینه ای می تواند بر جذب این ویتامین در روده تاثیر بگذارند. این شرایط عبارتند از:

بیماری کرون

بیماری سلیاک

گاستریت اتروفیک

کم خونی خطرناک

عوامل زیر فرد را در معرض کمبود ویتامین B12 قرار می دهد:

افزایش سن زیرا توانایی جذب ویتامین B12 در فرد با افزایش سن کاهش می یابد

رژیم گیاهخواری یا وگان

مصرف داروهای ضد اسید به مدت طولانی

جراحی کاهش وزن یا سایر جراحی های معده که می تواند بر نحوه جذب ویتامین B12 توسط سیستم گوارش تاثیر بگذارد

درمان و پیشگیری کمبود ویتامین B12

اکثر افراد می توانند به اندازه کافی ویتامین B12 را از منابع غذایی دریافت کنند. برای افرادی که نمی توانند پزشک ممکن است مصرف مکمل های B12 را تجویز یا توصیه کند. اکثر مولتی ویتامین ها حاوی ویتامین B12 هستند. افراد می توانند مکمل های این ویتامین را به شکل قرص های خوراکی، قرص های زیر زبانی که در زیر زبان حل می شوند یا به صورت تزریقی مصرف کنند. پزشک می تواند در مورد دوز صحیح این ویتامین تجویز کند.

افراد دارای مشکل در جذب ویتامین B12 ممکن است برای درمان کمبود خود به تزریق ویتامین نیاز داشته باشند. پزشک می تواند بسته به انتخاب رژیم غذایی و سلامتی افراد بهترین راه پیشگیری از کمبود این ویتامین را توصیه کند.

چشم انداز

بدن برای انواع عملکردهای خود از جمله ساخت گلبول های قرمز به ویتامین B12 نیاز دارد. کمبود این ویتامین باعث بروز علائم جسمی و روانی از جمله مشکلات عصبی، خستگی و مشکل در تفکر می شود. اکثر علائم کمبود ویتامین B12 به دلیل کمبود گلبول های قرمز رخ می دهد یعنی بدن اکسیژن کافی دریافت نمی کند. تامین اکسیژن بدن برای بسیاری از جنبه های سلامت بسیار مهم است.

مانند سایر مواد مغذی بهترین روش برای اکثر افراد برای دریافت ویتامین B12 رژیم غذایی است. اگر فردی نمی تواند به اندازه کافی از رژیم غذایی معمول خود این ویتامین را تامین کند مواد غذایی غنی شده و سایر مکمل های غذایی می تواند کمک کننده باشند.

در بیشتر موارد پزشکان می توانند کمبود ویتامین B12 را درمان کنند. با این حال، افراد مبتلا به کمبود طولانی مدت این ویتامین می توانند اثرات طولانی مدت مانند آسیب عصبی را تجربه کنند. تشخیص زودهنگام علائم کمبود ویتامین ب 12 و دریافت درمان مناسب می تواند چشم انداز فرد را بهبود بخشد.

مترجم: الهه زارعی