اتوکلاو یکی از مهمترین تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی محسوب می‌شود. نحوه استریل کردن وسایل آزمایشگاهی و پزشکی به وسیله بخار آبی است که با فشار در دستگاه فوق تولید می‌شود. استریلیزه کردن وسایل، محیط کشت و دستگاه‌ها در بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها و غیره یکی از جمله مهمترین اقدامات است.
این موضوع آنقدر اهمیت دارد که حتی ابزار و مواد آزمایشگاهی که زاید و دورریختنی هستند نیز قبل از دفن باید استرلیزه شوند.
اتوکلاو یکی از مهمترین تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی محسوب می‌شود. این دستگاه انواع مختلفی دارد اما تقریبا کارکرد همه آنها مشابه هستند و برای استریل کردن وسایل مورد مصرف قرار می‌گیرند.
نحوه استریل کردن وسایل آزمایشگاهی و پزشکی به وسیله بخار آبی است که با فشار در دستگاه فوق تولید می‌شود. این کار به از بین رفتن میکروب‌ها و باکتری‌های بیماری زا کمک می‌کند. از این دستگاه که معروف به دستگاه استریل می‌باشد در صنایع مختلف با اندازه‌های متفاوت استفاده می‌شود. استریلیزه کردن وسایل، محیط کشت و دستگاه‌ها در بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها و غیره یکی از جمله مهمترین اقدامات است. این اقدام برای جلوگیری از شیوع عفونت و بیماری است که باید به بهترین شکل انجام پذیرد.
از اتوکلاو در چه مکان‌های استفاده می‌شود؟
از دستگاه استریل کننده علاوه بر محیط بیمارستانی و آزمایشگاهی که اشاره کردیم در دیگر مراکز که شامل موارد زیر است استفاده می‌شود.
- دندانپزشکی
- دامپزشکی
- پایگاه‌های مرتبط با بهداشت عمومی
- آزمایشگاه‌های بالینی و میکروبیولوژی
گندزدایی و استریل کردن در مراکز ذکر شده اهمیت زیادی دارد. این موضوع آنقدر اهمیت دارد که حتی ابزار و مواد آزمایشگاهی که زاید و دورریختنی هستند نیز قبل از دفن باید استرلیزه شوند. در نهایت بعد از انجام عمل مذکور به بیرون از محیط آزمایشگاه و بیمارستان برده شده و دفن می‌شود. البته مکان‌های دیگری نیز وجود دارند که از این دستگاه برای استرلیزه کردن نیز استفاده می‌شود از جمله:
- صنایع غذایی
- صنایع شیمیایی
- محیط های تحقیقاتی
انواع اتوکلاو
چند نوع اتوکلاو داریم؟
دستگاه استریل کننده اتوکلاو را بر اساس نوع کارکرد به دو گروه مختلف می‌توان تقسیم کرد. اولین گروه شامل دستگاه‌هایی است که قرار است تجهیزات و وسایل را گندزدایی کند و گروه دوم نیز در محیط خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته که هر کدام از آنها محدوده دمایی خاص خود را دارد. این دو گروه دستگاه نیز دارای زیر مجموعه‌هایی هستند که هر کدام در بخش‌هایی به کار گرفته می‌شوند.
-1دستگاه استریل کننده آزمایشگاهی
دستگاه استرلیزه کننده پزشکی که در محیط های بیمارستانی، آزمایشگاهی و غیره استفاده می‌شود و برای گندزدایی وسایل جراحی، اتاق عمل و آزمایشگاه می‌باشد. از این دستگاه برای از بین بردن هر نوع ویروس، انگل، قارچ و غیره استفاده می‌شود.
- دستگاه گندزدا گروه N
- دستگاه گندزدا گروه S
- دستگاه گندزدا گروه B
-2دستگاه استریل کننده برای استریل کردن محیط های کاری
برخی محیط های کاری نیز به دلیل حساسیت زیادی که وجود دارد باید دائما استریل شوند. در ادامه به معرفی انواع دستگاه گندزدای کاری می‌پردازیم.
- دستگاه اتوکلاو آزمایشگاهی
- دستگاه استریل کننده کلینیکال
- دستگاه استریل کننده بیمارستانی
- دستگاه استریل کننده دندانپزشکی
تقسیم بندی دیگری که در مورد این دستگاه می‌توان داشت بر اساس میزان دمای تولیدی آنها می‌باشد که دو گروه با محدوده دمایی مشخص است.
- استریل کننده با درجه حرارت بالا ( 132-134 درجه سانتیگراد معادل 274-250 درجه فارنهایت).
- استریل کننده با درجه حرارت پایین ( 121-123 درجه سانتیگراد معادل 250-254 درجه فارنهایت).
اتوکلاو آزمایشگاهی
بهترین اتوکلاوهای موجود در بازارهای جهانی
به علت کاربرد وسیع دستگاه استریل کننده، مدل های مختلفی از آن در بازارهای جهانی مشاهده می‌شود. با توجه به همه گیر شدن میزان عفونت‌های ناشی از عدم رعایت مراقبت‌های بهداشتی، دولت‌ها به دنبال گسترش دادن اطلاعات افراد مخصوصا پرسنل و کارکنان مراکز بهداشتی و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی هستند تا میزان شیوع بیماری‌های واگیردار کاهش پیدا کند. از جمله اقداماتی که دولت ها انجام دادن، افزایش میزان خرید دستگاه گندزدا برای تجهیز کردن مرکز بهداشتی از جمله بیمارستان ها، کلینیک‌های دندانپزشکی، آزمایشگاه‌ها و سایر صنایع و همچنین افزایش نیروی آموزش دیده می‌باشد.
کارخانجات متعددی در سراسر دنیا وجود دارد که به طراحی و تولید انواع دستگاه استریل کننده مشغول هستند. رقابت آنها بر سر ساخت محصولی است که با مصرف کمترین انرژی، بیشترین کارایی را داشته باشند. معمولا کشورهای متقاضی خرید این دستگاه به دنبال بروزترین آنها هستند. این باعث افزایش حجم رقابت بین تولید کننده‌ها شده است.
این روزها شاهد افزایش رشد بازار خرید و فروش دستگاه استریل کننده در کشورهای مختلف هستیم. شیوع بیماری همه گیر کرونا یکی از بزرگترین علت های افزایش تقاضا برای خرید این محصول می‌باشد. به طور کلی با افزایش یافتن تعداد بیمارستان‌ها و سایر مراکز بهداشتی در کشورها خصوصا کشورهایی که از لحاظ سطح درآمد پایین‌تر هستند میزان شیوع عفونت‌های ناشی از مراقبت‌های بهداشتی نیز افزایش یافته به همین دلیل شاهد رشد بازار این دستگاه هستید. برای معرفی بهترین دستگاه‌ها در سطح جهانی باید عوامل متعددی را مورد توجه قرار داد تا بتوان بهترین استرلیزه کننده را معرفی کرد. اما مهمترین عواملی که در معرفی یک دستگاه در سطح جهانی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد شامل مصرف کمتر انرژی، انجام سریعتر پروسه گندزدایی و خدمات پس از فروش محصول است.
رده بندی دستگاه‌های اتوکلاو بر اساس عوامل مختلف در سطح جهانی ( 2021-2026 )
بهترین دستگاه های استریل کننده بر اساس نوع دستگاه
- رومیزی
- عمودی
- افقی
- فشار بالا
- طبقه ای ایستاده
در میان مدل های معرفی شده، اتوکلاو مدل رومیزی از سال 2021 رشد بالایی داشته ( 10.25 درصد ) و قابل پیش بینی است که تا سال 2025 افزایش بیابد. این به دلیل افزایش تعداد بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها است که در نتیجه نیاز به خرید این دستگاه را بالا می‌برد.
بهترین دستگاه استریل کننده بر اساس تکنولوژی
- استریل کننده گرانشی ( Gravity Displacement )
- استریل کننده بخار ( Steam Flush )
- پیش وکیوم ( Pre-Vacuum )
دستگاه استریل کننده گرانشی یکی از پرفروش ترین دستگاه‌ها در سال 2020 بود که ارزش آن به 942 میلیون دلار رسیده بود. این دستگاه استریل کننده برای گندزدایی زباله های زیستی، ظروف فولادی و غیره استفاده می‌شود.
بهترین اتوکلاو بر اساس مراکز مورد استفاده
- پزشکی
- بیمارستانی
- دانشگاهی
- آزمایشگاهی
- دارویی
- زباله های پزشکی
- زباله‌های خطرناک زیستی
در بین مدل‌های ذکر شده استریل کننده‌های بیمارستانی و آزمایشگاهی با توجه به افزایش تعداد آنها تبدیل به پرمتقاضی ترین محصول در بازارهای جهانی شد. پیش بینی می شود که این رشد همچنان ادامه داشته باشد و به همراه آنها استریل کننده های زباله های خطرناک زیستی نیز رشد پیدا کند.
پر رونق ترین بازار فروش اتوکلاو در جهان
عمده‌ترین بازارهای فروش استریل کننده در جهان شامل:
- آمریکای شمالی
- اروپا
- آسیا و اقیانوسیه
- آمریکای لاتین
- خاورمیانه و آفریقا
در بین بازارهای ذکر شده بازار آمریکای شمالی از لحاظ رشد، تاثیر بیشتری بر بازار جهانی داشته است. بعد از آمریکای شمالی، اروپا نیز به دلیل بالا بودن تعداد جراحی ها و گسترش میزان مراقبت های بهداشتی در رده بعدی قرار گرفته است.
بهترین مدل‌های اتوکلاو در ایران
در بازار ایران نیز شاهد رقابت شدیدی بین برند های داخلی و وارداتی است. انواع دستگاه استرلیزه کننده خارجی موجود در ایران از کشورهای اروپایی و آسیای شرقی وارد می‌شوند. قیمت این محصول به دلیل وجود تحریم ها ثابت نیست و دائما در حال تغییر است و این افزایش قیمت در مدل‌های وارداتی به دلیل نوسانات ارزی بسیار بیشتر است. اما باید توجه داشت برای خرید به صرفه این دستگاه باید به معتبرترین فروشگاه‌ها مراجعه نمایید.
