آزمایش چکاپ به مجموعه ای از تست ها گفته می شود که فرد باید به صورت دوره ای در سال برای اطمینان از سلامت خود انجام دهد. در آزمایش چکاپ آزمایش قند خون، آزمایش های چربی خون شامل کلسترول، تری گلیسرید، شمارش کامل سلول های خون CBC برای بررسی کم خونی ها و اختلالات گلبول های سفید و پلاکت و اندازه گیری الکترولیت های خون شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم، فسفر و….. و بررسی عملکرد کبد شامل بیلی روبین، آنزیم های کبدی، تست های هپاتیت GCT و بررسی عملکرد کلیه شامل اندازه گیری اوره و کراتیتن و آزمایش ادرار و مدفوع و غیره ممکن است درخواست شود.
آمادگی های قبل از چکاپ در منزل چیست؟
قبل از آزمایش چکاپ در منزل لازمه اقداماتی انجام بدهید تا جواب آزمایش به واقعیت نزدیک باشد، در زیر ما 4 کار اصلی در این مورد را آورده ایم که نیازه حتما رعایت شود.
رعایت شرایط ناشتایی در مورد برخی از آزمایشات
قبل از انجام چکاپ چند ساعت باید ناشتا باشیم؟
آزمایشاتی که برای تعیین میزان قند و کلسترول استفاده می شوند مانند آزمایش های چربی خون، تری گلیسیرید، کلسترول و HDLنیاز به شرایط ناشتا دارند اما برخی دیگر از آزمایشات مانند آزمایش تیروئید، آزمایش بررسی آنزیم های کبدی، بررسی کم خونی و اسید اوریک از نیاز به ناشتایی ندارد. اما در هر دو حالت بایستی شرایط های ویژه را رعایت کرد تا نتایج آزمایش به شرایط حقیقی بدن نزدیکتر باشد.
قبل از چکاپ کامل چی نخوریم؟
در بیشتر موارد 8 تا 12 ساعت قبل از انجام چکاپ بایستی از اقدامات زیر خودداری کرد:
- مصرف انواع مختلف دخانیات مانند سیگار و قلیان
- مصرف انواع مواد غذایی و نوشیدنی ها (بجز آب)
- مصرف آدامس، شکلات، مواد حاوی نعناع، مصرف برخی از داروها مانند شربت سرماخوردگی
اقداماتی که 8 تا 12 ساعت قبل از انجام چکاپ مجاز به انجام آنها هستید:
- دندان هایتان را مسواک بزنید.
- از نخ دندان استفاده کنید.
- اگر داروی خاصی مصرف می کنید قبل از انجام آزمایش با پزشک مشورت کنید.
- اگر بیمار دیابتی هستید نباید بیش از ۱۶ ساعت گرسنه بمانید، زیرا گرسنگی باعث افزایش کاذب گلوکز می شود.
- برای آزمایش قند دو ساعته فاصله بین دو آزمایش استراحت کنید و از پیاده رویی و فعالیت شدید بدنی پرهیز کنید.
- سه روز قبل از انجام آزمایش مدفوع، اوره و کراتینین از مصرف غذاهای حاوی گوشت قرمز خودداری کنید.
- آزمایش تیروئید نیازی به ناشتایی ندارد اما بهتر است حداقل سه ساعت قبل از انجام آزمایش ناشتا باشید.
- آزمایش تشخیص هلیکوباکتر پیلوری نیازی به ناشتایی ندارد اما بهتر است، از مصرف مواد غذاهای چرب خودداری کنید.
انتخاب زمان مناسب برای انجام آزمایش چکاپ
برخی از آزمایشات نیاز به ساعت مشخصی برای ناشتایی دارند که چه بسا برای بسیاری از افراد تحمل این ساعات برای ناشتایی دشوار باشد ولی رعایت آن در هنگام شب که شخص بیدار نمی باشد بسیار راحت تر می باشد. بنابراین در بسیاری از موارد به افراد توصیه می شود آزمایش چکاپ خود را صبح هنگام و بعد از بیداری انجام دهند. علاوه بر این موضوع بدن هنگام صبح در استاندارد ترین حالت خود قرار دارد و میزان استرسی که فرد در چند ساعت قبل تجربه کرده است در کمترین میزان خود می باشد.
آرامش خود را حفظ کنید
روزانه صد ها نفر آزمایش چکاپ می دهند تا از وضعیت جسمانیشان اطلاع یابند، پس شما تنها نیستید. پس با خیال راحت آستین خود را بالا بزنید و اجازه دهید پرستار از شما آزمایش خون بگیرید.
از فعالیت های شدید بدنی خودداری کنید
یکی از دلایلی که پزشکان توصیه می کنند قبل از آزمایش چکاپ فعالیت بدنی سنگین نداشته باشید این است که باعث افزایش آنزیم CPK، هورمون های پرولاکتین و هورمون رشد می شود که ممکن از در جواب آزمایش اختلال ایجاد کنند.
اینجا شرایط اختصاصی برای هر آزمایش بصورت اختصار بیان خواهد شد
- آزمایش قند خون ناشتا (FBS: Fast blood sugar )
آزمایش قند خون ناشتا FBS نیاز به 8 ساعت ناشتایی دارد.
- آزمایش قند خون 2 ساعته Two- Hour Postprandial Plasma Glucose: 2hpp))
حتما قبل از آزمایش حداقل ۸ ساعت ناشتا باشید. اولین لقمه صبحانه را که خورید ساعت را یادداشت کنید، دقیقا دو ساعت بعد دوباره نمونه گیری را انجام می دهند.
- آزمایش غربالگری چالش گلوکز Glucose Challenge Test: GCT))
این برای تشخیص دیابت حاملگی در هفته ۲۶ الی ۲۸ حاملگی در مادران باردار کاربرد دارد. این تست نیازی به ناشتایی ندارد.
- آزمایش تحمل گلوکز Glucose Tolerance Test: GTT))
سه روز بعد از داشتن یک رژیم غذایی عادی و بعد از 8 ساعت ناشتایی انجام می شود. در این آزمایش بعد از گرفتن نمونه ناشتایی، 1 تا 3 ساعت پس از مصرف محلول قندی آزمایش تکرار می گردد.
- آزمایش پاپ اسمیر
آزمایش پاپ اسمیر برای تشخیص زودرس سرطان دهانه رحم، التهاب و عفونت های دهانه رحم انجام می شود. سه روز قبل از انجام آزمایش از شستشوی داخل واژن با آب یا مواد ضد عفونی کننده واژینال پرهیز کنید.
- آزمایش بررسی واژن پس از مقاربت) :PCT (Procalcitonin Test
برای انجام این آزمایش بهتر است 12 الی 14 روز بعد از شروع قاعدگی آزمایش انجام شود و چند روز قبل از انجام این آزمایش از تماس جنسی جلوگیری شود.
- آزمایش پرولاکتین
این هورمونی در دوران حاملگی و شیردهی افزایش می یابد اما در مقادیر کم در مردان و در زنان غیر باردار نیز وجود دارد. این آزمایش حتما بایستی زمانی انجام شود که دو ساعت از خواب شما گذشته باشد. شب قبل از آزمایش از فعالیت شدید جسمی و جنسی خودداری کنید. لباس راحت بپوشید و 30 قبل از انجام نمونه گیری کاملا در حالت ریلکس قرار بگیرید.
- آزمایش تیروئید
انجام آزمایش تیروئید نیاز به شرایط ناشتایی ندارد ولی بهتر است حداقل ۳ ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید.
بیشتر بخوانید: اهمیت چکاپ به موقع
- آزمایشLiver Kidney Microsomal Type 1 Antibodies: Anti-LKM Ab) )
این آزمایش برای تشخیص التهاب کبدی که بر اثر بیماریهای خود ایمنی ایجاد می شوند، کاربرد دارد.
- آزمایش Creatine phosphokinase (a.k.a., creatine kinase, CPK, or CK)
این آزمایش برای تشخیص سکته های قلبی، بیماریهای عصبی و عضلانی مورد استفاده قرار می گیرد. سعی کنید حداقل یک هفته قبل از انجام آزمایش تزریق داخل عضلانی نداشته باشید.
- آزمایش کورتیزول
در ساعت ۸ صبح این هورمون بیشترین مقدار خود قرار دارد و در ساعت۴ عصر کمترین مقدار خود را دارد. مصرف برخی از مواد مانند کافئین به سرعت باعث افزایش کاذب کورتیزول می شوند. در زمان نمونه گیری سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید.
- آزمایش الدوسترون
آزمایش الدوسترون جهت شناسایی علت ایجاد فشار خون و یا کاهش پتاسیم خون استفاده می شود و نیاز به ناشتا ندارد و بیمار بهتر است دو ساعت قبل از انجام آزمایش در وضعیت نشسته قرار بگیرد.
- آزمایش انزیم های کبدی
بررسی انزیم های کبدی نیازی به شرایط ناشتایی ندارد ولی بهتر است حداقل چند ساعت بیمار ناشتا باشد. از مصرف الکل خودداری کنید زیرا مصرف الکل روی آنزیم های کبدی مانند آلکالن فسفاتاز، SGOT، SGPT و GGT تاثیر بسزایی دارد.
- آزمایش کلسترول
یک هفته قبل از انجام این آزمایش بایستی رژیم غذایی معمولی داشته باشیم.
- آزمایش اوره
48تا 72 ساعت قبل از انجام این آزمایش نباید مواد غذایی گوشتی استفاده کرد.
- آزمایش آهن و TIBC
24ساعت قبل از انجام این آزمایش نباید قرص آهن و مواد غذایی سرشار از آهن مانند انواع گوشت استفاده کرد.
برچسب ها : چکاپ,زمان چکاپ,چکاپ فشار خون,فواید چکاب های خانگی,آزمایش FBS,آزمایش قند خون