آریتمی قلبی به معنی هر گونه نامنظمی در ضربان قلب است. ضربان قلب طبیعی بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه است و در صورتی که به هر دلیلی این نوسان از حالت طبیعی خارج شود، به عنوان یک آریتمی قلبی شناخته میشود. آریتمی های قلبی ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتند و ممکن است به صورت آسیب‌آوری جدی برای قلب و یا عروق و سایر اعضای بدن منجر شوند. بهتر است در صورت تجربه هرگونه نامنظمی در ضربان قلب، به پزشک مراجعه کرده و تحت معاینات و درمان‌های لازم قرار بگیرید.
آریتمی قلبی چیست؟
آریتمی قلبی یکی از انواع بیماری‌های قلبی و عروقی است که در آن ضربان قلب فرد نامنظم میشود. به طور عادی سلول‌هایی در قلب، وظیفه تولید سیگنال های الکتریکی را بر عهده دارند که صحت عملکرد آن ها اهمیت زیادی دارد. زمانی که این سیگنال الکتریکی در قلب عبور میکند، جریان الکتریسیته سبب منقبض شدن عضلات قلب میشود و قلب دچار تپش میشود.
منقبض و منبسط شدن دائمی قلب، از نشانه های اولیه حیات است و با این فرایند، خون در بدن انسان جریان پیدا میکند. زمانی که این ریتم و سیکل دچار نقص و ایراد شود، می‌گوییم آریتمی قلبی رخ داده است.
همانطور که گفته شد، گاهی بنا بر دلایلی ممکن است ضربان‌های قلب دچار بی نظمی شوند و یا سرعت تپش آن بیشتر یا کمتر از حالت عادی باشد.
این حالت را آریتمی می‌نامند که در اثر عواملی چون استرس و یا آسیب‌های قلبی ایجاد می‌گردد. با توجه به توضیحی که در بالا در مورد چگونگی ایجاد ضربان قلب دادیم می‌توان دریافت که برهم خوردن این روند می‌تواند سبب اختلال در ریتم تپش قلب شود. در حقیقت آریتمی به این معناست که عضله قلب دیگر ریتم مناسب و نرمال ندارد.
آریتمی می‌تواند یک مشکل جزئی یا یک مشکل جدی باشد و شدت و ضعف آن کاملاٌ بستگی به وضعیت قلب و میزان اختلال در آن دارد. آریتمی می‌تواند علائم کوچک یا شدیدی ایجاد کند. همچنین آریتمی قلبی مزمن و کنترل نشده می‌تواند عوارضی جدی همچون ایست قلبی و مرگ را در پی داشته باشد.
انواع آریتمی‌های قلبی کدامند؟
آریتمی قلبی به معنی نامنظمی در ضربان قلب است که می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. بطور کلی، قلب در واکنش به سیگنال های الکتریکی دریافت شده از نواحی مختلف قلب، با روندی منظم و هماهنگ، ضربان خود را تولید می کند. اما در صورتی که به هر دلیلی این نوسان از حالت طبیعی خارج شود، به عنوان یک آریتمی قلبی شناخته میشود.
نوع آریتمی قلبی بسته به محل بروز و شدت آریتمی، متفاوت است. برای مثال، آریتمی‌هایی که در بخش بطن قلب رخ می‌دهند (مانند فیبریلاسیون دهلیزی و تاکی‌کاردی) باعث کاهش عملکرد قلب و افزایش خطر سکته قلبی می‌شوند. همچنین ، آریتمی‌هایی که در بخش‌هایی از قلبی که مسئول تنظیم ضربان قلب هستند (مانند گره سینوسال و گره آتریوونودال) رخ می‌دهند، ممکن است به مشکلات قلبی منجر شوند.
درمان آریتمی قلبی شامل درمان شیمیایی با داروهای ضدآریتمی، درمان جراحی (مانند روش‌های آبلاسیون کاتتری) و در برخی موارد جایگزینی پیس‌میکر است. علاوه بر این، ممکن است به علاوه مراقبت های پرستاری و تغییرات در سبک زندگی، از جمله تغییرات در رژیم غذایی، ورزش، کاهش مصرف الکل و دخانیات، نیز مفید باشند. در نهایت، شناسایی و درمان آریتمی قلبی با توجه به نوع و شدت آریتمی و علائم بیمار، متفاوت است.
به طور کلی آریتمی های قلبی را بر اساس منشاشان به دو دسته زیر دسته بندی میکنیم:
- آریتمی قلبی فوق بطنی(دهلیزی) : این نوع آریتمی از دهلیزها که در بالای قلب قرار دارند، شروع می شود و شامل آریتمی های زیر میشود:
انقباضات زودرس دهلیزی (PAC)، تاکی کاردی پاروکسیسمال فوق بطنی (PSVT)، تاکی کاردی با ورود مجدد در گره AV یا (AVNRT)، تاکی کاردی دهلیزی، فیبریلاسیون دهلیزی، فلوتر دهلیزی و سندروم ولف پارکینسون وایت (WPW).از انواع آریتمی های فوق بطنی هستند.
- آریتمی بطنی : این نوع آریتمی از بطن ها شروع می شود و شامل آریتمی های زیر میشود:
انقباضات زودرس بطنی (PVC)، تاکی کاردی بطنی (V-tach)، فیبریلاسیون بطنی (V-fib) و سندروم QT طولانی مربوط به آریتمی های بطنی هستند.
نوار قلب چیست؟
نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام( ElectrocardiogramیاECG ) یک روش غیرتهاجمی برای بررسی عملکرد قلب است. در این روش، الکترود های کوچکی بر روی پوست قفسه سینه، با اتصال به دستگاه ECG، سیگنال‌های الکتریکی قلب را در طول زمان ضبط میکنند.
این سیگنال‌های الکتریکی نشان‌دهنده فعالیت‌های الکتریکی قلب هستند که شامل مراحل کوتاه زمانی هستند که قلب برای دفع خون به بدن شلیک میکند. نوار قلب به پزشک اجازه می‌دهد تا الگوهای سیگنال‌های الکتریکی قلب را تحلیل کند و از آن برای تشخیص انواع آریتمی قلبی، بیماری‌های عروقی قلب، نارسایی قلبی و سایر مشکلات قلبی استفاده کند.
علاوه بر تشخیص بیماری‌های قلبی، نوار قلب می‌تواند برای بررسی اثر بر روی قلب بر اثر داروها، فعالیت بدنی و مسائل مرتبط با قلبی، مانند توسعه عضله قلب و یا پیگیری درمان‌های قلبی نیز استفاده شود.
از آنجا که نوار قلب غیرتهاجمی است و برای بیمار بسیار ایمن است، بسیاری از پزشکان از آن برای تشخیص و درمان بیماران با مشکلات قلبی استفاده میکنند.
چگونه از دستگاه نوار قلب استفاده میکنند؟
برای استفاده از دستگاه نوار قلب، بیمار باید به یک محیط آرام و بی‌صدا منتقل شود. سپس پوست قفسه سینه بیمار با استفاده از الکترودهای چسبیده به دستگاه نوار قلب تمیز شده و خشک میشود. الکترودهای نوار قلب به نوعی مانند چسب ساده عمل میکنند و برای کاهش مقاومت الکتریکی بین پوست و الکترود، ممکن است ژل یا پوششی بر روی الکترودها اعمال شود.
بعد از اتصال الکترودها به پوست، دستگاه نوار قلب شروع به ضبط سیگنال‌های الکتریکی قلب میکند. در طول ضبط، بیمار باید بی‌حرکت باشد و نفس عمیق نگیرد. در صورتی که بیمار احساس عدم راحتی در حین ضبط کردن نوار قلب میکند، باید پزشک یا پرستار را مطلع کند.
پس از ضبط، نوار قلب به پزشک یا متخصص قلبی ارائه میشود. پزشک سپس الگوهای سیگنال‌های الکتریکی قلب را تحلیل کرده و اگر لزوم داشته باشد، برای تشخیص بیشتر بیماری‌های قلبی و مشکلات قلبی از سایر روش‌های تصویربرداری قلبی مانند اکوکاردیوگرافی یا تست تنفسی استفاده میکند.
انواع دستگاه نوار قلب کدامند؟
اگر فردی در خانواده اش سابقه بیماری های قلبی دارد، بهتر است به طور منظم نوار قلب ثبت کند تا تحت نظر باشد. حتی اگر علائم مشخصی هم نداشته باشد، بهتر است این کار را به طور دائم انجام دهد. اگر علائم مداوم نباشند و هر از گاهی اتفاق بیافتند، ممکن است در یک جلسه ثبت نوار قلب بروز نکند، زیرا ممکن است خطری پنهان باشد. به همین دلیل پزشکان پیشنهاد می کنند که به طور مداوم از یک دستگاه سیار ثبت نوار قلب استفاده شود.
دستگاه نوار قلب یکی از اصلی‌ترین وسایل تشخیصی در پزشکی قلبی است که در تشخیص بیماری‌های قلبی و عروقی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع مختلفی از دستگاه نوار قلب وجود دارند که به صورت سنتی و یا با فناوری‌های پیشرفته‌تری ساخته شده‌اند. برخی از انواع دستگاه نوار قلب عبارتند از:
- دستگاه نوار قلب استاندارد (12-lead ECG) : این دستگاه معمولاً برای انجام تست‌های نوار قلب استفاده میشود و در بسیاری از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی وجود دارد.
- نوار قلب همراه با مانیتور (Telemetry ECG) : این دستگاه به بیمارانی که نیاز به پایش مداوم دارند، اجازه می‌دهد که به صورت بیسیم به دستگاه متصل شوند تا سیگنال‌های قلبی آن‌ها را به مراکز پایش بفرستد.
- نوار قلب همراه با سیستم هولتر (Holter ECG) : این دستگاه یک سیستم پایش قلبی است که به بیمار اجازه می‌دهد که به طور پویا و برای مدت طولانی‌تری پایش شود. بیمار یک دستگاه کوچک را در دست دارد که به بدن او متصل میشود و اطلاعات را برای تحلیل به پزشک ارسال میکند.
- دستگاه نوار قلب همراه با اکوکاردیوگرافی (ECG Echo) : این دستگاه به مراکز درمانی کمک میکند تا سیگنال‌های قلبی را در کنار تصاویر سونوگرافی قلبی دریافت کنند، که به پزشکان کمک میکند تا عملکرد قلب را به صورت دقیق‌تر تحلیل کنند.
هر کدام از این انواع دستگاه نوار قلب، بسته به نیاز پزشکان و نوع بیماری قلبی، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
دستگاه نوار قلب زیستل
دستگاه نوار قلب زیستل (N-PEC1) یک دستگاه کوچک و قابل حمل است که به وسیله آن می توانید هر زمان که نگران سلامتی قلب و نامنظمی ضربان قلب خود بودید نوار قلب خود را در کمتر از 30 ثانیه ثبت کرده و برای پزشک متخصص خود ارسال نمایید.
این دستگاه نوار قلب زیستل بدون نیاز به ژل تنها با قرارگیری انگشت دستان شما بر روی نقاط اتصال خود می تواند نوار قلب با کیفیتی روی گوشی هوشمند نمایش دهد. با تست و ارزیابی‌هایی که پزشکان دو بیمارستان مطرح ایران یعنی بیمارستان شهید رجایی و مسیح دانشوری روی سیگنال ECG ثبت شده توسط دستگاه N-PEC1 انجام دادند، مشاهده کردند که این دستگاه از نظر دارا بودن مشخصه‌های مهم سیگنال نوار قلب قابل قبول و مورد تأیید آنان واقع شده است.
