در علم پزشکی واقعیتی وجود دارد که پیشگیری بهتر از درمان است؛ اما متأسفانه این مهم، چندان مورد توجه ما ایرانیان نیست. با افزایش سن و پا گذاشتن در دوران میانسالی و سالمندی، امکان ابتلا به بیماری های زمینه افزایش می یابد. پیشگیری از بیماری هایی نظیر کبد چرب، فشار خون و … به قدری اهمیت دارد که یک پرستار سالمند باتجربه، تلاش دارد سالمند تحت نظر خود را از ابتلا به این بیماری های مصون نگه دارد. یکی از خطرناکترین بیماری های زمینه ای کبد چرب است. این بیماری با افزایش سن و افزایش وزن ناشی از کاهش تحرک، در بدن ایجاد می شود. هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد و مبتلایان به این بیماری در کنار مصرف داروهای صنعتی باید رژیم غذایی سالم داشته باشند تا تنها بیماری را کنترل نمایند.
ما در این مقاله تلاش داریم روش های پیشگیری از کبد چرب سالمندان را بررسی نماییم. در صورتی که بیمار معلول و یا سالمندی در منزل دارید که امکان نگهداری و مراقبت از وی برای شما مقدور نیست می توانید نگهداری و پرستاری از عزیز خود را به پرستاران با تجربه ایده آل آسایش بسپارید.
چگونه از ابتلا به بیماری کبد چرب پیشگیری کنیم؟
بیماری کبد چرب از جمله بیماری های خاموش است و تا زمانی که بیماری کاملا در بدن شما خانه نکرده باشد؛ نمی توانید علائم کبد چرب را به راحتی تشخیص دهید. از این رو بهتر است با کاهش فعالیت بدنتان و یا افزایش وزنتان به فکر پیشگیری از ابتلا کبد چرب باشید. از جمله روش هایی که به شما در پیشگیری از این بیماری کمک می کند می توان به موارد زیر اشاره داشت:
ورزش کنید
ورزش کردن برای تمامی سنین از خردسالی در قالب بازی تا سالمندی در قالب حرکات تمرینی تحت نظر مربی ورزشی سالمندان، توصیه می شود. به عبارتی در تمامی طول زندگی باید به صورت منظم ورزش کنید و یا فعالیت بدنی بالایی داشته باشد. اما در صورتی که پشت میز نشین و کارمند هستید ورزش کردن برای شما اهمیت بیشتری دارد. در مورد سالمندان نیز ورزش کردن باعث پیشگیری از بروز بیماری هایی همچون کبد چرب می شود. ورزش کردن، چربی های اشباع شده در بدن را از بین می برد و از این رو چربی های اضافه در کبد جمع نخواهند شد. بعد از وارد شدن به سن میانسالی بهتر است لااقل روزی نیم ساعت ورزش منظم داشته باشید.
رژیم غذایی سالم داشته باشید
با افزایش سن بدن در دفع و از بین بردن چربی ها ناتوان می شود. پس با افزایش سن باید مصرف غذاهای سرخ کردنی و به اصطلاح فست فود را کاهش دهید. روغن های گیاهی را جایگزین روغن حیوانی نمایید. از روغن های طبیعی نظیر روغن زیتون به جای روغن های مایع و جامد موجود در بازار استفاده کنید. از گیاهان به اندازه کافی در وعده های غذایی خود استفاده کنید و گوشت های پرچرب را با گوشت سفید و ماهی جایگزین نمایید. داشتن رژیم غذایی سالم از میانسالی می تواند؛ امکان ابتلا به کبد چرب در سالمندی را کاهش می دهد.
خود درمانی نکنید
با افزایش سن، دردهای عضلانی بیشتر شده و سالمندان این اجازه را به خود می دهند که بدون نسخه پزشک دارو مصرف کنند. اما این داروهای بدون نسخه و به اصطلاح سر خود قاتل کبد شما هستند. در صورت ابتلا به هر گونه بیماری و یا حتی بدن دردهای رایج توصیه می شود به پزشک مراجعه کنید و یا از داروهای گیاهی معمول استفاده کنید.
الکل مصرف نکنید
متأسفانه استفاده از الکل در سنین میانسالی و سالمندی، مضرات بسیار بیشتری دارد. الکل از جمله عوامل ابتلا به بیماری کبد چرب است مخصوصاً اگر به میزان زیاد در سنین بالا مصرف شود. در صورتی که الکل مصرف می کنید باید این موضع را با پزشک در میان بگذارید؛ چرا استفاده از بعضی داروها در کنار الکل، آسیب های جبران ناپذیری در کبد بگذارد و احتمال ابتلا به کبد چرب را افزایش می دهد.
ویتامین مصرف کنید
بهتر است روزانه ویتامین های تجویز شده توسط پزشک را دریافت کنید. دریافت ویتامین های E، D و B12 در دوزهای تجویز شده توسط پزشک برای پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب الزامی است. این ویتامین ها به وفور در جوانه گندم، سبزیجات، میوه ها و ماهی وجود دارند. در صورت استفاده از این موارد غذایی به اندازه کافی، نیاز شما به مصرف دارو را کاهش می دهد.
وزنتان را کنترل کنید
درست است که اگر ورزش کنید و غذای سالم مصرف کنید؛ وزنتان افزایش نخواهد یافت. اما اگر به این موارد توجهی ندارید، برای پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب باید وزنتان را کنترل کنید. البته نمی توان گفت فقط افراد چاق به بیماری کبد چرب مبتلا می شوند، اما اغلب این افراد در سنین بالا به این بیماری دچار خواهند شد. دقت نمایید با افزایش سن تحرک کم می شود و از این رو باید وعده های غذایی نیز مدیریت کنید.
برای پیشگیری از کبد چرب چه بخوریم؟
همانطور که می دانید، کبد مسئول تسویه خون است و از این رو سلامت آن با مواد مصرفی ما به عنوان غذا و نوشیدنی ارتباط دارد. از این رو مصرف بعضی مواد غذایی به کاهش ریسک ابتلا به کبد چرب کمک می کند. از جمله این مواد غذایی می توان به موارد زیر اشاره داشت. البته لازم به ذکر است باید به این نکته توجه داشته باشید که مصرف این مواد غذایی برای دیگر وجوه سلامتی شما، آسیب زا نباشد.
قهوه بنوشید
مصرف روزانه دو فنجان قهوه به کاهش ریسک ابتلا به کبد چرب کمک می کند. قهوه به تولید آنزیم های کبدی کمک می کند و حتی مصرف سه فنجان قهوه نیز توصیه می شود. اما توجه داشته باشید قهوه باعث تپش قلب می شود و مصرف آن برای همه سالمندان مناسب نخواهد بود.
میوه بخورید
هیچ تفاوتی ندارد در چه فصلی هستید و چه میوه ای به وفور در بازار وجود دارد. به عنوان فردی که پا به سن گذاشته است، باید مصرف میوه را در رژیم غذایی خود داشته باشید. میوه هایی که برای شما خوب است و حس خوبی به شما می دهد؛ انتخاب کنید و روزانه میزان مشخصی از آن را مصرف کنید.
حبوبات مصرف کنید
حبوباتی مانند نخود، نخود فرنگی، لوبیا و عدس از جمله بهترین مواد غذایی برای افزایش تولید آنزیم کبدی و پیشگیری از ابتلا به کبد چرب هستند. از این حبوبات می توان در وعده غذایی شام و صبحانه استفاده نمایید.
ماهی را جایگزین گوشت قرمز کنید
با توجه به این که گوشت قرمز نیز برای سلامتی انسان نیاز است؛ اما مصرف ماهی حداقل هفته ای یک بار از الزامات دوران سالمندی است. وجود امگا3 طبیعی در ماهی، علاوه بر پیشگیری از کبد چرب، برای سلامت قلب نیز مناسب است.
کلام آخر
در این مقاله به روش های پیشگیری از ابتلا به کبد چرب در سالمندان پرداختیم. لازم به ذکر است در مجموعه خدمات پرستاری سالمند مجموعه ایده آل آسایش، علاوه بر نگهداری از عزیزان شما، برنامه مدونی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ها و درمان بیماری سالمند شما وجود دارد. آن ها با رعایت رژیم غذایی سالم، دادن ورزش روزانه به آن ها و دقت در مصرف داروهای تجویزی می توانند دوران سالمندی را به دورانی لذت بخش تبدیل کرده و خیال شما از بابت پدرو مادرتان راحت می نمایند.
