عواملی مانند سوختگی ناشی از غذای داغ، زخم های ناشی از برفک های دهانی، تبخال های دهانی (داخل دهان)، عکس العمل به بعضی داروها مثل داروهای شیمی درمانی، سیفیلیس، ایدز، دیابت یا سرطان در دهان زخم ایجادمی کنند ، اما اگر در دهان خود زخم های زیادی دارید که مرتباً خوب می شوند و دوباره عود می کنند، به «آفت»خطرناک فکر کنید.
مسئول واحد تجویز مصرف منطقی داروی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: زخم‌های دهانی از درگیری‌های شایع در افراد هستند که تقریباً از هر پنج نفر، یک نفر آن را تجربه کرده است.
دکتر”مجید حنیفه” اظهار کرد: این زخم‌ها به دو دسته آفْت و تبخال تقسیم می‌شوند که شدت وقوع آنها از ضعیف تا شدید دسته‌بندی می‌شود.
وی افزود: در بیشتر از 75 درصد مواقع این زخم‌ها خفیف است و خود به خود بهبود می‌یابد. علت زخم‌های دهانی می‌تواند عفونت، ضربه و یا آلرژی دارویی باشد. علاوه بر آن می‌تواند به عنوان یک علامت برای برخی از بیماری‌ها نظیر سرطان تلقی شود و میزان شیوع آن در خانم‌ها و در سنین 10 تا 40 سال بیشتر است.
حنیفه تصریح کرد: آفت‌های دهانی ضعیف معمولاً به قطر پنج میلی‌متر و با مرکز سفید یا زردرنگ هستند که با التهاب قرمز رنگ احاطه شده‌اند. حاشیه زبان، گونه‌ها و لب‌ها مناطقی هستند که زخم‌های دهانی معمولاً در این مناطق ایجاد می‌شوند. بهبود این زخم‌ها به طور معمول بین 5 تا 14 روز طول می‌کشد.
وی ادامه داد: وقوع آفت‌های شدید، معمول نیست و علاوه بر حاشیه زبان، گونه و لب‌ها، کام و انتهای گلو را نیز درگیر می‌کند. بهبود این آفت‌ها معمولاً بین 10 تا 30 روز زمان می‌برد.
وی گفت: وقوع تبخال (زخم‌های هرپسی) شایع‌تر است که اندازه کوچکتری دارند و علاوه بر درگیری مناطق مربوط به آفت، سقف دهان و لثه‌ها را نیز درگیر می‌کنند.
حنیفه خاطرنشان کرد: هر زخم دهانی که بیشتر از سه هفته وجود داشته و بهبود نیابد حتماً باید توسط پزشک یا دندانپزشک بررسی شود، زیرا یک زخم دهانی با دوره طولانی می‌تواند دلیل بر وجود بیماری‌های جدی‌تری مانند سرطان باشد. سرطان‌های دهانی در افراد سیگاری شایع‌تر از افراد غیر سیگاری است.
وی تاکید کرد: سوابق خانوادگی، آسیب‌های دهانی (ضربه، گازگرفتن هنگام غذا خوردن و…)، استرس و عوامل احساسی، تغییرات هورمونی زنان (آغاز عادت ماهیانه، پس از حاملگی و…)، کمبود آهن، زینک، فولات و ویتامین B12 و حساسیت‌های غذایی؛ عوامل مؤثر در وقوع زخم‌های دهانی هستند.
وی اظهار کرد: در صورت درد شدید، سختی در غذا خوردن و در نهایت کاهش وزن، فرد باید حتماً به پزشک مراجعه کند، همچنین زخم‌های دهانی که همراه با علائم گوارشی نظیر اسهال هستند هم باید به پزشک ارجاع داده شوند. به ندرت زخم‌های دهانی ممکن است با آنمی و کاهش غیر عادی گلبول‌های سفید خون و یا لوسمی در ارتباط باشد که در چنین مواقعی در صورت وجود علائم دیگری از بیماری‌ها در نخستین فرصت باید به پزشک ارجاع داده شود.
حنیفه اضافه کرد: فرآورده‌های دارویی بدون نسخه موجود در داروخانه به توصیه دکتر داروساز می‌تواند باعث کاهش علائم و دوره درمانی آفت‌های خفیف و تب‌خال‌ها شود.
وی گفت: مصرف دهانشویه کلروهگزیدین گلوکونات دو بار در روز آن و هر بار به میزان 15 سی‌سی به مدت 30 ثانیه باعث کاهش احتمال عفونت ثانویه می‌شود. پیش از مصرف بهتر است دندان‌ها مسواک زده شود تا از احتمال تغییر رنگ دندان‌ها جلوگیری شود.
حنیفه اظهار کرد: کورتیکواستروئیدهای موضعی (تریا مسینولون و هیدروکورتیزون) باعث کاهش التهاب و درد و زمان بهبود می‌شوند که به شکل‌های ژل و خمیر دهانی در داروخانه‌ها موجود هستند. بهترین زمان استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی همزمان با شروع آفت است که روزانه 3 تا 4 بار به صورت موضعی باید استفاده شود. این فرآورده‌های دارویی در عود دوباره آفت تأثیری ندارند و با مصرف به موقع می‌توانند دوره آفت را کاهش دهند.
وی تصریح کرد: دهانشویه بنزیدامین به عنوان یک ضد درد کوتاه اثر در آفت‌های شدید دهانی توصیه می‌شود که سه بار در روز و هربار 15 سی‌سی به صورت دهانشویه مصرف شود. استفاده از این دهانشویه برای کودکان زیر 12 سال توصیه نمی‌شود.
حنیفه گفت: بی‌حس کننده موضعی (لیدوکائین و بنزوکائین) به صورت ژل و محلول در داروخانه‌ها موجود هستند و به دلیل ماندگاری کمی که در موضع دارند بر اساس نیاز می‌توانند استفاده شوند.
