انتخاب نوع زایمان، جزو اولین پرسشهایی است که درذهن یک مادر باردار شکل می گیرد؛ کدام عوارض کمتری دارد و فوایدی بیشتر؟ کدام نوع زایمان برای سلامت مادر و جنین بهتر است و کدام زایمان در شرایط اورژانسی و پیش‌بینی نشده انتخاب می‌شود؟
اینها، همه آن سؤالاتی هستند که یک متخصص زنان و زایمان می‌تواند در اختیار مادر قرار دهد اما آنچه در نظر قریب به اتفاق آنها مشترک است این که زایمان سزارین، عوارضی دارد که نمی‌توان آن را انکار کرد! در این گزارش، برخی از این عوارض را بررسی کردیم. شاید بهتر باشد در پیش مقدمه همه موضوعات و بحث‌هایی که قرار است درباره نوع زایمان حرف بزنند، این نکته فراموش نشود که این موضوع که چه زایمانی برای فرد مناسب‌تر است به صلاحدید متخصص زنان و زایمان بستگی بسیاری دارد و پزشک براساس وضعیت پزشکی مادر و جنین، بهترین انتخاب را به شما خواهد گفت اما لازم است که مادر هم در این مسیر، آگاهی کامل و کافی از آنچه که پیش‌رویش است، داشته باشد.
جراحی است دیگر!
«سزارین هم یک عمل جراحی است، مانند همه جراحی‌های دیگر و طبیعتا تمام ریسک‌ها و خطراتی که یک عمل جراحی می‌تواند داشته باشد را دارد.» این را دکتر سونیا اسکندریون، متخصص جراحی زنان و زایمان می‌گوید که معتقد است هر بار اتاق عمل رفتن، می‌تواند با عوارض و خطراتی روبه‌رو باشد که هیچ‌کس نمی‌تواند آن را انکار کند:«مثلا اگر سزارین با بیهوشی همراه باشد، عوارض بیهوشی مانند خستگی، سردرد، حالت تهوع و… را ممکن است بعد از عمل برای‌فرد به همراه داشته باشد.» در این میان، ریسک ترومبا آمبولی یا همان لخته شدن خون در بدن نیز از دیگر احتمالاتی است که ممکن است در جراحی‌های مختلف از جمله سزارین رخ بدهد.
زایمان اول یا دوم؟
باز شدن چندبار شکم در زایمان‌های دوم و سوم، به مراتب عوارضی بیشتر از بار اول دارد؛ این موضوعی است که دکتر اسکندریون هم آن را تأیید می‌کند و می‌گوید:«تجربه نشان می‌دهد که عمل سزارین در زایمان اول، کم‌خطرتر از زایمان‌های بعدی است؛ چراکه در دفعات دوم به بعد، احتمال چسبندگی‌هایی در داخل شکم وجود دارد که باز شدن دوباره شکم، ممکن است به مثانه، روده و… آسیب وارد کند.» در واقع توصیه بسیاری از متخصصین به کسانی که قصد داشتن بیشتر از یک فرزند را دارند، زایمان طبیعی است که در زایمان‌های دوم به بعد، خطرات کمتری خواهد داشت.
و بالاخره سزارین؟
واقعیت این است که نمی‌توان در نزدیک‌ترین روزها به زمان تولد جنین، ناگهان تصمیم به نوع خاصی از زایمان بگیریم؛ چراکه زایمان طبیعی نیازمند پیش‌زمینه و مقدماتی است که مادر باید خودش را برای آن آماده کند: «از کاهش وزن تا معاینه لگن و ورزش‌های پیش از زایمان؛ درواقع شخصا توصیه می‌کنم که بهتر است مادران باردار از همان روزهای ابتدای بارداری یا حتی پیش از بارداری به زایمان طبیعی فکر کنند و خودشان را به وزن متناسبی برسانند تا زایمان راحت‌تر و بهتری داشته باشند؛ چراکه در غیر این‌صورت و در صورت اضافه‌وزن چشمگیر، زایمان موفقی نخواهند داشت.»
موضوعی که دکتر اسکندریون بر آن تاکید دارد و از شرایطی می‌گوید که ممکن است پزشک ناچار به سزارین مادر شود: «در شرایطی که رشد بچه کم بوده، اضافه‌وزن بسیار وجود دارد و به‌دلیل شرایط خاص، احتمال آسیب به جنین وجود دارد، جنین با پا قرار گرفته است، مادر دوقلو باردار است و دلایل پزشکی دیگر، لازم است که سزارین انجام شود و زایمان طبیعی خطرساز خواهد شد؛ در غیر این‌صورت و در شرایطی که همه شرایط از ابتدایی‌ترین روزهای بارداری خوب پیش برود، زایمان طبیعی انتخاب بهتری خواهد بود.
مرز میان طبیعی و سزارین
بدیهی است که آنچه در ابتدا اولویت دارد، آمادگی روحی و جسمی مادر برای انتخاب نوع زایمان است؛ این موضوعی است که قریب به اتفاق متخصصین زنان و زایمان به آن معتقدند و می‌گویند که مادر باید درباره نوع عوارض و فواید دو نوع زایمان طبیعی و سزارین، آگاهی لازم را کسب کند و بعد هم آگاهانه تصمیم بگیرد:«مثلا آنچه مشخص است این است که میزان خونریزی بعد از زایمان در زایمان طبیعی حدود ۵۰۰سی‌سی است و در زایمان سزارین به یک لیترهم می‌رسد؛ خب طبیعتا خونریزی بیشتر نشانه خوبی برای سلامت‌فرد نیست.»
این مساله را هم اضافه کنید که تجربه نشان داده است روند بهبودزایمان سزارین،طولانی‌تر از زایمان طبیعی است و ممکن است درد و ناراحتی بیشتری در ناحیه شکم وجود داشته باشد؛چراکه پوست و اعصاب اطراف زخم جراحی برای ترمیم نیاز به زمان دارند. در نهایت هم خوب است بدانیم بعد از زایمان طبیعی مادر معمولا زودتر می‌تواند شیردهی را شروع کند.
