تماشای برنامه‌های تلویزیونی مخصوص کودکان، از سنین 4 یا 5 سال می‌تواند آموزنده باشد؛ اما باید توجه داشت که تماشای تلویزیون برای کودکان باید با رعایت قوانین و محدودیت‌های خاصی صورت گیرد.
روانشناس و درمانگر کودک و نوجوان و خانواده نوشت: تلویزیون دیدن در کودکان تا سه سال اول زندگی ممنوع است. برخی والدین وقتی می‌بینند فرزند کوچیکشان مشغول تماشای تلویزیون است خوشحال می‌شوند. چون تصور می‌کنن تلویزیون مثل یک پرستار عمل می‌کند و والدین هم می‌توانند به کارهای روزمره خودشون برسند. تحقیقات نشون داده است که تماشای تلویزیون برای کودکان زیر سه سال نه‌تنها فایده‌ای ندارد؛ بلکه می‌تواند مضر هم باشد. تماشای برنامه‌های تلویزیونی مخصوص کودک، از سنین 4 یا 5 سال می‌تواند آموزنده باشد؛ اما باید دقت کنید که تماشای تلویزیون برای کودکان باید طبق قوانین و محدودیت‌های خاصی باشد.
ایجاد عادات مناسب برای کودکان هنگام تلویزیون دیدن و مدت زمان تماشای تلویزیون برای کودکان باید اصول خودش را داشته باشد. تماشای بی‌قیدوشرط تلویزیون بدون توجه به محدودیت سنی و محدودیت زمانی می‌تواند آسیب‌های جسمی و روانی زیادی به کودک وارد کند.
اثرات تلویزیون دیدن در کودکان
در دانشگاه سیاتل آمریکا مطالعاتی در زمینه تأثیر تلویزیون دیدن در کودکان انجام شد. مطالعات نشان داد که تماشای تلویزیون در سنین 4-2 سال نه‌تنها سودی برای کودک ندارد؛ بلکه می‌تواند آسیب‌هایی جدی به کودک وارد کند. به دلیل اینکه کودک در این سن دوران بحرانی و طلایی تکامل مغزی خودش را می‌گذراند.
وقتی کودک با اسباب‌بازی‌ها و وسایلش بازی می‌کند مغز روابط علت و معلولی را کشف می‌کند و این روند می‌تواند بر رشد سالم مغز تأثیر به‌سزایی داشته باشد. همین‌طور هنگام تعامل کودک با افراد و دنیای اطرافش، شاخص‌های تکاملی مغز پیشرفت می‌کند. ازطرف دیگر مطالعات نشون داد که تلویزیون دیدن در کودکان تمایل اونا برای تجسس و کشف دنیای اطراف را کاهش می‌دهد. همین‌طور شاهد کاهش تعامل کودک با همسالان و دنیای اطرافش خواهیم بود.
رشد مهارت‌های فردی و تعاملات اجتماعی پیش‌نیاز رشد هوش اجتماعی، هیجانی و فکری است. دو سال اول زندگی کودک زمانی طلایی برای تقویت مهارت تکلم و سخن گفتن است. کودک با تماشای تلویزیون نمی‌تواند صحبت‌کردن را یاد بگیرد؛ بلکه تعامل با اطرافیان و همسالان هست که موجب تقویت مهارت صحبت‌کردن در کودک میشود.
کودک برای تکلم باید از کلمات والدینش تقلید کند و برنامه‌های تلویزیونی نمی‌توانند در این زمینه مفید باشند. مطالعات نشون داده است کودکانی که از سنین پایین به طور مداوم تلویزیون تماشا می‌کردند در سنین مدرسه دچار مشکلات توجه و رفتارهای تنشی می‌شدند.
قوانین مناسب برای تلویزیون دیدن در کودکان
برای اینکه فرزندانی سالم و قانونمند تربیت کنید باید در زندگی قوانین و محدودیت‌هایی وضع کنید. کودک با پیروی از قوانین کم‌کم یاد می‌گیرد که در زندگی نمی‌تواند هرطور که دوست داشت رفتار کند. چون تخطی از اصول و حدود همیشه می‌تواند اثرات نامطلوب و حتی زیان‌باری بر زندگی فردی و اجتماعی فرد و خانواده داشته باشد.
تلویزیون دیدن در کودکان هم یکی از این موارد است. تماشای بی‌قیدوشرط برنامه‌های مختلف تلویزیونی می‌تواند کودک را از تعامل اجتماعی، پرورش مهارت‌های فردی و گروهی دور کند. در ادامه به بررسی قوانین مهم برای کودکان برای تلویزیون دیدن می‌پردازیم.
1. محدودیت زمانی
وقتی مدت زمان تماشای تلویزیون برای کودکان محدود نباشد و کودک هرزمان و هر اندازه که بخواهد می‌تواند تلویزیون تماشا کند، چنین کودکی نمی‌تواند مدیریت کنترل زمان را یاد بگیرد. مدیریت کنترل زمان یکی از مهارت‌های بسیار مهمی که نقش زیادی در موفقیت حرفه‌ای فرد در آینده داره. تعیین محدودیت زمانی برای تلویزیون دیدن در کودکان اهمیت زیادی دارد. چون باعث میشود کودک نظم در زندگی را یاد بگیرد.
2. تماشای برنامه‌ها براساس محدودیت سنی
دومین قانون درمورد تلویزیون دیدن در کودکان این است که آنها برنامه‌های سالم مناسب سن خودشان را ببینند. حتی بسیاری از برنامه‌های کودکانه نیز محتوای مناسبی ندارند و والدین باید بر انتخاب کانال‌ها و برنامه‌های مناسب سن کودک نظارت دقیق داشته باشند. امروزه می‌بینیم که کانال‌ها و برنامه‌های مختلف تلویزیونی از ماهواره‌ها پخش می شود و بسیاری از آنها محتوای نامناسب دارند.
والدین باید این کانال‌ها را حتی برای خودشون هم قطع کنند. ازطرف دیگه والدین خودشون هم باید این قوانین را اعمال کنند. یعنی قوانین محدودیت زمانی و تماشای برنامه‌های مناسب را والدین هم باید رعایت کنند. محدودیت سنی و مدت زمان تماشای تلویزیون برای کودکان هر دو به یک اندازه اهمیت دارد.
زمان و شرایط تماشای تلویزیون برای بچه‌ها
رسانه‌ها و ازجمله تلویزیون در زندگی ما نقش بسیار گسترده‌ای دارند؛ اما باید به این سؤال جواب بدیم که تا چه حد تلویزیون می‌تواند در زندگی ما و فرزندانمان نقش داشته باشد. دوران خردسالی مهم‌ترین دوره رشد جسمی، عاطفی و ذهنی کودک است. به همین دلیل اگر تلویزیون دیدن در کودکان بی‌حدوحصر باشد می‌تواند اثرات مخربی بر رشد ذهنی و جسمی کودکان داشته باشد.
ایجاد عادات مناسب برای کودکان هنگام تلویزیون دیدن
کودک باید یاد بگیرد که در زندگی هر چیزی دارای قانون و حدومرز مشخصی است. عدم رعایت خط‌قرمزها و اصول تعیین‌شده می‌تونه برای والدین و کودک مخرب باشد. چون کودکی که از ابتدا یاد نمی‌گیرد پایبند قوانین باشد قطعاً در جامعه هم با مشکلات زیادی روبرو میشود و حتی خودش مشکل‌ساز خواهد شد. در اینجا برخی از قوانین و عادات مناسب برای تلویزیون دیدن در کودکان را معرفی می‌کنیم:
1. تعویض مداوم کانال ممنوع
یکی از روش‌ها برای ایجاد عادات مناسب برای کودکان هنگام تلویزیون دیدن عدم تعویض مداوم کانال‌های تلویزیون است. تعویض مداوم کانال‌های تلویزیونی باعث میشود کودک هم این کار را تقلید کند. چه‌بسا در زمانی که شما نباشید کودک با تعویض کانال‌ها شبکه‌هایی را با محتوای نامناسب پیدا کند و…
2. همراهی با کودک هنگام تماشای تلویزیون
همراهی‌کردن با کودکتان باعث میشود تا در مورد چیزی که می‌بینید صحبت کنید. چون کودکان نمی‌توانند در سنین پایین داستان و واقعیت را از هم تشخیص بدهند؛ پس بهتر است در همراهی با کودک سؤالاتش را جواب بدید.
3. غذاخوردن هنگام تماشای تلویزیون ممنوع
یکی دیگه از راه‌هایی که موجب ایجاد عادات مناسب برای کودکان هنگام تلویزیون دیدن می شود این است که موقع غذاخوردن تلویزیون خاموش باشد. غذا را سر میز یا سفره با خانواده بخورید. غذاخوردن با خانواده سر سفره و بدون حضور تلویزیون باعث می شود تا کودک آداب رفتاری و مهارت گفتگو را یاد بگیرد.
4. روشن بودن دائم تلویزیون ممنوع
زمان مشخصی را برای تماشای تلویزیون تعیین کنید و بعد از اتمام زمان تعیین‌شده تلویزیون را خاموش کنید. روشن بودن تلویزیون و صدای آن در پس‌زمینه موجب بروز اختلال در یادگیری کودک میشود و روی رشد ذهنی و مغزیش اثر مخربی دارد.
5. رعایت فاصله و صدای مناسب
یکی دیگه از قوانین تلویزیون دیدن در کودکان رعایت فاصله است. تماشای تلویزیون در فاصله بسیار نزدیک به صفحه‌نمایش یا دور از آن موجب ضعیف‌شدن قدرت بینایی کودک می شود؛ زیرا در هر دو حالت فشار زیادی به چشم‌ها وارد می شود. همین‌طور صدای تلویزیون نباید بلند باشد؛ چون باعث می شود قدرت شنوایی کودک آسیب ببیند.
تحقیقات نشون داده است که اگر کودک قبل از 5 سالگی بیش از حد تلویزیون تماشا کند دچار اضافه‌وزن، اعتیاد به تلویزیون و اینترنت و بیش فعالی می شود. پس تعیین قوانین و محدودیت برای تلویزیون دیدن در کودکان یک ضرورت است. یکی از این قوانین مدت زمان تماشای تلویزیون برای کودکان است. تعیین محدودیت باعث ایجاد عادات مناسب برای کودکان هنگام تلویزیون دیدن می شود.
تماشای تلویزیون و مشکلات تحصیلی
یکی از دلایلی که به والدین توصیه میشود تلویزیون دیدن در کودکان را محدود کنند بروز مشکلات تحصیلی در آینده است.
بر اساس تحقیقات هنگام تماشای تلویزیون مغز فعالیت بسیار کمی دارد و تماشای زیاد تلویزیون موجب ترشح مداوم هورمون دوپامین یا هورمون لذت می شود؛ درنتیجه فرد نمی‌تواند از برنامه‌ای که در حال تماشای آن است دست بکشد. چنین فردی رسیدگی به کارهای روزمره و برنامه‌های کاری و درسیش را از دست می دهد. این فرایند قطعاً برای کودکان دشوارتر خواهد بود.
جمع‌بندی
کسی نمی‌تواند قدرت تلویزیون را انکار کند. این رسانه محبوب در تمام خونه‌ها هست و همه افراد از کوچک تا بزرگ برای تماشای آن رغبت دارند؛ اما مسئله خیلی مهم این است که تلویزیون دیدن در کودکان و همین‌طور بزرگسالان باید قوانین و اصول مشخصی داشته باشد. اولین قدم برای این کار این است که محدودیت‌ها را تعیین کنیم و خودمان به‌عنوان والدین در رعایت قوانین، الگوی مناسبی باشیم.
مدت زمان تماشای تلویزیون برای کودکان، محدودیت سنی و انتخاب برنامه‌های متناسب با سن کودک با محتوای سالم اخلاقی از جمله این قوانین هستند. پیاده‌سازی و رعایت این قوانین از سوی کودک و والدین باعث ایجاد عادات مناسب برای کودکان هنگام تلویزیون دیدن می شود.
