لایه بیرونی پوست انسان به‌عنوان یک نگهبان از پوست در برابر عوامل و آسیب‌های محیطی محافظت می‌کند. چنانچه به هر دلیلی این لایه دچار آسیب شود، پوست به‌سرعت در معرض انواع عفونت‌ها قرار می‌گیرد. یکی از عفونت‌های شایع در چنین شرایطی قارچ‌های پوستی است.
عامل به‌وجودآمدن این عارضه یک میکروارگانیسم است که توسط یک قارچ اقدام به تغذیه از سلول‌های مرده پوست نموده و از این طریق به بدن انسان منتقل می‌شود. ازآنجاکه امکان سرایت و گسترش این بیماری به نقاط دیگر بدن نیز وجود دارد، در صورت بروز علائم این بیماری باید به‌سرعت نسبت به رفع آن اقدام نمود.
ضمن اینکه در صورت اهمال و کم‌توجهی نسبت به بیماری قارچ پوستی ممکن است فرد مبتلا را با عوارض دیگری درگیر کند. خوشبختانه درمان این عفونت قارچی بسیار ساده بوده که با مراجعه به‌موقع به پزشک و شروع زودتر درمان، می‌توانید نسبت به رفع آن اقدام کنید.
قارچ پوستی چیست؟
بیماری قارچ پوستی که با نام علمی میوسیز شناخته می‌شود، نوعی بیماری و عارضه پوستی است که از طریق عفونت قارچی در سطح پوست ایجاد می‌شود. این بیماری که با علائمی همچون زخم، ترشح، خارش و التهاب پوستی خود را نشان می‌دهد در بدن انسان‌ها و حیوانات ایجاد می‌شود.
میلیون‌ها گونه مختلف قارچ در دنیا وجود دارد که در سطوح مختلف بر روی گیاهان، خاک، هوا و حتی بدن انسان زندگی می‌کند. این موجودات میکروسکوپی به طور طبیعی هیچ‌گونه مشکلی برای بدن ایجاد نمی‌کنند، ولی درصورتی‌که سریع‌تر از حد طبیعی خود تکثیر شده و یا از طریق ضایعه در پوست بدن نفوذ کنند، مشکل‌ساز خواهند شد.
قارچ‌ها علاقه بسیاری به رطوبت و محیط گرم دارند. ازاین‌رو در نقاط مرطوب با ترشحات عرق که در معرض هوا نیست، زودتر تکثیر و رشد می‌کنند. چنانچه به هر دلیلی پوست نقاط مرطوب در بدن دچار آسیب شود، قارچ پوستی در آن به‌سرعت تکثیر شده که در صورت بی‌توجهی، ممکن است با عوارض دیگری برای فرد همراه بوده و طول درمان آن نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
انواع قارچ پوستی
این عارضه پوستی دارای انواع گوناگون است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت:
پای ورزشکار
یکی از شایع‌ترین نوع عفونت قارچی مربوط به این‌گونه است. تحت این شرایط پوست بین انگشتان پا سفید شده و شروع به کنده‌شدن می‌نماید. ضمن اینکه این عارضه پوستی ممکن است روی کف پا نیز به وجود آید. این بیماری زمانی شدت می‌گیرد که فرد با پای‌برهنه در حمام‌های عمومی، استخر یا اتاق‌های رختکن که همگی مرطوب هستند تردد کند.
قارچ ناخن
این نوع از بیماری قارچی که بیشتر برای ناخن‌های پا اتفاق می‌افتد، باعث زردشدن ناخن‌ها و ضخامت آنها می‌شود. ضمن اینکه در چنین شرایطی ناخن‌ها به‌راحتی شکسته می‌شوند.
قارچ کشاله ران
همان‌طور که از نام این نوع پیداست، ایجاد عارضه قارچ پوستی در ناحیه کشاله رخ می‌دهد. بروز این مشکل پوستی در بین افرادی که بیشتر عرق می‌کنند، شایع‌تر است.
قارچ پوست سر
این نوع بیماری پوستی که بیشتر در خردسالان شایع است، در ناحیه سر رخ‌داده و باعث التهاب پوست سر و ریزش مو خواهد شد.
عفونت قارچی مخمر
کاندیدا نوعی مخمر و قارچ پوستی است که به‌طور طبیعی روی پوست و داخل بدن انسان وجود داشته و هیچ‌گونه خطری برای بدن ایجاد نمی‌کند. درصورتی‌که رشد این مخمر بیش از حد استاندارد شود، باعث شیوع عفونت در بدن به‌خصوص در پوست می‌شود.
کاندیدای آلبیکنس یکی از گونه‌های رایج این قارچ است که در نواحی مرطوب پوست مثل کشاله ران، زیر بغل، چین‌های باسن، زیر سینه‌ها یا بین انگشتان دست‌وپا رشد می‌کند.
علائم قارچ پوستی
بسته به نوع عفونت و شکل ظاهری قارچ پوستی ایجاد شده در افراد مختلف، علائم این عارضه پوستی نیز متفاوت خواهد بود:
- خارش زیاد و آزاردهنده در نقاط مستعد ایجاد قارچ
- قرمزشدن و التهاب پوست در نقاط تشکیل عفونت
- ایجاد ترک خطی و پوستی در بخش‌های عفونی
- خشک‌شدن پوست
- ایجاد تغییرات ظاهری در پوست مثل تغییر رنگ، لک پوستی و یا پوسته‌پوسته شدن
- جوش‌های همراه با درد و تورم
- تشدیدشدن عارضه در اثر عواملی همچون استفاده از محصولات شستشوی شیمیایی، حرارت یا رطوبت
پیشگیری از عفونت و قارچ پوستی
- با رعایت بهداشت و خشک و تمیز نگه‌داشتن پوست مانع از بروز این بیماری شوید.
- شستشوی مرتب دست‌ها به‌ویژه بعد از لمس انسان‌ها و حیوانات
- به‌هیچ‌عنوان از وسایل شخصی دیگران به‌خصوص حوله استفاده نکنید.
- پوشیدن دمپایی در حمام‌های عمومی و استخرها
- افراد ورزشکار قبل و بعد از انجام تمرینات ورزشی اقدام به شستشوی تجهیزات باشگاهی خود نمایند.
چه کسانی مستعد ابتلا به بیماری قارچ پوستی هستند؟
این بیماری هیچ‌گونه محدودیتی نداشته و اغلب افراد در صورت عدم رعایت موارد بهداشتی مستعد مبتلا شدن به این عارضه هستند؛ اما امکان ابتلا به این بیماری در برخی از افراد به دلایل مختلف بیشتر است:
- افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف و یا کسانی که داروی مصرف می‌کنند که باعث تضعیف این سیستم می‌شود.
- افرادی که دوز بالای آنتی‌بیوتیک را در مدت‌زمان طولانی مصرف می‌کنند.
- افراد چاق و دارای اضافه‌وزن
- بیماران مبتلا به دیابت
- افرادی که دچار بیماری بی‌اختیاری ادراری هستند.
- افرادی که به‌شدت عرق می‌کنند.
- خانم‌های باردار
نحوه درمان بیماری قارچ پوستی
باتوجه‌به اینکه پیشروی این بیماری در رطوبت و نقاط گرم بدن اتفاق می‌افتد، با تمیز و خشک نگه‌داشتن ناحیه مبتلا به عارضه قارچ پوستی تا حد قابل‌توجهی می‌توانید در درمان این بیماری موثر عمل کنید. با همین راه‌حل ساده بسیاری از عفونت‌های پوستی قارچی خودبه‌خود برطرف می‌شود؛ اما در صورت پیشروی بیماری می‌بایست اقدام به مراجعه پزشک و مصرف داروهای ضدقارچی نمایید. این داروها اغلب به دو صورت موضعی و خوراکی بسته به شرایط بیمار تجویز می‌شود:
داروهای موضعی
با استفاده این داروها و باتوجه‌به تماس مستقیم دارو با پوست، عفونت قارچی در زمان کوتاه نابود و یا از گسترش آن جلوگیری می‌شود. پمادهای مورداستفاده در این شرایط شامل اقلام زیر است:
- کلوتریمازول
- اکونازول
- کتوکونازول
- نیستاتین
- اکسیکو نازول
داروهای خوراکی
چنانچه شدت پیشروی بیماری بالا بوده و با داروهای موضعی که همیشه جزو راهکارهای اولیه در این زمینه است این عارضه بر طرف نشود، پزشک اقدام به تجویز داروهای خوراکی می‌کند. استفاده از قرص‌های کانستن، لامیسیل، دیفلوکان، داکترین، نیستان، آمفوتریسین، گریسوفولوژین در کنار آمپول‌های آمفوتریسین B. ، کاسپوفونوژول و ایتراکونوزول به‌صورت وریدی یا عضلانی راهکارهای درمان خوراکی در این زمینه هستند.
لازم به ذکر است که در برخی اوقات مصرف برخی قطره محلول و صابون‌های ضد قارچ پوستی نیز برای بیمار تجویز می‌شود. در کنار این موارد استفاده از روش‌های درمان خانگی و روش‌های پیشرفته لیزردرمانی نیز برای رفع این بیماری وجود دارد.
کلام پایانی
یکی از عوارض پوستی که معمولاً با خارش، التهاب، تغییرات پوستی و عفونت‌های ثانویه خود را نشان می‌دهد عفونت قارچ پوستی است. بروز این بیماری به دلایل مختلفی بستگی دارد که در طی مقاله به آن اشاره شد؛ اما نکته‌ای که باید در چنین شرایطی به آن توجه داشته باشید، تسریع در فرایند درمان است. چرا که این بیماری به‌سرعت پیشروی نموده و قابل‌انتقال به دیگران از طریق تماس فیزیکی است.
راهکار درمان این بیماری بسیار ساده است که با مراجعه به پزشک و مصرف داروهای خوراکی یا موضعی در کنار رعایت برخی نکات مثل رعایت بهداشت، استفاده از البسه و پوشاک تمیز، خشک نگه‌داشتن پوست، استفاده از لوازم شخصی به طور جداگانه و… به‌راحتی برطرف خواهد شد.
برای دسترسی به پزشکان پوست و مو خوب می‌توانید از سایت دکتریاب کمک بگیرید.
