هل به عنوان سومین ادویه گران قیمت دنیا (پس از زعفران و وانیل) شناخته می‌شود و حتی خیلی از آشپز‌ها به این ادویه لقب ملکه ادویه‌ها را نسبت داده‌اند.

هل برای بیشتر مردم جهان آشناست و از آن به عنوان ادویه در تهیه خوراکیجات استفاده می‌کنند؛ از کاری هندی گرفته تا نان‌های اسکاندیناویایی و دسر‌های ایرانی. با وجودی که هل به عنوان یکی از سوغاتی‌های مشهد در کنار زعفران و زرشک قرار دارد، اما شهر کرمان در تولید و کاشت هل مقام اول را دارد و شهر هل ایران است.

علاوه بر کرمان، این محصول در هرمزگان و اهواز نیز کشت می‌شود.

سرزمین هل

گیاه هل از خانواده زنجبیل است و در مناطق کوهستانی و در سایه درختان رویش دارد، منشا اصلی آن، در جنوب شرقی آسیا و کشور هند است. یکی دیگر از بزرگترین تولیدکنندگان این گیاه، کشور گواتمالا است.

کشور هند اولین و قدیمی‌ترین نقطه دنیا برای برداشت هل به شمار می‌رود و بهترین هل را دارد و در درجه دوم کشور گواتمالا قرار دارد. آب و هوای همه مناطق ایران برای کاشت و تولید هل مناسب نیست. شهر‌هایی که باد‌های شدید ندارند و دمای مناسب بین ۱۰ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد دارند، می‌توانند گزینه خوبی برای کاشت هل باشند. از این رو خاستگاه کشت هل را باید کرمان دانست.

هل در کرمان بیشتر در گلخانه کشت می‌شود. مساحت گلخانه‌های جنوب کرمان بالغ بر ۲۵۰۰ هکتار است.

کشت هل

بعد از دو سال که از کاشت هل گذشت، این گیاه به بهره‌برداری می‌رسد و میوه می‌دهد. اولین گل‌ها از اردیبهشت ظاهر می‌شود و گلدهی تا مرداد و گاهی تا شهریور ادامه دارد.

بین ۱۵ تا ۲۵ روز لازم است تا میوه این گیاه رسیده و به رنگ سبز درآید و بعد از آن، این گیاه ر در دستگاه خشک‌کن، در معرض آفتاب و یا در کوره‌های مخصوص خشک می‌کنند. برداشت گیاه هل باید در زمانی باشد که کامل رسیده باشد و میوه آن کاملا به رنگ سبز باشد تا کیفیت مناسبی داشته باشد. وقتی که کاملا رسیده باشد، به راحتی از شاخه جدا می‌شود. هل به قدرت بالای آنتی اکسیدان‌هایش مشهور است و در طب سنتی ایرانی کاربرد‌های زیادی برای آن لحاظ شده است.

به روایت آمار

هر گیاه هل به‌طور متوسط سالانه ۲۰۰ گرم وزن خشک میوه تولید می‌کند. هم‌چنین مقدار عملکرد محصول این گیاه را بین ۱۰۰ تا ۱۷۰ کیلوگرم در هکتار برآور شده‌است. اما با توجه به شرایط مختلف، این مقدار متغیر است و می‌تواند تغییر کند. قیمت هر یک کیلو هل سبز در بازار به‌طور متوسط ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان عنوان شده‌است و همان‌طور که گفته شد هل از جمله ادویه‌های گران است و به ادویه دلاری نیز در بازار مشهور است.