پوکی استخوان عارضه‌ای است که موجب از دست دادن تراکم استخوان می‌شود و استخوان را مستعد شکستگی می‌کند. همانطور که می‌دانید، با افزایش سن احتمال پوکی استخوان افزایش می‌یابد و این عارضه یکی از شایع‌ترین مشکلات افراد مسن است. اما برخی از انواع سرطان و روش‌های درمانی که برای سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز می‌تواند در ایجاد پوکی استخوان نقش داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیش‌تر درباره ارتباط بین سرطان و پوکی استخوان با ما در ادامه همراه باشید.
چه ارتباطی بین پوکی استخوان و سرطان وجود دارد؟
سرطان استخوان و متاستاز استخوان که از سایر قسمت‌های بدن به استخوان گسترش می‌یابد، موجب ضعف استخوان شده و احتمال شکستگی آن را افزایش می‌دهد. از جمله سرطان‌هایی که از دیگر نواحی بدن به استخوان منتقل می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرطان پستان
- سرطان ریه
- سرطان پروستات
- سرطان کلیه
- ملانوما
تغییرات در سطح هورمون
تحقیقات انجام شده بر روی مردان و زنان نشان می‌دهد تستوسترون و استروژن، جرم استخوان قشری مغز که به استخوان‌ها استحکام و سختی می‌بخشد را حفظ می‌کند. در زنان، استروژن به عنوان هورمون اولیه برای حفظ تراکم استخوان ترابکولار و در مردان تستوسترون این نقش را بر عهده دارد.
هورمون درمانی برای سرطان پروستات و سرطان سینه می‌تواند به تجزیه بافت استخوانی به دلیل اختلال در سطح هورمون‌ها کمک کند و کاهش تراکم مواد معدنی مرتبط با استخوان را به همراه داشته باشد. سرطان تخمدان و دهانه رحم نیز با کاهش تراکم مواد معدنی استخوان در ارتباط هستند و برداشتن تخمدان‌ها که استروژن زیادی تولید می‌کنند برای درمان این سرطان‌ها می‌تواند سطح استروژن را پایین بیاورد.
تغییر سبک زندگی
ورزش منظم حتی در افراد مسن نیز موجب حفظ تراکم استخوان‌ها می‌شود و خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می‌دهد. درمان سرطان می‌تواند موجب ایجاد حالت تهوع و خستگی شود و ورزش کردن را برای افراد دشوار‌تر کند.
اختلال در رشد استخوان در دوران کودکی
روش‌های درمانی که برای درمان سرطان در دوران کودکی انجام می‌شود، می‌تواند تشکیل بافت استخوانی جدید را مختل کند و احتمال ابتلا به پوکی استخوان در دوران کودکی یا دیگر مراحل زندگی را افزایش دهد. به طور مثال، دوز‌های بالای پردنیزون و متوترکسات که برای درمان لوسمی دوران کودکی مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توانند موجب تجزیه استخوان‌ها شوند.
کدام سرطان‌ها موجب تحلیل استخوان‌ها می‌شوند؟
سرطان‌هایی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم موجب تحلیل استخوان‌ها و پوکی استخوان می‌شوند، عبارتند از:
- سرطان دهانه رحم
- سرطان تخمدان
- سرطان پروستات
- سرطان پستان
- سرطان استخوان
- سرطان خون
- مولتیپل میلوما
- سرطان تیروئید
- متاستاز استخوان
آیا دارو‌هایی که برای درمان سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توانند موجب پوکی استخوان شوند؟
برخی از دارو‌های مورد استفاده برای درمان سرطان از جمله استروئید‌ها و دارو‌های ضد تشنج که برای درمان تشنج‌های ناشی از برخی سرطان‌های مغز مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توانند موجب از دست دادن مواد معدنی استخوان و پوکی استخوان شوند. در زنان، هر روش درمانی مانند شیمی درمانی، پرتودرمانی، جراحی برای برداشتن تخمدان‌ها قبل از یائسگی و هورمون درمانی که موجب کاهش استروژن شود، می‌تواند به طور بالقوه به افزایش خطر پوکی استخوان کمک کند. هورمون درمانی برای درمان سرطان پروستات در مردان نیز ممکن است موجب ایجاد پوکی استخوان شود.
علائم همزمان پوکی استخوان و سرطان استخوان چیست؟
پوکی استخوان معمولا تا زمانی که منجر به شکستگی استخوان نشود، هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. اما ممکن است با علائمی مانند حساسیت یا درد استخوان، گرد شدن قسمت بالایی پشت، حالت خمیدگی و از دست دادن قد همراه شود.
چه زمانی باید با پزشک متخصص تماس گرفت؟
در صورت داشتن علائم بالقوه پوکی استخوان مانند کمردرد ناگهانی، حالت خمیدگی فزاینده و شکستگی‌های مکرر، لازم است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. دکتر میلاد حاجی آقا بزرگی جراح تومور استخوان در تهران در تمام طول درمان بیماران، وضعیت تراکم معدنی استخوان آن‌ها را کنترل کرده و از مناسب‌ترین روش‌ها در هر بازه زمانی استفاده می‌کند.
درمان پوکی استخوان در کنار سرطان
درمان پوکی استخوان ناشی از سرطان یا در کنار سرطان معمولا شامل دارو‌هایی می‌شود که از کاهش تراکم استخوان جلوگیری می‌کند. از جمله این دارو‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیس فسفونات ها
- رالوکسیفن
- تری پاراتید
آیا در صورت ابتلا به سرطان می‌توان از پوکی استخوان جلوگیری کرد؟
از نظر دکتر میلاد حاجی آقا بزرگی، داشتن عادت‌های مربوط به سبک زندگی سالم از جمله مصرف مقدار زیادی مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین دی مانند سبزیجات سبز تیره و برگ‌دار، ماهی و محصولات لبنی، انجام تمرینات تحمل وزن مانند پیاده روی، دویدن، تمرین با وزنه و رقصیدن، اجتناب یا ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل، می‌تواند به حمایت از تراکم کلی استخوان‌ها کمک کند و شانس ابتلا به پوکی استخوان هنگام استفاده از روش‌های درمانی مربوط به سرطان را کاهش دهد.
جمع بندی
پوکی استخوان عارضه‌ای بالقوه است که گاهی در نتیجه ابتلا به برخی سرطان‌ها و استفاده از درمان‌های مناسب برای سرطان ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به سرطان استخوان یا متاستاز استخوان، معمولا دارای ضعف استخوانی هستند که احتمال شکستگی آن‌ها را افزایش می‌دهد. به منظور جلوگیری از پوکی استخوان ناشی از سرطان استخوان و روش‌های درمانی آن، مصرف یکسری دارو‌ها و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی بیمار توسط پزشک متخصص توصیه می‌شود.
سوالات متداول درمورد پوکی استخوان و سرطان استخوان
آیا پوکی استخوان نشانه سرطان استخوان است؟
پوکی استخوان ممکن است به دلیل برخی سرطان‌ها و درمان‌های آن‌ها ایجاد شود، اما پوکی استخوان لزوما نشانه سرطان استخوان نیست.
آیا استخوان پس از سرطان استخوان بازسازی می‌شود؟
برای بازسازی استخوان‌ها پس از سرطان استخوان مصرف یکسری دارو‌ها مانند فسفونات‌ها توصیه می‌شود که می‌تواند سرعت تحلیل استخوان‌ها را کاهش داده و تا حدودی از دست دادن مواد معدنی توسط استخوان‌ها را معکوس کند.
آیا سرطان استخوان را می‌توان به عنوان پوکی استخوان یا برعکس تشخیص داد؟
محققان در یک گزارش موردی در سال 2023 یک مورد پوکی استخوان شدید که به اشتباه به عنوان متاستاز استخوان تشخیص داده شده بود، توصیف کردند که بسیار نادر است. علاوه بر این ممکن است شکستگی استخوان به جای نسبت دادن به سرطان استخوان، به پوکی استخوان نسبت داده شود.
