بارداری دوره ای از تغییرات هورمونی و متابولیک عمیق است که بدن آن را برای مدت نسبتاً کوتاهی تحمل می کند و در طی آن تغییرات متعددی در پوست، ناخن و موها ایجاد می شود.
بثورات و تغییرات پوستی در طول بارداری فوق العاده شایع هستند. به علت شرایط خاص روحی و روانی زنان باردار، این تغییرات می توانند سبب بروز نگرانی هایی شوند که ممکن است مربوط به زیبایی ظاهری، امکان عدد در بارداری های بعدی، اثرات بالقوه بر روی جنین و یا مجموعه ای از آنها باشد.
بثوراتی که در دوران بارداری مشاهده می شوند همگی اهمیت یکسانی ندارند. برخی از آنها تغییرات پوستی شایعی هستند که تقریباً در تمام زنان باردار دیده می شوند.
البته تعدادی از بیماری های پوستی نیز اختصاصاً با حاملگی همراه هستند. همچنین حاملگی می تواند سبب تشدید یا تخفیف بسیاری از بیماری های پوستی شود که اختصاص به این دوران ندارند.
تغییرات شایع در پوست و ضمایم
تیره شدن پوست (هیپرپیگمانتاسیون)، درجات مختلفی از افزایش رنگدانه در پوست که منجر به تیره شدن قشر آن می شود، در ۹۰ درصد زنان باردار در فاصله هفته های اول تا چهاردهم بارداری اتفاق می افتد، این تغییر در خانم های با روی تیره و پوست سبزه بیشتر از زنان با موی روشن و پوست سفید دیده می شود.
نواحی از بدن که به طور طبیعی تیره تر هستند، تیرگی بیشتری پیدا می کنند؛ به خصوص نوک سینه ها و هاله اطراف آنها، نواحی تناسلی و خط میانی دیواره شکم و گاهی زیر بغل و کشاله ران ها. این تغییر رنگ معمولاً بعد از حاملگی از بین می رود، ولی ممکن است مقداری از آن باقی بماند.
در طول بارداری خال های تیره ممکن است بزرگ تر و یا تیره تر شده و خال هایی که مورد توجه نبوده اند یک طرح مشخصی از تیره شدن پوست در حدود ۷۰ درصد زنان باردار، خصوصاً سبزه ها در نیمه دوم حاملگی دیده می شود.
ماسک حاملگی عموماً لب بالا، گونه ها، پیشانی و چانه مشخص شده و با آفتاب تشدید می شود. این تغییر رنگ در زنان غیر باردار که از قرص های ضدبارداری استفاده می کنند و یا حتی گاهی در مردان هم به وجود می آید.
ماسک حاملگی بعد از زایمان ممکن است از بین برود و یا مقداری باقی بماند.
مو: بیشتر زنان در دوران بارداری به درجاتی از پر مویی دچار می شوند که معمولاً در صورت مشخص تر از سایر نواحی است. این موی اضافی که به علت افزایش نسبت موهای در حال رشد در مناطق مختلف بدن است، تحت تأثیر عوامل هورمونی بوده و در عرض شش ماه پس از زایمان غالباً از بین می رود.
همچنین به علت مشابه یعنی افزایش نسبت موهای در حال رشد، موهای سر نیز پر پشت تر از حالت طبیعی شده و از ریزش طبیعی موها هم به طور قابل ملاحظه ای کاسته می شود به همین دلیل اغلب خانم ها از موهای خود در دوران بارداری رضایت دارند؛ اما پس از زایمان و برگشت وضعیت هورمونی بدن به حالت عادی، با ریزش موی نسبتاً شدیدی در فاصله ۳ الی ۴ ماه پس از زایمان روبه رو می شوند. شیر دادن به نوزاد تأثیری در روند آن ندارد.
در نیمه دوم حاملگی به ندرت ممکن است افزایش در موهای تیپ مردانه در ناحیه صورت ایجاد گردد.
ناخن ها: خانم های بارداری اغلب از شکنندگی ناخن ها و ایجاد شیارهای عرضی در آنها شکایت می کنند و در مواردی نیز امکان دارد که صفحه ناخن از بستر آن جدا گردد. همچنین خطوط طولی تیره رنگی ممکن است در ناخن ها دیده شود.
غدد عرق: در طی بارداری فعالیت و میزان ترشح غدد اکراین به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد که این افزایش تعریق احتمالاً منجر به افزایش جوش های عرق سوز نیز شود.
غدد چربی: میزان ترشح غدد چربی در حین حاملگی افزایش می یابد. همچنین در دوران بارداری غدد چربی روی هاله نوک پستان بزرگ شده و به صورت برجستگی های کوچک قهوه ای رنگ ظاهر می شوند.
عروق پوست: در دوران بارداری: تغییرات متعددی ممکن است در ساختمان و کارکرد عروق پوست رخ دهد. از آن جا که این تغییرات منحصر به بارداری نیست، می تواند در سایر حالات هم دیده شود.
۱- آنژیوم عنکبوتی
۲- قرمزی کف دست
۳- وریدهای واریسی
لثه ها: حدود ۸۰ درصد زنان دچار قرمزی و تورم لثه ها می شوند که مخصوصاً اگر بهداشت دهان خوب نباشد، می تواند به دردناک و زخمی شدن آنها منجر می شود. گاهی نیز ضایعات عروق کوچکی ممکن است در لثه ها ایجاد شوند که به دنبال تماس، دچار خونریزی می شود.
خطوط کشش یا استریا: پیدایش استریا یک یافته شایع و مشخص در اکثر حاملگی هاست. این خطوط در ۹۰ درصد زنان باردار در ماه های ششم و هفتم حاملگی ابتدا در دیواره شکم ظاهر شده و بعداً به میزان کمتری روی سینه ها نیز نمایان می شوند و با شیوع و شدت کمتر ممکن است در سایز نواحی بدن نیز به وجود آیند.
علت پیدایش این خطوط مجموعه ای از تغییرات هورمونی، کشش بیش از اندازه پوست و پارگی برخی از الیاف بافت نگاهدارنده آن می باشد. طول این خطوط چند سانتیمتر بوده و پهنای آن از ۱۰ تا ۱۰ میلیمتر متغیر است و به رنگ صورتی تا ارغوانی و گاهی همراه با خارش مختصر ظاهر می شوند.
استریا در دوران بلوغ و در ارتباط با افزایش سریع تر حجم بدن در اثر رشد پوست، در هر دو جنس را به طور عمده در نواحی ران ها، باسن، کمر و سینه ممکن است ایجاد شود.