ارتودنسی دندان یکی از متداول‌ترین درمان‌های دندانپزشکی است که قدمت بالایی دارد. شاید جالب باشد که بدانید باستان شناسان اولین نوع ارتودنسی را به ۱٠٠٠ سال پیش از میلاد مسیح در یونان باستان ربط می‌دهند! امروزه ما در مدرن‌ترین دوران دندانپزشکی می‌توانیم از انواع ارتودنسی نظیر ثابت، متحرک، رنگی، نامرئی و… برخوردار شویم.
ارتودنسی دندان با نظم‌دهی به دندان‌ها و فک‌های افراد، مشکلات بسیاری را ریشه کن می‌کنند. افراد بسیاری ممکن است به علت جنبه زیبایی، از این درمان استفاده کنند اما ارتودنسی باید بیش‌تر به عنوان یک روش درمانی شناخته شود. در ادامه این مطلب به شما خواهیم گفت که چه کسانی به ارتودنسی دندان نیاز دارند.
ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی دندان یک روش درمانی و زیبایی است که برای منظم ساختن ساختار دندان‌ها و فکین افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش درمانی تقریبا طولانی مدت، در اثر انجام فرآیندی تحت عنوان سیم کشی دندان‌ها از طریق تحت فشار قرار دادن آنان، می‌توان اقدام به رفع انواع ناهنجاری‌ها نمود.
در این روش، ابتدا فرد بیمار طی یک جلسه مشاوره با متخصص ارتودنسی، تا حدودی با پروسه آشنایی پیدا می‌کند. در این جلسه حضور در مطب، دندان‌ها و هر دو فک فرد چک شده و مشکلات احتمالی تشخیص داده می‌شوند. با استفاده از عکس‌بردای از طریق اشعه ایکس، تشخیص قطعی صورت گرفته و سپس طرح درمان ریخته شده و فرآیند ارتودنسی در جلسات بعد آغاز می‌شود.
در ادامه این فرآیند درمان دندان‌های پوسیده، کشیدن دندان جهت ایجاد فضای خالی و همچنین کشیدن یا جراحی دندان‌های اضافی در صورت نیاز، ممکن است اتفاق بیافتد. پس از آن از دندان فرد قالب‌گیری شده و سپس سیم‌ها و براکت‌ها با زاویه مناسب جهت مرتب‌سازی دندان‌ها قرار می‌گیرند. طول مدت فرآیند ارتودنسی از چند ماه تا سال‌ها متغیر خواهد بود و نتیجه آن، دندان‌هایی مرتب و یکدست خواهد بود.
افراد نیازمند به ارتودنسی دندان
مشکلات دهان و دندان، در هر سنی می‌توانند به شدت آزار دهنده باشد. این آزار می‌تواند از لحاظ روحی باشد که تبعاتی نظیر کاهش اعتماد به نفس را به دنبال خواهد داشت. آزاردهنده بودن این مشکلات می‌تواند از لحاظ جسمی نیز باشد؛ مشکلاتی نظیر اختلال در جویدن غذا یا تکلم از جمله این موارد هستند.
در بیش‌تر افرادی که مشکلات دهان و دندان در آنان باعث اختلال در جویدن می‌شود؛ مشکلات گوارشی نیز دیده می‌شود.
بنابراین به عنوان یک قاعده کلی می‌توان گفت که تمامی افرادی که به دلیل وجود ناهنجاری در ناحیه فکین و دندان‌ها، در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلات روحی و جسمی هستند به ارتودنسی نیاز دارند.
مال اکلوژن
مال اکلوژن (به انگلیسی: malocclusion) یک نوع ناهنجاری مربوط به شرایط قرارگیری دندان‌های بالا و پایینی در انسان است. در توضیح معنی دقیق آن باید گفت که این کلمه از دو بخش تشکیل شده است. بخش اصلی occlusion است که به معنی وضعیتی است که در آن دندان‌های بالایی و پایینی به طور هماهنگ قرار گرفته باشند. Mal در واقع یک پیشوند منفی ساز است که معنی کلمه را عکس نموده است. بنابراین مال اکلوژن به نوعی ناهنجاری گفته می‌شود که در آن به دلیل وجود نقص، دندان‌های بالا و پایین فرد در حالتی غیر طبیعی قرار گرفته باشند. ارتودنسی دندان با جا به جایی آرام فک به همراه دندان‌ها، می‌تواند این مشکل را حل کند.
مال اکلوژن انواع مختلفی دارد. در واقع این اصطلاح کلی، دربرگیرنده انواع ناهنجاری‌ها است که در ادامه با آنان آشنا خواهید شد.
اوربایت
اوربایت (به انگلیسی: Overbite) به شرایطی گفته می‌شود که در آن، دندان‌های بالایی فرد به طرز قابل توجهی جلوتر از دندان‌های پایینی قرار گرفته باشند. همپوشانی دندان‌های بالایی بر پایینی یک مسئله طبیعی است؛ البته در صورتی که مقدار آن کم باشد. اگر این همپوشانی بیش از حد طبیعی باشد گفته می‌شود فرد دچار اوربایت شده است.
آندربایت
آندربایت (به انگلیسی: Underbite) وضعیتی کاملا برعکس اوربایت است. زمانی گفته می‌شود فردی دچار آندربایت است که در نتیجه جلوتر قرار گرفتن فک پایین نسبت به بالا، دندان‌های پایینی او به طرزی غیر طبیعی روی دندان‌های بالایی را بپوشانند.
اپن‌بایت
اپن‌بایت (به انگلیسی: Openbite) شرایط تقریبا نادری است که در اثر آن به هنگام بسته شدن دهان، دندان‌های بالایی جلو فرد، نه تنها با دندان‌های پایینی همپوشانی نداشته بلکه با فاصله زیادی نسبت به آنان قرار می‌گیرند.
دیاستما
دیاستما (به انگلیسی: Diastema) در واقع شکافی قابل توجه میان دو دندان نیش بالایی فرد است. در مورد این شکاف که به هنگام لبخند زدن کاملا قابل مشاهده است؛ نظرات متنوعی وجود دارد. در حالی که برخی وجود آن را یک عامل مختل زیبایی و تکلم صحیح می‌دانند که باید برای رفع آن ارتودنسی دندان انجام داد؛ برخی دیگر آن را بامزه و جالب می‌دانند.
شلوغی دندان‌ها
در مواردی که فک فرد کوچک باشد و فضای کافی برای رشد دندان‌ها وجود نداشته باشد؛ دندان‌ها ناچارا بر روی هم و در زوایای مختلفی رشد می‌کنند. این مسئله باعث ازدحام بیش از حد فک‌ها خواهد شد. در خصوص درمان این موارد؛ معمولا فرد متخصص ارتودنسی دندان درمان را با کشیدن یک یا چند دندان جهت ایجاد فضا برای مرتب‌سازی دندان‌ها، آغاز خواهد کرد.
بیرون زدگی دندان‌ها
حالت طبیعی رشد دندان‌ها وقتی است که آن‌ها به سمت پایین رشد کرده باشند. در این نوع مال اکلوژن، دندان‌ها برخلاف حالت طبیعی، به سمت بیرون رشد خواهند کرد. دندان‌های بیرون زده علاوه بر این‌که تاثیر خوبی بر روی چهره افراد ندارند؛ در تکلم افراد نیز مشکلاتی را به وجود می‌آورند که از طریق ارتودنسی دندان قابل حل خواهد بود.
دندان نهفته
دندان نهفته دندانی است که به طور کامل از بافت لثه بیرون نمی‌آید. این دندان با ایجاد فشار شدید بر دندان‌های مجاور خود؛ باعث جا به جایی و به هم ریختگی آن‌ها خواهد شد. دندان نهفته در برخی از موارد سر از لثه بیرون می‌آورد و در مواردی، حتی قابل دیدن و تشخیص توسط افراد عادی نیست.
چرا افرادی که از مال اکلوژن رنج می‌برند به ارتودنسی دندان نیاز دارند؟
مشکلات مربوط به مال آکلوژن، مشکلاتی هستند که می‌توانند اختلالات جدی در زندگی افراد ایجاد کنند. به عنوان مثال، سیستم گفتاری انسان به گونه‌ای تکامل یافته است که بتواند تلفظ صحیح را در صورت هماهنگی و هم‌ترازی دندان‌ها ادا کند. زمانی که هماهنگی و هم‌ترازی دچار ناهنجاری باشد؛ در سیستم گفتاری اختلال ایجاد خواهد شد.
از دیگر مشکلاتی که مال اکلوژن منشا آن است؛ می‌توان به مشکلاتی نظیر درد در دندان‌ها و فک‌ها به هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن، دندان قروچه، سردرد، دندان قروچه و… اشاره کرد. گفتنی است که در این افراد به علت سخت بودن رعایت بهداشت دهان دندان، پوسیده شدن دندان‌ها بسیار متداول است. این مشکلات معمولا با انجام ارتودنسی دندان به صورت اصولی قابل حل هستند.
به عنوان نکته آخر باید گفت که ارتودنسی دندان، یک روش درمانی است که برای اهداف زیبایی نیز به کار گرفته می‌شود. در برخی از موارد، مشکلات زیبایی با انجام لمینت، کامپوزیت و.. قابل حل خواهند بود. بدیهی است که تشخیص نهایی و قطعی نیاز افراد به ارتودنسی، با متخصص آن است.
