افزایش سن با تغییرات قابل توجهی در بدن همراه است که بر زندگی سالمندان تأثیر می‌گذارند. از این رو، یافتن روش‌هایی برای بهبود وضعیت جسمی سالمندان و جلوگیری از مشکلاتی مانند افتادن ضروری به نظر می‌رسد. پیاده‌روی به عنوان یکی از راهکار‌های ساده و کم‌هزینه، نقش مهمی در این زمینه دارد.
سالمندی یکی از حساس‌ترین دوره‌های زندگی انسان است و از مهم‌ترین نیاز‌های این دوران، حفظ تعادل و جلوگیری از افتادن است. با افزایش تعداد سالمندان در جهان، انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۵۰، تعداد افراد بالای ۶۰ سال به میزان چشمگیری افزایش یابد. این افزایش جمعیت سالمندان نشان می‌دهد که توجه به سلامت و بهبود کیفیت زندگی آنها ضروری است.
پیاده‌روی یکی از ورزش‌های ساده و موثر است که به تقویت عضلات، بهبود تعادل و پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند پوکی استخوان کمک می‌کند. همچنین، پیاده‌روی می‌تواند از اضطراب و افسردگی در سالمندان جلوگیری کند.
از طرف دیگر، یکی از شایع‌ترین مشکلات در سالمندان، سقوط یا افتادن است. تقریباً یک‌سوم افراد بالای ۶۵ سال هر سال دچار سقوط می‌شوند که این رقم در افراد بالای ۸۰ سال به ۵۰ درصد می‌رسد. افتادن در سالمندان می‌تواند منجر به اختلال در تعادل و کاهش توانایی‌های حرکتی آنها شود. از این رو، یافتن روش‌هایی برای بهبود تعادل و جلوگیری از سقوط اهمیت دارد.
تمرین در آب به عنوان یک راهکار مؤثر برای بهبود تعادل، کاهش فشار بر مفاصل و تقویت عضلات شناخته شده است. آب‌درمانی به دلیل افزایش مقاومت بدن در برابر حرکات، می‌تواند حس تعادل و تقویت عضلات پا‌ها را افزایش دهد.
در همین راستا، محققان دانشگاه رجاء قزوین و دانشگاه صنعتی امیرکبیر و با تلاش فاطمه کاظمی طاسکوه، تحقیقی انجام داده اند تا تأثیر دو نوع پیاده‌روی، یکی در آب و دیگری در خشکی، بر تعادل سالمندان دارای اضافه‌وزن را بررسی کنند. این تحقیق با هدف مقایسه این دو روش ورزشی و ارزیابی تأثیر آنها بر تعادل افراد سالمند طراحی شد.
در این پژوهش، ۵۴ سالمند با دامنه سنی ۶۵ تا ۷۵ سال در استان گیلان، به صورت تصادفی در سه گروه قرار گرفتند: گروه پیاده‌روی در آب، گروه پیاده‌روی در خشکی و گروه کنترل. محققان سپس با انجام آزمون‌های مختلف، میزان تعادل کلی، تعادل داخلی-خارجی و تعادل قدامی-خلفی را مورد ارزیابی قرار دادند.
نتایج این تحقیق نشان داد که در گروه پیاده‌روی در آب، بهبود قابل توجهی در تعادل کلی و تعادل در جهت‌های مختلف مشاهده شد. به عنوان مثال، تعادل کلی این گروه با میانگین ۰.۲۲ افزایش یافت و همچنین تعادل داخلی-خارجی و قدامی-خلفی نیز به ترتیب با میانگین ۰.۱۸ و ۰.۱۹ بهبود یافتند. این نتایج نشان‌دهنده اثر مثبت پیاده‌روی در آب بر تعادل سالمندان است.
در گروه پیاده‌روی در خشکی نیز بهبود‌هایی مشاهده شد، اما این بهبود‌ها نسبت به گروه پیاده‌روی در آب کمتر بود. هرچند نتایج نشان داد که هر دو نوع پیاده‌روی بر تعادل سالمندان اثرگذار بودند، اما پیاده‌روی در آب تأثیر بیشتری در بهبود تعادل کلی داشت.
بر اساس نتایج به دست آمده، محققان توصیه می‌کنند که سالمندان دارای اضافه‌وزن برای بهبود تعادل و کاهش خطر افتادن، به ویژه از پیاده‌روی در آب استفاده کنند.
آب‌درمانی با کاهش اثر گرانش و فشار‌های مرتبط با وزن بر مفاصل، به تقویت عضلات پا و بهبود حس تعادل کمک می‌کند و این مزایا باعث می‌شود که پیاده‌روی در آب به عنوان یک روش مؤثرتر نسبت به پیاده‌روی در خشکی مطرح شود.
این پژوهش که اطلاعات فنی آن در دوفصلنامه «پژوهش در توان‌بخشی ورزشی» وابسته به دانشگاه بوعلی سینا منتشر شده اند، نشان می‌دهد که تمرینات در آب می‌تواند به عنوان یک راهکار مؤثر در بهبود تعادل سالمندان و جلوگیری از افتادن مورد استفاده قرار گیرد.
نشریه مذکور از منابع معتبر علمی در حوزه توان‌بخشی ورزشی است و نتایج این تحقیق می‌توانند به عنوان مبنایی برای توسعه برنامه‌های تمرینی سالمندان مورد استفاده قرار گیرند.
