ارتودنسی دندان یکی از شاخه‌های تخصصی دندانپزشکی است که به‌طور عمده بر روی اصلاح و ترتیب دندان‌ها و فک‌ها تمرکز دارد. این رشته می‌تواند مشکلات دندان‌ها و فک‌ها را برطرف کرده و علاوه بر بهبود ظاهر، به بهبود عملکرد دهان و دندان‌ها نیز کمک کند. در این مقاله به معرفی ارتودنسی، انواع روش‌ها، مزایا، نیازمندی‌ها و مراحل درمان خواهیم پرداخت.
۱. تعریف ارتودنسی
ارتودنسی دندان از واژه یونانی “ortho” به معنی درست و “dontia” به معنی دندان‌ها تشکیل شده است. این تخصص به بررسی و درمان مشکلاتی مانند نامرتبی دندان‌ها، فشردگی دندان‌ها، فاصله‌های زیاد بین دندان‌ها و مشکلات فکی می‌پردازد. با استفاده از تجهیزات خاصی نظیر براکت‌ها، سیم‌ها و دستگاه‌های متحرک، ارتودنتیست‌ها می‌توانند دندان‌ها را به موقعیت صحیح خود هدایت کنند.
۲. مشکلات قابل درمان با ارتودنسی
کج بودن دندان‌ها: یکی از رایج‌ترین مشکلاتی که افراد به ارتودنتیست مراجعه می‌کنند، کج بودن دندان‌ها است. این مشکل می‌تواند به دلیل رشد نادرست دندان‌ها یا فضای ناکافی در دهان ایجاد شود.
بیش‌روی دندان‌ها: در این حالت دندان‌های بالایی به‌طور غیرطبیعی بر دندان‌های پایینی قرار می‌گیرند. این مشکل می‌تواند باعث اختلال در جویدن و آسیب به دندان‌ها شود.
کم‌روی دندان‌ها: در این حالت دندان‌های بالایی به‌اندازه کافی جلو نمی‌آیند و ممکن است اختلالاتی در عملکرد دهان ایجاد کنند.
فشردگی دندان‌ها: زمانی که فضای کافی در دهان برای دندان‌ها وجود نداشته باشد، دندان‌ها به‌طور فشرده و ناصاف رشد می‌کنند.
۳. انواع ارتودنسی
در ارتودنسی، از روش‌های مختلفی برای درمان استفاده می‌شود که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. این روش‌ها شامل ارتودنسی ثابت و متحرک می‌شوند.
الف) ارتودنسی ثابت
این نوع ارتودنسی بیشتر برای درمان مشکلات شدید دندانی استفاده می‌شود. در این روش، از براکت‌ها و سیم‌هایی استفاده می‌شود که به دندان‌ها متصل شده و در طول درمان به‌طور مداوم تنظیم می‌شوند. ارتودنسی ثابت معمولاً برای کسانی که مشکلات دندانی پیچیده‌تری دارند، مانند دندان‌های فشرده یا دندان‌های با فاصله زیاد، مناسب است.
ب) ارتودنسی متحرک
این نوع ارتودنسی شامل دستگاه‌هایی است که بیمار می‌تواند آنها را در هنگام خواب یا به‌طور موقت از دهان خود خارج کند. این دستگاه‌ها معمولاً برای اصلاح مشکلات دندان‌های کم‌روی و بعضی از مشکلات کوچک استفاده می‌شوند. ارتودنسی متحرک راحت‌تر از ارتودنسی ثابت است، اما تأثیرات آن ممکن است به‌اندازه روش ثابت نباشد.
۴. مزایای ارتودنسی
ارتودنسی علاوه بر اینکه به زیبایی لبخند کمک می‌کند، مزایای زیادی برای سلامت دهان و دندان‌ها دارد:
بهبود سلامت دهان: دندان‌های مرتب به‌راحتی تمیز می‌شوند و از تجمع پلاک و جرم جلوگیری می‌شود. این امر خطر بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان‌ها را کاهش می‌دهد.
افزایش اعتماد به نفس: داشتن دندان‌های مرتب می‌تواند تأثیر زیادی بر اعتماد به نفس فرد بگذارد و او را به لبخند زدن بیشتر و بهتر تشویق کند.
بهبود عملکرد دهان: اصلاح موقعیت دندان‌ها می‌تواند باعث بهبود عملکرد جویدن و کاهش فشار بر مفاصل فک شود.
جلوگیری از مشکلات آتی: با درمان مشکلات دندانی در سنین پایین، می‌توان از بروز مشکلات دندانی پیچیده در آینده جلوگیری کرد.
۵. مراحل درمان ارتودنسی
درمان ارتودنسی معمولاً در چند مرحله انجام می‌شود که شامل مشاوره، معاینه، نصب دستگاه و پیگیری‌های منظم می‌شود. شما می توانید لیست کلینیک دندانپزشکی را در سایت بفروش مشاهده کنید.
الف) مشاوره اولیه
در اولین ملاقات با ارتودنتیست، متخصص وضعیت دندان‌ها و فک بیمار را بررسی می‌کند. در این مرحله، ارتودنتیست ممکن است از تصاویر رادیولوژی و مدل‌های دندانی برای تعیین نوع درمان استفاده کند.
ب) نصب دستگاه ارتودنسی
پس از تعیین نوع درمان، دستگاه ارتودنسی (براکت‌ها یا دستگاه‌های متحرک) نصب می‌شود. این مرحله معمولاً چندین ساعت طول می‌کشد و نیاز به دقت زیادی دارد.
ج) پیگیری‌های منظم
بیمار باید به‌طور منظم به ارتودنتیست مراجعه کند تا دستگاه‌ها تنظیم شوند و فرآیند درمان به‌درستی پیش رود. معمولاً این جلسات هر چهار تا شش هفته یک‌بار برگزار می‌شود.
د) برداشتن دستگاه
پس از تکمیل درمان و رسیدن به نتایج مطلوب، دستگاه ارتودنسی برداشته می‌شود. اما ممکن است بیمار نیاز به استفاده از دستگاه‌های نگهدارنده داشته باشد تا دندان‌ها در موقعیت جدید خود باقی بمانند.
۶. نکات مراقبتی بعد از ارتودنسی
برای حفظ نتایج درمان، رعایت مراقبت‌های خاص ضروری است. این مراقبت‌ها شامل مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به‌طور مرتب، جلوگیری از خوردن غذاهای چسبناک و سفت، و پیگیری منظم با ارتودنتیست است.
۷. هزینه‌های ارتودنسی
هزینه درمان ارتودنسی بسته به نوع درمان، میزان پیچیدگی مشکل و مدت‌زمان درمان متفاوت است. ارتودنسی ثابت معمولاً هزینه بیشتری نسبت به ارتودنسی متحرک دارد. برخی بیمه‌های دندانپزشکی ممکن است هزینه‌های ارتودنسی را پوشش دهند، اما این بستگی به شرایط بیمه دارد.
۸. نتیجه‌گیری
ارتودنسی یک روش مؤثر برای بهبود زیبایی و عملکرد دهان و دندان است. این درمان می‌تواند مشکلات دندانی را اصلاح کرده و از بروز مشکلات آتی جلوگیری کند. انتخاب روش مناسب بستگی به نیازهای فردی و مشاوره با یک ارتودنتیست متخصص دارد. با مراقبت‌های صحیح و پیگیری منظم، نتایج ارتودنسی می‌تواند تا مدت‌ها باقی بماند و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد.
