عمل‌های جراحی اصلاح بینایی مانند لیزیک (LASIK) و لازک (LASEK) گزینه‌های محبوبی برای رفع عیوب انکساری چشم هستند. این جراحی‌ها با هدف اصلاح نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم طراحی شده‌اند. هرچند که این دو روش شباهت‌هایی دارند، اما تفاوت‌های کلیدی در روش اجرا، مزایا، معایب و دوره بهبودی آن‌ها وجود دارد. در این مقاله، به بررسی جزئیات این دو روش پرداخته می‌شود تا به شما در انتخاب بهترین گزینه کمک کنیم.
تعریف لیزیک و لازک
لیزیک (LASIK)
لیزیک مخفف “Laser-Assisted In Situ Keratomileusis” است. در این روش، جراح با استفاده از یک میکروکراتوم یا لیزر فمتوسکند، یک لایه نازک (فلپ) از سطح قرنیه ایجاد می‌کند. سپس لیزر اگزایمر برای تغییر شکل قرنیه به کار گرفته می‌شود و فلپ دوباره روی قرنیه قرار می‌گیرد.
لازک (LASEK)
لازک مخفف “Laser-Assisted Sub-Epithelial Keratectomy” است. در این روش، اپیتلیوم (لایه نازک بیرونی قرنیه) با کمک یک محلول الکلی بلند شده و لیزر اگزایمر برای تغییر شکل قرنیه به کار گرفته می‌شود. اپیتلیوم پس از جراحی به جای خود بازمی‌گردد یا ممکن است با یک لنز تماسی محافظت شود تا بهبود یابد.
مقایسه تکنیکی بین لیزیک و لازک
| معیار | لیزیک | لازک |
|---|---|---|
| نوع فلپ | فلپ ضخیم‌تر (استرومای قرنیه) | فلپ نازک‌تر (اپیتلیوم قرنیه) |
| نیاز به ضخامت قرنیه | نیاز به ضخامت بیشتر | مناسب برای قرنیه‌های نازک‌تر |
| روش اجرا | برش فلپ با میکروکراتوم یا لیزر | استفاده از محلول الکلی |
| دوره بهبودی | کوتاه‌تر (چند روز) | طولانی‌تر (چند هفته) |
| احتمال خشکی چشم | بیشتر | کمتر |
| میزان درد پس از جراحی | کمتر | بیشتر |
مزایا و معایب هر روش
مزایای لیزیک
دوره بهبودی سریع‌تر: اکثر بیماران در عرض چند روز به بینایی بهینه دست می‌یابند.
حداقل درد: به دلیل استفاده از فلپ ضخیم‌تر، درد و ناراحتی کمتری احساس می‌شود.
مناسب برای اکثر عیوب انکساری: لیزیک می‌تواند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم را با دقت بالا اصلاح کند.
معایب لیزیک
نیاز به ضخامت کافی قرنیه: برای ایجاد فلپ ضخیم‌تر، قرنیه باید ضخامت کافی داشته باشد.
احتمال خشکی چشم: این روش می‌تواند باعث خشکی چشم در کوتاه‌مدت یا بلندمدت شود.
خطر جابه‌جایی فلپ: اگر بیمار پس از جراحی مراقبت نکند، فلپ ممکن است جابه‌جا شود.
مزایای لازک
مناسب برای قرنیه‌های نازک: به دلیل استفاده از فلپ نازک‌تر، این روش برای بیمارانی با قرنیه‌های نازک مناسب‌تر است.
کمتر تهاجمی: ساختار قرنیه کمتر تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
کاهش خطر عوارض فلپ: به دلیل عدم ایجاد فلپ ضخیم، مشکلات مرتبط با جابه‌جایی فلپ کمتر است.
معایب لازک
دوره بهبودی طولانی‌تر: بینایی ممکن است چند هفته زمان ببرد تا کاملاً بهبود یابد.
درد بیشتر: بیمار ممکن است در چند روز اول پس از جراحی درد بیشتری احساس کند.
نیاز به مراقبت بیشتر: برای بهبود کامل اپیتلیوم، به مراقبت‌های خاصی نیاز است.
شرایط ایده‌آل برای هر روش
لیزیک مناسب چه افرادی است؟
- افرادی با قرنیه‌های ضخیم و عیوب انکساری معمول.
- کسانی که به دنبال بهبود سریع بینایی و حداقل زمان بهبودی هستند.
- افرادی که سبک زندگی پرتحرکی دارند و نیازمند بازیابی سریع هستند.
لازک مناسب چه افرادی است؟
- افرادی با قرنیه‌های نازک یا نامنظم.
- کسانی که در معرض خطر فعالیت‌های سنگین یا برخورد فیزیکی هستند (مانند ورزشکاران رزمی).
- بیمارانی که به دلیل مشکلات ساختاری چشم، برای لیزیک مناسب نیستند.
عوارض احتمالی
عوارض مشترک
خشکی چشم: هر دو روش ممکن است به خشکی چشم منجر شوند.
حساسیت به نور: در روزهای ابتدایی، بیماران ممکن است حساسیت به نور را تجربه کنند.
هاله و تابش نور: برخی بیماران در شب هاله‌هایی اطراف چراغ‌ها مشاهده می‌کنند.
عوارض خاص لیزیک
- جابه‌جایی یا چین‌خوردگی فلپ.
- کاهش کیفیت بینایی در برخی شرایط کم‌نور.
عوارض خاص لازک
- زمان بهبودی طولانی‌تر.
- احتمال بیشتری برای ناراحتی یا درد در روزهای اولیه.
مقایسه هزینه‌ها
به طور کلی، هزینه‌های هر دو روش بسته به کلینیک، جراح و تکنولوژی مورد استفاده متفاوت است. اما در بیشتر موارد:
- لیزیک به دلیل زمان کمتر جراحی و دوره بهبودی سریع‌تر، معمولاً هزینه بیشتری دارد.
- لازک به دلیل مراحل دقیق‌تر و نیاز به مراقبت بیشتر پس از جراحی، هزینه‌ای کمتر اما در درازمدت نیازمند زمان بیشتری برای بازیابی است.
روند بهبودی و مراقبت‌های پس از جراحی
بهبودی پس از لیزیک
- روز اول: بینایی معمولاً بهبود می‌یابد.
- هفته اول: بیمار باید از مالیدن چشم‌ها اجتناب کند و از قطره‌های مرطوب‌کننده استفاده نماید.
- ماه اول: بینایی تثبیت می‌شود و خشکی چشم کاهش می‌یابد.
بهبودی پس از لازک
- روز اول تا سوم: بیشترین ناراحتی و درد احساس می‌شود.
- هفته اول: اپیتلیوم بازسازی می‌شود و بینایی شروع به بهبود می‌کند.
- ماه اول تا سوم: بینایی به تدریج تثبیت می‌شود.
کدام روش بهتر است؟
انتخاب بین لیزیک و لازک بستگی به شرایط خاص هر بیمار دارد. لیزیک برای افرادی که به دنبال بهبود سریع و دوره نقاهت کوتاه هستند، مناسب است. در مقابل، لازک گزینه‌ای بهتر برای کسانی با قرنیه‌های نازک یا شرایط خاص چشمی است.
پیش از تصمیم‌گیری، مشاوره با یک چشم‌پزشک متخصص ضروری است تا معاینات لازم انجام شود و بهترین گزینه براساس شرایط شما پیشنهاد شود.
