آسپرین، به‌عنوان یکی از پرکاربردترین داروهای جهان، نقش مهمی در پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی‌عروقی ایفا می‌کند. این دارو با خواص ضدپلاکتی خود، از تشکیل لخته‌های خونی جلوگیری کرده و به‌ویژه در کاهش خطر سکته قلبی مؤثر است. در این مقاله، به بررسی جامع نقش آسپرین در کاهش خطر ابتلا به سکته قلبی، مکانیسم‌های عمل، مزایا، معایب و توصیه‌های بالینی مرتبط با آن می‌پردازیم.
سکته قلبی یا انفارکتوس میوکارد، یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در سراسر جهان است. تشکیل لخته‌های خونی در عروق کرونری می‌تواند منجر به انسداد جریان خون و در نتیجه آسیب به عضله قلب شود. آسپرین، با مهار تجمع پلاکت‌ها، نقش مهمی در پیشگیری از این رویدادهای ناگوار دارد.
تاریخچه و مکانیسم عمل آسپرین
آسپرین، با نام علمی اسید استیل‌سالیسیلیک، در اواخر قرن نوزدهم توسط فلیکس هوفمان، شیمیدان آلمانی، به‌عنوان داروی ضد درد و تب‌بر معرفی شد. با گذشت زمان، خواص ضدپلاکتی آن کشف و در پیشگیری از بیماری‌های قلبی‌عروقی مورد استفاده قرار گرفت. مکانیسم عمل آسپرین بر پایه مهار آنزیم سیکلواکسیژناز (COX) است که منجر به کاهش تولید ترومبوکسان A2، ماده‌ای که تجمع پلاکت‌ها را تحریک می‌کند، می‌شود.
نقش آسپرین در پیشگیری اولیه از سکته قلبی
پیشگیری اولیه به معنای استفاده از مداخلات درمانی برای جلوگیری از بروز اولین رویداد قلبی‌عروقی در افراد بدون سابقه بیماری قلبی است. مطالعات متعددی نشان داده‌اند که مصرف روزانه آسپرین با دوز پایین می‌تواند خطر بروز سکته قلبی را در افراد با ریسک بالا کاهش دهد. با این حال، این مزیت باید در مقابل خطرات احتمالی، مانند خونریزی گوارشی، سنجیده شود.
نقش آسپرین در پیشگیری ثانویه از سکته قلبی
پیشگیری ثانویه به معنای استفاده از مداخلات درمانی برای جلوگیری از بروز مجدد رویدادهای قلبی‌عروقی در افرادی است که قبلاً دچار چنین رویدادهایی شده‌اند. در این زمینه، شواهد قوی‌تری وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف منظم آسپرین می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی خطر سکته قلبی مجدد را کاهش دهد. مطالعه‌ای در دانمارک نشان داد که قطع مصرف آسپرین پس از یک حمله قلبی، خطر بروز سکته مجدد را تا ۴۰٪ افزایش می‌دهد.
دوز و مدت زمان مصرف آسپرین
دوز معمول توصیه‌شده برای پیشگیری از سکته قلبی، بین ۷۵ تا ۱۰۰ میلی‌گرم در روز است. مطالعات نشان داده‌اند که دوزهای پایین و معمولی آسپرین، هر دو به‌طور برابر در پیشگیری از مشکلات قلبی و سکته مؤثر هستند. با این حال، تعیین دوز مناسب باید بر اساس شرایط فردی بیمار و توصیه پزشک معالج صورت گیرد.
مزایا و معایب مصرف آسپرین
مزایا
-
کاهش خطر سکته قلبی و مغزی: آسپرین با مهار تجمع پلاکت‌ها، از تشکیل لخته‌های خونی جلوگیری کرده و در نتیجه خطر بروز سکته‌های قلبی و مغزی را کاهش می‌دهد.
-
پیشگیری از انسداد عروق کرونری: مصرف منظم آسپرین می‌تواند از تشکیل پلاک‌های آترواسکلروتیک و انسداد عروق کرونری جلوگیری کند.
معایب
-
خطر خونریزی گوارشی: یکی از عوارض شایع مصرف آسپرین، افزایش خطر خونریزی در دستگاه گوارش است.
-
تداخلات دارویی: آسپرین می‌تواند با برخی داروها تداخل داشته باشد و اثرات آن‌ها را تقویت یا تضعیف کند.
توصیه‌های بالینی
-
پیشگیری اولیه: مصرف آسپرین در افرادی که دارای ریسک فاکتورهای متعدد برای بیماری‌های قلبی‌عروقی هستند، باید با دقت و پس از مشاوره با پزشک صورت گیرد.
-
پیشگیری ثانویه: در بیمارانی که سابقه سکته قلبی یا مغزی دارند، مصرف منظم آسپرین به‌عنوان بخشی از برنامه درمانی توصیه می‌شود.
-
پایش منظم: بیمارانی که آسپرین مصرف می‌کنند، باید به‌طور منظم از نظر علائم خونریزی و سایر عوارض جانبی مورد ارزیابی قرار گیرند.
نتیجه‌گیری
آسپرین، با خواص ضدپلاکتی خود، نقش مهمی در کاهش خطر سکته قلبی ایفا می‌کند. با این حال، تصمیم به مصرف آن باید بر اساس ارزیابی دقیق ریسک‌ها و مزایا و تحت نظر پزشک معالج اتخاذ شود. پایش منظم و آگاهی از عوارض جانبی احتمالی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
