اوتیسم یا اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال پیچیده و متنوع در رشد است که بر روی ارتباطات، تعاملات اجتماعی، و رفتارهای فرد تأثیر می‌گذارد. این اختلال معمولاً در سال‌های ابتدایی زندگی (عموماً قبل از سه سالگی) شناسایی می‌شود و می‌تواند در شدت‌های مختلف و به اشکال متفاوت در هر کودک ظاهر شود. این مقاله به بررسی علائم و نشانه‌های اوتیسم در کودکان می‌پردازد و نحوه شناسایی و تشخیص آن را توضیح می‌دهد.
تعریف اوتیسم
اوتیسم، که تحت عنوان اختلال طیف اوتیسم (ASD) شناخته می‌شود، یک اختلال عصبی-رشدی است که بر روی نحوه تفکر، یادگیری، رفتار، و تعامل اجتماعی فرد تأثیر می‌گذارد. علائم اوتیسم می‌تواند در هر کودک به‌طور منحصر به‌فردی بروز کند. در حالی که برخی از کودکان ممکن است دارای ناتوانی‌های شدید در مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی باشند، دیگران ممکن است توانایی‌های قابل توجهی در زمینه‌های خاص، مانند ریاضیات یا هنر، نشان دهند.
علائم و نشانه‌های اوتیسم در کودکان
علائم اوتیسم می‌تواند از کودکی به کودکی دیگر متفاوت باشد. اما به طور کلی می‌توان این علائم را در دو دسته اصلی تقسیم‌بندی کرد: مشکلات در تعاملات اجتماعی و مشکلات در ارتباطات، و رفتارهای تکراری و علایق محدود.
مشکلات در تعاملات اجتماعی
کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً مشکلاتی در ایجاد و حفظ ارتباطات اجتماعی دارند. این مشکلات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
-
عدم توجه به دیگران: بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم از نگاه کردن به چشمان دیگران اجتناب می‌کنند و ممکن است توجه زیادی به محیط اطراف خود داشته باشند، اما کمتر به دیگر افراد توجه نشان دهند. آن‌ها ممکن است ارتباطات غیرکلامی مانند حرکات صورت، اشاره، یا لبخند زدن را نادیده بگیرند.
-
مشکلات در ایجاد ارتباطات همدلانه: کودکان مبتلا به اوتیسم در درک و پاسخ به احساسات دیگران دچار مشکل هستند. آن‌ها ممکن است نتوانند دیگران را درک کنند یا در مواقع حساس به احساسات آن‌ها واکنش نشان دهند.
-
عدم توانایی در بازی‌های گروهی: کودکان مبتلا به اوتیسم به طور معمول علاقه‌ای به بازی‌های گروهی ندارند و اغلب ترجیح می‌دهند که به طور مستقل بازی کنند. آن‌ها ممکن است در تعاملات اجتماعی با همسالان دچار مشکل شوند.
-
مشکل در درک مفاهیم اجتماعی: بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم درک ضعیفی از قوانین نانوشته تعاملات اجتماعی دارند. برای مثال، ممکن است درک نکنند که چرا باید در موقعیت‌های خاص با دیگران صحبت کنند یا چرا دیگران احساسات خود را پنهان می‌کنند.
مشکلات در ارتباطات کلامی و غیرکلامی
کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در ارتباطات کلامی و غیرکلامی دچار مشکلات جدی شوند. این مشکلات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
-
تاخیر در تکلم: یکی از شایع‌ترین نشانه‌های اوتیسم در کودکان، تاخیر در تکلم است. بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است صحبت کردن را دیر شروع کنند و یا اصلاً صحبت نکنند. آن‌ها ممکن است به جای صحبت کردن، از اشاره و نشانه‌های غیرکلامی برای ارتباط استفاده کنند.
-
عدم استفاده از زبان اشاره یا حرکات غیرکلامی: کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است از زبان بدن، اشاره و حرکات غیرکلامی به‌طور محدودی استفاده کنند. آن‌ها ممکن است از چشم‌تماس یا حرکات دستی برای جلب توجه استفاده نکنند و این موضوع می‌تواند تعاملات اجتماعی را برای آن‌ها دشوار کند.
-
تکرار کلمات یا جملات: بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم به طور مکرر کلمات یا جملات خاصی را تکرار می‌کنند. این تکرار ممکن است به شکل «ادیولوگی» (تکرار کلمات یا جملات بدون معنای مشخص) باشد یا حتی کودکان ممکن است جملاتی را که شنیده‌اند، بازگو کنند.
-
استفاده محدود از زبان برای بیان نیازها: کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است نتوانند به‌طور مؤثر نیازهای خود را از طریق کلام بیان کنند. آن‌ها ممکن است به جای گفتن «من گرسنه‌ام» یا «آب می‌خواهم»، به‌سادگی به چیزی که نیاز دارند اشاره کنند.
رفتارهای تکراری و علایق محدود
کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است رفتارهای تکراری و علایق محدود از خود نشان دهند. این رفتارها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
-
حرکات تکراری: کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است حرکات تکراری مانند تاب خوردن، تکان دادن بدن، دست زدن، یا چرخاندن اشیاء را انجام دهند. این حرکات ممکن است در واکنش به اضطراب، هیجان یا به‌طور کلی برای خود آرامش ایجاد کردن باشد.
-
علایق محدود و مکرر: برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به موضوعات خاصی علاقه زیادی نشان دهند. این علایق می‌تواند بسیار محدود باشد و آن‌ها ممکن است ساعت‌ها به یک موضوع خاص مانند نوع خاصی از خودرو یا حیوانات توجه کنند.
-
مقاومت در برابر تغییرات: بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم تمایل دارند که روتین‌های روزمره خود را حفظ کنند و نسبت به تغییرات مقاوم هستند. این تغییرات می‌تواند شامل تغییر در مسیر مدرسه، تغییر در برنامه روزانه یا تغییرات کوچک در خانه باشد.
-
درک نادرست یا بی‌توجهی به اشیاء و محیط: کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است نتوانند اشیاء یا محیط را به‌طور صحیح درک کنند. برای مثال، آن‌ها ممکن است درکی از ابعاد و اندازه‌ها نداشته باشند یا به‌طور مکرر با اشیاء خود بازی کنند.
تشخیص اوتیسم در کودکان
تشخیص اوتیسم به‌طور معمول توسط یک تیم تخصصی شامل روان‌شناس، روان‌پزشک و پزشک متخصص انجام می‌شود. تشخیص دقیق به این بستگی دارد که آیا کودک نشانه‌های ذکر شده را در بر دارد و در صورتی که این علائم وجود داشته باشد، این علائم به چه میزان تأثیرگذار هستند.
تشخیص زودهنگام و مداخله به موقع می‌تواند تأثیر زیادی در پیشرفت کودک داشته باشد. بر اساس داده‌های پزشکی، تشخیص اوتیسم در سنین 18 تا 24 ماهگی می‌تواند به روند درمان و آموزش کودک کمک کند.
نتیجه‌گیری
اوتیسم اختلالی پیچیده و متنوع است که در هر کودک به‌طور منحصر به‌فردی بروز می‌کند. علائم اوتیسم معمولاً در دوران کودکی و در زمینه‌های مختلف ارتباطی، اجتماعی و رفتاری ظاهر می‌شود. شناسایی زودهنگام این علائم و شروع درمان و مداخلات به موقع می‌تواند به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند تا مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی خود را بهبود بخشند و کیفیت زندگی آن‌ها افزایش یابد.
در نهایت، مهم است که والدین، معلمان و دیگر مراقبان کودکان مبتلا به اوتیسم، آگاهی بیشتری از علائم و نشانه‌های این اختلال داشته باشند تا بتوانند به‌طور مؤثرتر از آن‌ها حمایت کنند.
