آسپیرین (Acetylsalicylic Acid) یکی از پرکاربردترین داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) است که به‌طور گسترده برای کاهش درد، تب، و التهاب استفاده می‌شود. این دارو همچنین در دوزهای پایین به‌عنوان رقیق‌کننده خون برای کاهش خطر لخته‌های خونی و بیماری‌های قلبی-عروقی تجویز می‌شود. بااین‌حال، مصرف آسپیرین در دوران بارداری و شیردهی موضوعی حساس و پیچیده است که نیاز به بررسی دقیق دارد. در این مقاله، به بررسی تأثیرات آسپیرین در دوران بارداری و شیردهی، فواید، خطرات، دوزهای توصیه‌شده، و راهنمایی‌های پزشکی می‌پردازیم.
تأثیر آسپیرین در بارداری
آیا مصرف آسپیرین در دوران بارداری ایمن است؟
مصرف آسپیرین در دوران بارداری بستگی به دوز مصرفی، شرایط پزشکی مادر و مرحله بارداری دارد. پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که از مصرف خودسرانه آسپیرین در این دوران خودداری شود، مگر اینکه پزشک معالج آن را تجویز کرده باشد.
تقسیم‌بندی آسپیرین در بارداری بر اساس FDA
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) داروهای مصرفی در بارداری را بر اساس تأثیرات بالقوه آن‌ها بر جنین دسته‌بندی می‌کند. آسپیرین در گذشته در رده C (در سه‌ماهه اول و دوم) و D (در سه‌ماهه سوم) قرار می‌گرفت.
-
رده C: مطالعات حیوانی خطرات احتمالی را نشان داده‌اند، اما تحقیقات کافی روی انسان انجام نشده است.
-
رده D: شواهدی از خطر برای جنین انسان وجود دارد، اما فواید دارو ممکن است در برخی شرایط خاص بر خطرات آن غلبه کند.
فواید مصرف آسپیرین در بارداری
در برخی شرایط، پزشکان ممکن است مصرف دوز پایین آسپیرین (81 میلی‌گرم یا همان “آسپیرین بچه”) را در دوران بارداری توصیه کنند. برخی از مواردی که آسپیرین ممکن است مفید باشد شامل:
پیشگیری از پره‌اکلامپسی (فشار خون بارداری):
پره‌اکلامپسی یک عارضه جدی در بارداری است که با فشار خون بالا و آسیب به ارگان‌های حیاتی همراه است.
مطالعات نشان داده‌اند که مصرف دوز پایین آسپیرین (81 تا 150 میلی‌گرم در روز) می‌تواند خطر پره‌اکلامپسی را کاهش دهد.
جلوگیری از سقط مکرر:
زنانی که سابقه سقط مکرر دارند، ممکن است به دلیل مشکلات انعقادی نیاز به مصرف آسپیرین داشته باشند.
بهبود جریان خون جفت:
آسپیرین با کاهش لخته‌های خونی، می‌تواند جریان خون به جفت را بهبود بخشد و از مشکلات رشد جنین جلوگیری کند.
خطرات مصرف آسپیرین در بارداری
درحالی‌که مصرف دوز پایین آسپیرین ممکن است برای برخی زنان باردار مفید باشد، دوزهای بالاتر می‌تواند خطرات جدی ایجاد کند:
خونریزی مادر و جنین:
آسپیرین توانایی انعقاد خون را کاهش می‌دهد، که می‌تواند باعث خونریزی شدید در هنگام زایمان شود.
مشکلات قلبی و ریوی در جنین:
مصرف آسپیرین در سه‌ماهه سوم ممکن است باعث بسته شدن زودرس داکتوس آرتریوزوس (یک رگ مهم در گردش خون جنین) شود.
تأخیر در زایمان و افزایش طول مدت بارداری:
مصرف آسپیرین در اواخر بارداری می‌تواند در زایمان طبیعی اختلال ایجاد کند.
احتمال سقط جنین یا ناهنجاری‌های جنینی:
برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف آسپیرین در دوزهای بالا می‌تواند با افزایش خطر سقط جنین یا ناهنجاری‌های مادرزادی همراه باشد.
توصیه‌های کلی برای مصرف آسپیرین در بارداری
مصرف دوز پایین (81 میلی‌گرم) آسپیرین تنها با تجویز پزشک انجام شود.
از مصرف خودسرانه آسپیرین، به‌ویژه در سه‌ماهه سوم، پرهیز شود.
زنانی که در معرض خطر پره‌اکلامپسی هستند، باید تحت نظر پزشک از آسپیرین استفاده کنند.
مصرف آسپیرین در دوران شیردهی
آیا مصرف آسپیرین در دوران شیردهی ایمن است؟
بر اساس مطالعات پزشکی، مقدار کمی از آسپیرین به شیر مادر منتقل می‌شود. درحالی‌که دوز پایین ممکن است مشکلی ایجاد نکند، مصرف طولانی‌مدت و دوزهای بالا می‌تواند برای نوزاد خطرناک باشد.
تأثیر آسپیرین بر نوزاد شیرخوار
افزایش خطر سندرم ری (Reye’s Syndrome):
سندرم ری یک بیماری نادر اما جدی است که بر مغز و کبد تأثیر می‌گذارد و می‌تواند کشنده باشد.
مصرف آسپیرین توسط مادر شیرده ممکن است خطر این بیماری را در نوزاد افزایش دهد.
خطر خونریزی:
آسپیرین می‌تواند باعث کاهش توانایی لخته شدن خون شود و در موارد نادر، خونریزی داخلی در نوزاد ایجاد کند.
مشکلات گوارشی در نوزاد:
برخی نوزادان ممکن است پس از دریافت شیر حاوی آسپیرین، دچار مشکلات گوارشی مانند رفلاکس یا تحریک معده شوند.
جایگزین‌های ایمن برای تسکین درد در دوران شیردهی
اگر مادر شیرده نیاز به مصرف مسکن داشته باشد، گزینه‌های ایمن‌تری نسبت به آسپیرین وجود دارند، از جمله:
-
استامینوفن (پاراستامول): مسکنی بی‌خطر برای مادر و نوزاد در دوران شیردهی
-
ایبوپروفن: ضدالتهابی غیراستروئیدی که نسبت به آسپیرین ایمن‌تر است
-
ناپروکسن: ممکن است در مصرف کوتاه‌مدت مشکلی نداشته باشد اما باید با پزشک مشورت شود
توصیه‌های کلی برای مصرف آسپیرین در شیردهی
-
بهتر است مادران شیرده از مصرف آسپیرین پرهیز کنند.
-
در صورت نیاز، از داروهای جایگزین مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده شود.
-
در صورت مصرف آسپیرین، باید از شیردهی در آن بازه زمانی خودداری شود.
نتیجه‌گیری
آسپیرین یک داروی پرکاربرد است که در دوران بارداری و شیردهی نیاز به احتیاط زیادی دارد. درحالی‌که دوز پایین آن ممکن است برای برخی زنان باردار مفید باشد، مصرف بی‌رویه آن می‌تواند خطرات جدی برای مادر و جنین ایجاد کند. همچنین در دوران شیردهی، مصرف آسپیرین توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند برای نوزاد مضر باشد. بنابراین، همیشه قبل از مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی، باید با پزشک مشورت شود.
