هرچند ضد آفتاب نقش مهمی در پیشگیری از بروز لک‌های پوستی دارد، اما به تنهایی قادر به از بین بردن لک‌های صورت نیست. مگر اینکه حاوی ترکیباتی باشد که به کم رنگ شدن این لک‌ها کمک می‌کنند. چون لک‌های تیره پوست یا همان هایپرپیگمنتیشن، به دلیل تولید بیش از حد ملانین ایجاد می‌شوند و شایع‌ترین علت بروز این لک‌ها، قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. برای اینکه بدانید ضد آفتاب چطور لک صورت را از بین می‌برد، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
ضد آفتاب چگونه از ایجاد لک صورت جلوگیری می‌کند؟
اشعه فرابنفش خورشید عامل اصلی تحریک تولید ملانین در پوست است. وقتی پوست در معرض اشعه‌های UVA و UVB قرار می‌گیرد، سلول‌های تولیدکننده رنگدانه یا ملانوسیت‌ها برای محافظت از پوست، ملانین بیشتری تولید می‌کنند. این افزایش تولید ملانین می‌تواند منجر به ایجاد لک‌های پوستی شود. کاری که کرم ضد آفتاب انجام می‌دهد، این است که با ایجاد یک لایه محافظتی بر روی پوست، از نفوذ اشعه‌های مضر UV و در نتیجه تولید بیش از حد ملانین جلوگیری می‌کند.
البته که نقش مهم ضد آفتاب‌ها در مقابله با ایجاد لک‌های پوستی به اینجا ختم نمی‌شود. بسیاری از محصولات مراقبت پوستی با خاصیت ضد لک، مانند لایه‌بردارهای شیمیایی، رتینوئیدها و ویتامین C، پوست را نسبت به نور خورشید حساس‌تر می‌کنند. در چنین شرایطی، عدم استفاده از ضد آفتاب می‌تواند منجر به تیره شدن لک‌های موجود و ایجاد لک‌های جدید منجر شود. اما ضد آفتاب با محافظت از پوست در برابر اشعه‌های UV، به اثربخشی سایر روش‌های درمانی لک‌های پوستی هم کمک می‌کند.
چرا استفاده از ضد آفتاب در دوره درمان لک ضروری است؟
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید باعث فعال‌تر شدن سلول‌های تولید کننده ملانین و تیره شدن لک‌های پوستی موجود می‌شود. اما ضد آفتاب مانند یک سپر دفاعی عمل کرده و مانع از این اتفاق می‌شود.
- مکانیسم عملکرد بسیاری از درمان‌های موضعی ضد لک، از طریق لایه برداری یا مهار تولید ملانین است. این فرآیندها می‌تواند پوست را در برابر اشعه UV آسیب‌پذیرتر کند. مثلاً یک کرم ضد لک حاوی رتینوئید، آلفا هیدروکسی اسید (AHAs) یا بتا هیدروکسی اسید (BHAs) چون خاصیت لایه برداری دارد، حساسیت پوست به نور خورشید را افزایش می‌دهد و پوست بیشتر مستعد لک می‌شود. ولی اگر از ضد آفتاب استفاده کنید، مانند یک لایه محافظتی عمل کرده و از پوست در برابر اشعه‌های UV محافظت می‌کند.
- استفاده منظم از محصولات ضد آفتاب می‌تواند از ایجاد هایپرپیگمنتیشن پس از التهاب (PIH) جلوگیری کند. مثال کاملاً ساده و رایج، التهاب ناشی از آسیب‌های پوستی تحت تأثیر نور خورشید از جمله آفتاب سوختگی و تیرگی‌های پوستی بعد از آن است.
باورهای غلط درباره ضد آفتاب و لک صورت
کرم ضد آفتاب می‌تواند لک‌های تیره موجود را از بین ببرد
همان طور که پیش‌تر گفته شد، محصولات ضد آفتاب به تنهایی نمی‌توانند برای محو کردن لک‌های پوستی موجود مؤثر باشند، مگر اینکه در ترکیبات آنها از مواد دارای خاصیت ضد لک و روشن کننده استفاده شده باشد. در جدول زیر این ترکیبات معرفی شدهاند.
| نام ترکیب | نوع ترکیب | فایده برای هایپرپیگمنتیشن |
| اکسید روی | معدنی | محافظت در برابر UVA و UVB |
| دی‌اکسید تیتانیوم | معدنی | محافظت در برابر UVA و UVB |
| اکسید آهن | رنگدانه | محافظت در برابر نور مرئی (نور آبی)
کمک به جلوگیری از تشدید هایپرپیگمنتیشن |
| ترانگزامیک اسید | طبیعی | مهار تولید ملانین |
| ویتامین C | آنتی اکسیدان | روشن کننده قوی پوست
محافظت در برابر آسیب‌های ناشی از نور خورشید |
| نیاسینامید | طبیعی | جلوگیری از انتقال ملانین در سلول‌های پوست
روشن کننده قوی پوست |
ضد آفتاب رنگی باعث لک صورت می‌شود
باور غلط بعدی این است که ضد آفتاب‌های رنگی می‌توانند باعث ایجاد لک صورت شوند. این باور کاملاً نادرست است. چون ضد آفتاب‌های رنگی نه تنها باعث ایجاد لک نمی‌شوند، بلکه به دلیل داشتن رنگدانه‌های اکسید آهن، قدرت محافظت بیشتری در برابر نور مرئی دارند. نور مرئی می‌تواند در تشدید هایپرپیگمنتیشن به ویژه در افراد با پوست تیره‌تر نقش داشته باشد. به همین دلیل است که:
- ضد آفتاب‌های رنگی اغلب به افرادی که مستعد هایپرپیگمنتیشن هستند، توصیه می‌شوند
- ضد آفتاب‌های رنگی می‌توانند به پوشاندن لک‌های موجود و یکدست کردن رنگ پوست کمک کنند
چه نوع ضد آفتابی برای لک صورت مناسب است؟
- ضد آفتاب‌های دارای خاصیت ضد لک و روشن کننده حاوی ترکیباتی هستند که به روشن شدن لک‌ها کمک می‌کنند، مانند نیاسینامید، ویتامین C و اسید کوجیک. اگر لک‌های شما مقاوم هستند، می‌توانید از این نوع ضد آفتاب‌ها استفاده کنید.
- ضد آفتاب‌های رنگی علاوه بر محافظت از پوست در برابر اشعه UV، از پوست در برابر نور مرئی هم محافظت می‌کنند. نور مرئی یا همان نور آبی، باعث تیره شدن لک‌های صورت می‌شود.
- ضد آفتاب‌های حاوی فیلترهای فیزیکی مانند اکسید روی و دی‌اکسید تیتانیوم قدرت محافظتی بیشتری دارند و انتخاب بسیار خوبی برای پوست‌های مستعد لک به شمار می‌روند. این نوع ضد آفتاب‌ها با ایجاد یک لایه محافظ فیزیکی بر روی پوست، مانع از جذب اشعه‌های UV می‌شوند.
- برای کنترل لک‌ها، توصیه می‌شود که از ضد آفتاب‌های با SPF 30 و ترجیحاً SPF 50 استفاده کنید.
- اگر پوست چرب و مستعد آکنه دارید، هنگام انتخاب ضد آفتاب حتماً به دنبال محصولاتی باشید که غیرکومدونزا و فاقد عطر باشند. چون برخی از عطرها و مواد شیمیایی می‌توانند باعث تحریک پوست و تشدید لک‌ها شوند.
بهترین ضد آفتاب‌های ضد لک
همان طور که در بخش قبلی توضیح دادیم، بعضی از ضد آفتاب‌ها حاوی ترکیباتی هستند که به کم رنگ شدن لک‌های صورت و روشن شدن کلی رنگ پوست کمک می‌کنند. در جدول زیر تعدادی از این ضد آفتاب‌ها را که در بازار ایران هستند و قیمت مناسبی دارند، معرفی کرده‌ایم.
| نام ضد آفتاب | ترکیبات ضد لک | خواص و فواید |
| ضدآفتاب ضدلک اسپات ایج بایودرما | دی‌اکسید تیتانیوم
ویتامین C سنتلا آسیاتیکا |
دارای SPF 50+
کمک به روشن شدن لک‌های قدیمی جلوگیری از ایجاد لک‌های جدید مناسب برای پوست‌های حساس |
| ضدآفتاب فیزیکی اکسیس وای Complete No-Stress | زینک اکسید
دی‌اکسید تیتانیوم سنتلا آسیاتیکا نیاسینامید |
دارای SPF 50+
کاهش لک‌های پوستی کاهش قرمزی و التهاب کاهش لک‌های ناشی از آفتاب سوختگی مناسب برای پوست‌های حساس |
| ضدآفتاب آکوا فرش بیوتی آف جوسان | نیاسینامید
عصاره برنج |
دارای SPF 50+
روشن کننده و یکنواخت کننده رنگ پوست تقویت کننده سد دفاعی پوست |
| ضد آفتاب آبرسان سنتلا اسکین 1004 | نیاسینامید
سنتلا آسیاتیکا |
روشن کننده و یکنواخت کننده رنگ پوست
کاهش قرمزی و التهاب کاهش لک‌های ناشی از آفتاب سوختگی تقویت کننده سد دفاعی پوست |
| فلوئید ضد آفتاب آکوا فیوژن هیدرا-برایت برایت مکس | نیاسینامید
ویتامین C عصاره شیرین‌بیان |
کمک به روشن شدن پوست و کاهش لک‌ها
شفافیت و درخشندگی پوست جلوگیری از آفتاب سوختگی |
در پایان فراموش نکنید که نقش اصلی این ضد آفتاب‌ها، پیشگیری از ایجاد لک‌های جدید و کم‌رنگ‌تر کردن لک‌هایی است که در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد شدهاند. پس نمی‌توان به عنوان درمان اصلی لک صورت روی آنها حساب کرد. ولی برای اینکه درمان شما توسط روش‌های فعال و قوی ضد لک اثرگذار باشد، باید حتماً از ضد آفتاب استفاده کنید.
