به همین دلیل با دكتر پیمان ادیبی، فوق‌تخصص گوارش ودانشیار دانشگاه علوم‌پزشكی اصفهان درباره علت بروز این مشكل و راه‌حل‌های آن گفت‌وگو کرده‌ایم.
2 گروه از عوامل در این میان دخیل‌اند؛ اول اینكه در میوهها قندی وجود دارد به نام فروكتوز، تمام افراد وقتی حجم زیادی از میوه كه سرشار از فروكتوز است، می‌خورند دچار علایمی مانند نفخ، دل‌پیچه و اسهال می‌شوند. تقریبا 80درصد افراد سالم جامعه نمی‌توانند بیش از 80گرم فروكتوز در روز دریافت كنند پس مصرف مقدار زیاد میوه در صورتی كه یكباره خورده شود (نه به تناوب و در طول روز) باعث بروز این علایم می‌شود. البته درصد كمی از افراد (یعنی حدود 20درصد)، نمی‌توانند حتی 20 گرم فروكتوز را جذب و هضم كنند. به همین دلیل حتی با مصرف حجم كم میوه هم دچار علایم گوارشی می‌شوند. گروه دوم علایمی كه با میوهها ایجاد می‌شوند، با مشكل عدم‌تحمل دستگاه گوارش مرتبط است. این واكنش آلرژیكی به یك ماده غذایی، در یك‌چهارم تا یك‌پنجم افراد جامعه وجود دارد. برخی از این واكنش‌های حساسیتی شبیه آلرژی‌های پوستی یا تنفسی است كه خیلی سریع رخ می‌دهد. یعنی فرد با مصرف ماده غذایی دچار علایمی مثل تنگی‌نفس، خارش، كهیر، تورم لب، اسهال شدید و ترش كردن می‌شود. این حالت‌ها خیلی شایع نیست. گروه شایع‌تر عدم‌تحمل‌ها، آنهایی است كه دیرتر رخ می‌دهند و با فاصله بیش از 1 تا 2 ساعت بعد از مصرف ماده‌غذایی بروز می‌كنند.
احتمال بروز این علایم با مصرف كدام میوهها بیشتر می‌شود؟
هر فردی بنا بر تجربه شخصی‌اش می‌تواند متوجه شود بدنش به كدام میوه یا سبزی یا ماده‌غذایی واكنش نشان می‌دهد. گرچه تست‌های تشخیصی و آزمو‌ن‌های خونی نیز برای تشخیص عدم‌تحمل وجود دارد. البته برخی موادغذایی از نظر ایجاد عدم‌تحمل معروف‌تر هستند. مثلا مواد حاوی تركیب‌های شبه‌هیستامین مانند موز، كیوی، هندوانه و خربزه. برخی دیگر از میوهها به‌خصوص میوه‌های تابستانی از جمله گیلاس و آلبالو نیز دارای مواد محركی‌اند كه باعث انقباض‌‌ها و تحریك‌های گوارشی می‌شوند.
اگر كسی به میوه خاصی عدم‌تحمل گوارشی نشان داد، باید آن را از برنامه غذایی‌اش حذف كند؟
بله، راه‌حل این مشكل اجتناب از مصرف آن ماده‌غذایی است.
تا آخر عمر؟
با روش‌های حساسیت‌زدایی می‌توان به‌تدریج آن ماده‌غذایی را به رژیم‌غذایی برگرداند. اگر فردی با مصرف میوه‌ای دچار علایم حاد می‌شود، بهتر است 6 تا 9 ماه آن را از برنامه غذایی‌اش حذف و دوباره مصرف آن را از مقادیر كم شروع كند. یعنی یك دوره اجتناب و تجربه مجدد داشته باشد تا به این ترتیب بتواند آن را به برنامه‌غذایی خود بازگرداند اما در مورد آلرژی‌های غذایی كه با كهیر، اسهال، دل‌پیچه و تهوع شدید ظاهر می‌شوند، اجتناب اصل مهم و اولیه است. این افراد بهتر است با یك متخصص در مورد رژیم‌غذایی‌شان مشورت كنند.
آیا علایمی كه در اثر مصرف یك ماده‌غذایی بروز می‌كند، گذراست یا تا مدتی می‌ماند؟
بیشتر علایم گوارشی در اثر مصرف ماده آلرژی‌زا زودگذر است و در بیشتر افراد حداكثر 5 روز ادامه پیدا می‌كند اما دستگاه گوارش ساختاری زنده است و وقتی تنش به آن وارد شود، تا مدت‌ها نظم آن به هم می‌ریزد. به خصوص اگر زمینه‌های دیگری از به‌هم‌ریختگی نظم در بدن فرد وجود داشته باشد مثلا فرد در معرض استرس باشد. زیرا استرس مشكل‌های گوارشی را طولانی‌تر می‌كند.
راه‌حل دیگری هم وجود دارد كه فرد باوجود مصرف میوه مشكل‌زا دچار مشكل نشود؟
بهترین راه‌حل، پرهیز از مصرف آن میوه است. البته برخی افراد میوهها را به‌صورت كمپوت بهتر تحمل می‌كنند زیرا هنگام پخت، برخی از تركیب‌های غیرقابل‌جذب موجود كه باعث نفخ، دل‌پیچه و اسهال می‌شود، حذف یا شكسته خواهندشد و برخی تركیب‌های دیگر نظیر قندها هم تغییر شكل پیدا می‌كنند.
منبع : هفته نامه سلامت
