زمزمههايي شنيدهميشود كه واكسن گارداسيل ، كه حالا شهرت جهاني به هم زده است، نبايد به نام فريزر تمام شود. دکتر سلام تحقیق می کند….
يك بار ديگر يك داستان تكراري در دنياي علم. پروفسور ايان فريزر، دانشمند اسکاتلندي الاصلي كه در استراليا زندگي ميکند و در سال ۲۰۰۶ به دليل کشف واکسن گردن رحم (گارداسيل) به عنوان دانشمند سال استراليا انتخاب شد، حالا براي دريافت جايزه دوسالانه «فلوري» (جايزهاي كه در محافل علمي از منتخبان آن به عنوان نامزدهاي اصلي دريافت جايزه نوبل پزشکي و فيزيولوژي نام برده ميشود، همچنانکه در سال ۲۰۰۵ پروفسور بري مارشال و پروفسور رابين ويليام پس از دريافت مدال فلوري به دريافت جايزه نوبل نائل آمدند) معرفي شده است، اما به موازات مشهور شدن او، زمزمههايي هم شنيدهميشود كه او آنقدرها هم شايسته اين جايزه نيست و اساساً اين واكسن، كه حالا شهرت جهاني به هم زده است، نبايد به نام فريزر تمام شود.
ماجرا از اينجا شروع شد كه مدت کوتاهي پس از اعلام موفقيت واکسن گارداسيل، سه مؤسسه علمي هم دستيابي پژوهشگران خود به اين واکسن را اعلام کردند. اين سه عبارت بودند از: دانشگاه رچستر در نيويورک، مؤسسه ملي سرطان ايالات متحده و دانشگاه جورج واشنگتن.
فريزر ميگويد که ميداند سه گروه تحقيقاتي ديگر در آمريکا بر اين باورند که آنها پيش از او و ژو به واکسن دست پيدا کردهاند، اما آنچه مهم است زمان اعلام دستيابي به واکسن است. او گفته: «ما در سپتامبر سال ۱۹۹۱ مقالهاي درباره قدمهاي مؤثر اوليهمان در توليد واکسن منتشر کرديم. مقاله خود را در يک کنفرانس بينالمللي در آمريکا هم ارائه کرديم. آن زمان هنوز هيچکسي درباره موفقيتش در توليد نمونه آزمايشگاهي واکسن حرفي نزده بود.»
اين در حالي است كه محققان مدعياند ايان فريزر بيش از آنچه مستحق آن بوده براي کشف گارداسيل اعتبار جهاني پيدا کرده است.
حتي مرکز پزشکي دانشگاه جورج واشنگتن با صدور يک بيانيه مطبوعاتي اعلام کرده است که تأييد گارداسيل توسط سازمان غذا و دارو نشانه نقش بارز يکي از دانشمندان اين مرکز به نام ريچارد شلگل است که فرآوري واکسن را در دهه 1990 انجام داده است.
فريزر و همكارش ژو در ژوئن سال 1991 کشف خود را در زمينه توليد اوليه واکسن به ثبت رساندند و سپس در سپتامبر همان سال با ارائه مقالهاي علمي در آمريکا دستاورد خود را به ساير محققان ارائه دادند.
در همان زمان شرکت فرآوردههاي زيستي استراليا (سي اس ال) موفق شد تا امتياز توليد واکسن را از فريزر و ژو خريداري کند. اين امتياز سپس به شرکت دارويي مرک فروخته شد. همزمان شرکت مِد ايميون امتياز توليد انحصاري واکسن را ابتدا از دانشگاه رچستر و سپس از دانشگاه جورج واشنگتن خريداري و آن را به شرکت گلاکسو اسميت کلاين واگذار کرد.
بد نيست بدانيد از لحاظ تجاري، تمام مدعيان واكسن، از ثبت تجاري توليد برخوردارند و بههمين خاطر هم دو شرکت دارويي مرک و گلاکسو اسميت کلاين به طور مستقل در حال توليد واکسن هستند.
هر دو شرکت از ثبت تجاري دانشگاههاي طرف قرارداد خود استفاده ميکنند، اما هنوز شکايتهاي حقوقي براي متوقف کردن يک شرکت و يا پرداخت غرامت از طرف دانشگاهها دنبال ميشود و به نظر ميرسد دعاوي حقوقي در آيندهاي نه چندان دور اوج بيشتري بگيرند، زيرا واکسيناسيون با استفاده از گارداسيل در حال حاضر منحصر به استرالياست، اما به زودي اين محصول راهي کشورهاي ديگر نيز خواهد شد و امتياز مالي حاصل از آن ميتواند شرکتهاي دارويي را به مقابله جديتر با رقبا ترغيب کند.