عفونت هنگامی رخ می دهد که میکروارگانیسم دیگری وارد بدن شما شده و منجر به بیماری شود. این میکروارگانیسم ها از بدن فرد برای حفظ و تکثیر و استعمار خود استفاده می کنند. این موجودات عفونی پاتوژن نام دارند که به سرعت تکثیر می شوند. نمونه ای از پاتوژن ها عبارتند از :
- ویروس ها
- قارچ ها
- باکتری ها
- و پریون ها
این پاتوژن ها می توانند به روش های مختلف انتشار پیدا کنند، از جمله از طریق:
- تماس پوستی
- تماس با مدفوع
- انتقال مایعات بدن
- مصرف مواد غذایی یا آب آلوده
- استنشاق ذرات یا قطرات موجود در هوا
- دست زدن به یک شی که شخص حامل بیماری آن را لمس کرده است.
انواع عفونت
نحوه انتشار عفونت و اثراتی که بر بدن دارد، به نوع پاتوژن آن مربوط می شود. سیستم ایمنی بدن، سدی قوی در برابر عوامل عفونی است. با این حال گاهی اوقات ممکن است، سیستم ایمنی توان مقابله با عوامل بیماری زا را نداشته باشد که در نتیجه عفونت ایجاد می شود. البته گاهی هم بعضی از عوامل بیماری زا اثر کمتری دارند. برخی دیگر هم سموم یا مواد التهابی تولید می کنند که با پاسخ منفی بدن مواجه می شوند. این تغییرات به این معنی است که برخی از عفونت ها نه تنها خفیف هستند بلکه به سختی هم قابل تشخیص هستند در حالیکه برخی دیگر می توانند شدید و در برابر درمان مقاوم باشند.
عوامل بیماری زا انواع مختلفی دارند که شامل :
- باکتری ها
- ویروس ها
- قارچ ها
- و انگل می شوند.
همچنین آنها از نظر
- اندازه
- شکل
- نوع
- محتوای ژنتیکی
- نحوه تاثیرگذاری بر روی بدن
متنوع و متفاوت هستند. درمان عفونت به علت آن بستگی دارد. اما راه های پیشگیری زیادی برای عفونت های مختلف وجود دارد.
عفونت ویروسی چیست؟
عفونت های ویروسی توسط یک ویروس ایجاد می شوند. در حقیقت میلیون ها ویروس وجود دارد که محققان تا کنون توانسته اند 5000 هزار نوع را شناسایی کنند. ویروس ها دارای یک قطعه کوچک از کد ژنتیکی هستند. همچنین پوششی از پروتئین و چربی از آنها محافظت می کند.
ویروس ها با حمله به بدن میزبان، خود را به یک سلول متصل می کنند. بعد از اینکه آنها وارد سلول می شوند، مواد ژنتیکی را آزاد می کنند. مواد ژنتیکی سلول را مجددا مجبور به تکثیر می کند و ویروس ها زیاد می شوند. هنگامی که سلول می میرد، ویروس های جدید را آزاد می کنند و ویروس ها سلول های جدید را آلوده می کنند.
برخی از ویروس ها مانند ویروس پاپیلومای انسانی(hpv) و ویروس اپستین بار (EBV) م یتوانند منجر به سرطان شوند و سلول ها را مجبور به تکرار بدون کنترل می کنند.
عفونت های ویروسی عبارتند از:
- سرماخوردگی، که عمدتا به دلیل ویروس، کرونا ویروس و آدنو ویروس اتفاق می افتد.
- آنسفالیت و مننژیت، ناشی از انتروویروس ها و ویروس تبخال ویروس (HSV) و همچنین ویروس ویروس نیل
- زگیل ها و عفونت های پوستی ، که HPV و HSV مسئول آن هستند
- گاستروانتریت، که نورو ویروس آن را ایجاد می کند.
- COVID-19، یک بیماری تنفسی است که پس از ابتلا به کرونا ویروس جدید ایجاد می شود.
سایر عفونت های ویروسی شامل موارد زیر است:
- ابولا
- تب دنگ
- هپاتیت C
- فلج اطفال
- اچ ای وی
- ویروس زیکا
- سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS-CoV)
- آنفلوانزا از جمله آنفولانزای خوکی H1N1
عفونت ویروسی چگونه درمان می شود؟
داروهای ضد ویروسی با تقویت سیستم ایمنی میزبان و جلوگیری از تولید مثل می توانند اثرات ویروس را خنثی کنند و به تسکین علائم برخی ویروس ها کمک کنند.
به خاطر داشته باشید آنتی بیوتیک ها در برابر ویروس ها موثر نیستند و جلوی ویروس را نمی گیرند.
عفونت باکتریایی چیست؟
باکتری ها میکروارگانیسم های تک سلولی هستند که به آن پروکاریوت هم گفته می شود. به گفته کارشناسان حداقل 1 بیلیون باکتری بر روی زمین وجود دارد که بخش اعظم زیست توده زمین از باکتری تشکیل شده است. باکتری ها دارای سه شکل اصلی هستند:
- کروی یا کوکسی ها
- میله ای یا باسیل
- مارپیچ با باکتری های کویل
باکتری ها می توانند در هر محیطی از سرمای شدید تا گرمای بیش از حد زندگی کنند، بعضی از آنها حتی می توانند در زباله های رادیواکتیو زنده بمانند. در حقیقت تریلیون نوع باکتری مختلف وجود دارد که فقط تعداد محدودی از آنها می توانند باعث بیماری در بدن انسان ها شوند؛ درحالیکه برخی از آنها بدون کوچکترین آسیبی در داخل بدن انسان مانند روده یا مجاری تنفسی زندگی می کنند.
با وجود اینکه برخی از بیماری های ناشی از عفونت باکتریایی می توانند کشنده و یا خطرناک باشند اما گاهی بعضی از باکتری های (خوب) به باکتری های (بد) حمله می کنند و مانع از ابتلا فرد به بیماری می شوند.
برخی از عفونت های کشنده باکتریایی، عبارتند از:
- وبا
- دیفتری
- حصبه
- طاعون
- بیماری سل
برخی از نمونه های دیگر عفونت های باکتریایی شامل موارد زیر است:
- گاستریت
- سینوزیت
- ذات الریه
- بیماری سل
- اوتیت مدیا
- عفونت چشم
- مننژیت باکتریایی
- مسمومیت غذایی
- عفونت های پوستی
- عفونت ادراری
- عفونت های مقاربتی
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
پزشکان می توانند عفونت های باکتریایی را با آنتی بیوتیک درمان کنند، اگرچه برخی از آنها نسبت به درمان مقاومت می کنند.
عفونت قارچی:
قارچ ها اغلب یک انگل چند سلولی هستند که می توانند با استفاده از آنزیم، مواد آلی را تجزیه و سپس جذب کنند. با این حال، برخی از انواع قارچ ها مانند مخمرها تک سلولی هستند. اغلب عفونت های قارچی در لایه های بالای پوست ظاهر می شوند و برخی از آنها به لایه های عمیق تر، نفوذ می کنند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت قارچی هستند؟
افراد با شرایط زیر بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت قارچی قرار دارند:
- افرادی که برای مدت طولانی آنتی بیوتیک مصرف می کنند.
- کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
- افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند.
چند نوع عفونت قارچی وجود دارد؟
نمونه هایی از عفونت قارچی عبارتند از:
- تب دره یا کوکسیدیوئیدومایکوزیس
- هیستوپلاسموز
- کاندیدیازیس
- پای ورزشکار
- درماتوفیتوز
- برخی از عفونت های چشمی
همچنین ممکن است بثورات پوستی ، نشان دهنده عفونت های قارچی پوست باشند.
بیماری پریون
prions پروتئینی است که نه تنها هیچ ماده ژنتیکی ندارد بلکه معمولا بی ضرر است اما اگر پریون به شکل غیرطبیعی وارد بدن شود، می تواند به یک عامل بیماری زا تبدیل و منجر به بروز عفونت شود.
پریون می تواند بر روی ساختار مغز یا سایر قسمت های سیستم عصبی تاثیر بگذارد و باعث ایجاد رفتار غیرطبیعی در سلول ها و پروتئین های بدن شوند. در حقیقت پریون ها باعث ایجاد بیماری نادر دژنراسیون مغز می شوند که کشنده است.
انواع دیگر عفونت ها:
- هلمینت، که شامل کرم های مسطح و گرد هستند، می توانند منجر به بروز عفونت در بدن شوند.
- اکتوپارازیت ها، از جمله کنه ها، شپش ها، و کک ها با اتصال و یا نیش زدن باعث عفونت می شوند.
- یک ارگانیسم تک سلولی با هسته می تواند باعث عفونت تک یاخته شود. تک یاخته ها معمولاً ویژگی هایی شبیه به حیوانات متحرک را نشان می دهند و می توانند در خارج از بدن انسان زنده بمانند. آن ها معمولاً از طریق مدفوع به انسان های دیگر منتقل می شوند.
علائم عمومی عفونت در بدن چیست؟
- تب
- ضعف
- لرز
- تنفس سریع
- تپش قلب
- رنگ پریدگی مخصوصا در صورت
به خاطر داشته باشید که برخی از علائم بالا می‌تواند ناشی از آنفولانزا یا سایر بیماری‌ها باشد.
راه های انتقال عفونت چیست؟
راه های انتقال عفونت ها متفاوت است که با شناخت آن ها می توان از ابتلا به انواع عفونت ها پیشگیری کرد:
تماس مستقیم:
برخی از عفونت ها از طریق تماس مستقیم، بوسیدن و رابطه جنسی منتقل می شوند. همچنین تماس مستقیم با خون، بزاق، مایع منی، ترشحات واژن و ترشحات بینی می توانند عفونت را انتشار دهند.
به خاطر داشته باشید برخی از عفونتها می توانند مستقیم از طریق یک مادر آلوده به فرزندش انتقال یابد یا در بارداری از طریق جفت پخش شوند.
تماس غیرمستقیم:
برخی ارگانیسم های عفونی در محیط اطراف وجود دارند که ممکن است فرد با تماس با آنها آلوده شود.
گزیدگی:
اگر حیوان آلوده به میکروارگانیسم شما را نیش بزند، ممکن است به عفونت مبتلا شوید. برخی از نمونه های انتقال از راه گزیدگی شامل مالاریا، ویروس نیل و بیماری لایم است.
از طریق غذا یا آب آلوده
در برخی موارد ممکن است غذا یا آب به ارگانیسم های عفونی آلوده باشد. مانند:
- غذاهای خام یا پخته نشده
- غذاهای کنسروی
- غذاهای آماده شده در شرایط غیربهداشتی
انتقال از حیوان آلوده:
گاهی اوقات عفونت ها از حیوانات آلوده به افراد انتقال پیدا می کنند. مانند: توکسوپلاسموز.
تشخیص عفونت چگونه است؟
پزشک براساس علائم، معاینه جسمی و تاریخچه پزشکی تشخیص می دهد شما به چه عفونتی مبتلا هستید. البته تشخیص نوع ارگانیسم بیماری زا کار سختی است. در مواردی که مشخص نیست چه عاملی باعث ایجاد عفونت شده، ممکن است نمونه برداری انجام شود؛ محل نمونه برداری به بیماری و نوع ارگانیسم مشکوک بستگی دارد.
چگونه از ابتلا به عفونت پیشگیری کنیم؟
هیچ روش واحدی برای جلوگیری از بیماری های عفونی وجود ندارد، اما بهتر است برای کاهش ابتلا به بیماری های عفونی اقدامات زیر را انجام دهید:
- دست های خود را قبل و بعد از تهیه غذا و پس از رفتن به دستشویی، بشویید.
- هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
- هرگونه واکسیناسیون توصیه شده را دریافت کنید.
- زخم های خود را بپوشانید، زیرا این کار شانس ابتلا به عفونت را کاهش می دهد.
- از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند مسواک، تیغ، لیوان، شانه و… خودداری کنید.
- هنگام سرفه حتما دهان خود را بپوشانید.
- مکان هایی را که احتمال آلودگی در آن ها بالا است، مانند حمام و آشپزخانه، ضدعفونی کنید.
- در صورت ابتلا به عفونت، توصیه های پزشکی را در حین کار و مسافرت رعایت کنید.
- آنتی بیوتیک ها را فقط با تجویز پزشک مصرف کرده و دوره درمانی را تا پایان ادامه دهید.
- اگر بیمار هستید حتما در خانه بمانید، زیرا این کار از انتشار عفونت جلوگیری می کند.
- داشتن سبک زندگی سالم می تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.
ضمن تشکر و آرزوی سلامت و موفقیت برای دست اندرکاران این سایت : اطلاعات درج شده بسیار جامع و در عین حال خلاصه ، قابل فهم و برای اینجانب بسیار مفید بود.