حشیش چیست؟ | ترکیبات، نحوه مصرف، ضررها و اعتیاد

 

این مطلب که با عنوان حشیش چیست؟ | ترکیبات، نحوه مصرف، ضررها و اعتیاد، در بخش ویژه مواد مخدر سایت دکتر سلام منتشر شده است شما را بطور کامل با این ماده مخدر آشنا می کنیم. ابتدا توضیحی درمورد حشیش و شیوه مصرف آن می دهیم. درمورد ترکیبات و نحوه ی ساخت آن می گوییم. همه ی مواد مخدر و موادی که انسان را از حالت طبیعی خارج می کند برای بدن مضر است. برای بالا بردن سطح اطلاعاتتان درمورد حشیش (بنگ) این مطلب را بخوانید. اين گروه از مواد به نام های مختلفي مانند “ماری جوانا”، “علف”، “گراس”، “بنگ” و غيره وجود دارند. ماري جوانا شايع ترين ماده مورد سوء مصرف در جوامع غربي است . سوء مصرف تمام ترکيبات مشابه اين گروه در سطح بسيار وسيعي در ميان جوانان ديده مي‌شود. در پژوهش‌هاي معتبر نشان داده شده است که مصرف اين مواد و به خصوص تکرار مصرف آنها احتمال مصرف مواد قوي تر مانند کوکايين يا هرويين را در سنين بالاتر افزايش مي‌دهد. به عنوان مثال در يک پژوهش انجام شده، تنها کمتر از 1% افرادي که به هيچ وجه سابقه مصرف ماري جوانا را نداشتند، به هرويين و کوکايين وابسته شده بودند؛ ولي از کساني که هزار بار يا بيشتر ماري جوانا مصرف کرده بودند؛ بعدها 73% به سراغ کوکايين و 33% به سراغ هرويين رفتند.  

اگرچه اين گروه از مواد در روزهای نخست مصرف موجب وابستگي جسماني نمي‌شوند؛ ولي با مصرف مزمن، تحمل ايجاد مي‌کنند (اين موضوع باعث مي‌شود که فرد معتاد، در طول روز، ساعت‌ها وقت خود را براي کشيدن اين نوع مواد صرف کند و بنابراين در کارهاي روزانه اش وقفه و شکست ايجاد شود.)
آثار حشيش به نوع ماده مصرفي، روش مصرف، مقدار مصرف و موقعيت مصرف و اطرافيان فرد و انتظارات او بستگي دارد. در صورت تدخين آثار آن به سرعت ظاهر شده و 3 تا 4 ساعت باقي مي‌ماند و در حالت مصرف خوراکي، آثارش ديرتر ظاهر شده و ممکن است تا 24 ساعت هم ادامه پيدا کند.

 

 

کانابيس
کانابيس از گياهي به همين نام به دست مي‌آيد. قدرت اثر انواع مختلف گياهي آن به غلظت ماده اي به نام دلتا-9 تتراهيدروکانابينول (THC) بستگي دارد. THC ماده اصلي روانگردان در کانابيس است. در هر حال بيش از 60 ترکيب مولکولي ديگر در کانابيس وجود دارد که احتمالاً بي تأثير هستند و يا تأثير کمي‌بر افراد دارند.

متابوليسم و جذب
THC به سرعت از ريه‌ها به جريان خون جذب مي‌شود و حدود ده دقيقه بعد از کشيدن، غلظت خوني آن به حداکثر مي‌رسد. کاهش ميزان THC در خون نيز نسبتاً سريع است و بعد از يک ساعت شايد فقط 5% تا 10% سطح خوني اوليه باقي بماند. در صورتي که THC به صورت خوراکي مصرف شود؛ جذب آن آسانتر خواهد بود و شروع اثر آن بعد از يک ساعت يا بيشتر خواهد بود.
متابوليسم THC در ريه (در صورت تدخين) يا در روده (در صورت خوردن) شروع شده و سپس اکثر اين ماده جذب خون شده و به کبد حمل مي‌شود. در کبد اين ماده تبديل به 9-کربوکسي- THC و 11-هيدروکسي دلتا-9- THC مي‌گردد. اگرچه 9-کربوکسي- THC اثر رواني ندارد؛ اما 11 هيدروکسي دلتا-9- THC شايد قوي تر از THC باشد و شايد بسياري از اثرات کانابيس مربوط به اين ماده باشد (مخصوصاً وقتي که خوراکي مصرف شود).
THC در چربي قابل حل بوده و در بافت چربي ذخيره مي‌شود و آزاد سازي تدريجي آن از بافت چربي باعث طولاني شدن اثر آن مي‌گردد. نيمه عمر THC در بدن از سه تا پنج روز است. سطح خوني THC شايد رابطه مستقيمي‌با ميزان سرخوشي يا ساير علايم آن نداشته باشد؛ بلکه بر طبق پژوهش‌هاي انجام شده، حداکثر سرخوشي به طور معمول مدتي بعد از اينکه غلظت THC در خون شروع به کاهش کرد؛ ظاهر مي‌شود. اين موضوع نشان دهنده اين است که يا برخي از متابوليت‌هاي THC باعث ايجاد سرخوشي مي‌شوند و يا وقتي که غلظت خوني THC کاهش پيدا مي‌کند، سطح THC در مغز افزايش پيدا مي‌کند.

در دهه 90 گيرنده‌هاي کانابينوييدي در کورتکس مغز، هيپوکامپ، مخچه و غده پايه مغزي مشخص شد. تحريک هر يک از اين گيرنده‌هاي کانابينوييدي در کورتکس باعث افکار مغشوش، در هيپوکامپ باعث حافظه مختل، و در مخچه موجب مختل شدن هماهنگي حرکتي مي‌شود. سرخوشي به وسيله حشيش نيز با تحريک گيرنده‌هاي کانابينوييدي در مسير دوپامينرژيک مزولمبيک ايجاد مي‌شود.

 

 

 

ترکيب، مقدار و شيوه مصرف
ماري جوانا شايع ترين شکل مورد استفاده کانابيس‌ها در آمريکاست. ماري جوانا شامل مخلوطي از گل‌هاي دست چين شده و برگ‌ها و ساقه خشک شده گياه کانابيس است. THC موجود در ماري جوانا از 5% تا 14% متفاوت بوده و اين موضوع به قسمت‌هاي گياهي که در توليد ماري جوانا به کار رفته و به ويژگي‌هاي ژنتيکي آن گياه بستگي دارد. THC بيش از همه در گلها و پس از آن در برگهاي بالايي و سپس برگهاي پايين و نهايتاً ساقه و تخم گياه کانابيس وجود دارد.
سينسميلا SINSEMILIA نوع بسيار قوي ماري جوانا است که قسمت اعظم آن گلهاي انتخاب شده گياه ماده کانابيس بوده و غلظت THC در آن بين 7% تا 14% يا بيشتر است.
حشيش ترکيب قوي ديگر کانابيس است که از به هم فشردن و چلاندن گلهاي انتخاب شده کانابيس يا شيوه ديگري که در طي آن صمغ زرد رنگ گلهاي دست چين شده گياه کانابيس بيرون بيايد، به دست مي‌آيد. رنگ حشيش بعد از خشک شدن؛ قهوه اي تيره مي‌شود. آن را تدخين کرده و يا به صورت خوراکي استفاده مي‌کنند (حتي در پختن نان قندي و در ميان آن نيز حشيش را به کار مي‌برند.) غلظت THC در حشيش بين 2% تا 8% و گاهي 10% تا 20% است.
روغن حشيش ماده خالص شده از حشيش است که به وسيله يک حلال، THC و ساير کانابينوييدهاي حشيش جدا شده تغليظ مي‌گردد. رنگ اين ماده، سياه يا قرمز است که به وسيله پايپ يا قاطي شده با تنباکوي سيگار کشيده مي‌شود. غلظت THC در روغن حشيش معمولاً بين 15% تا 50% بوده اما گاهي به بالاي 60% هم مي‌رسد.
فقط 2 تا 3 ميلي گرم THC داخل وريدي باعث ايجاد اثرات سرخوشي کافي است. يک سيگار ماري جوانا شايد بين 5 تا 150 ميلي گرم THC داشته باشد. اما در حين مصرف شايد 30% تا 80% آن جذب نشود و تقريباً 5% تا 24% THC استنشاق شده به جريان خون وارد مي‌شود. برآورد شده است که متوسط مصرف حشيش در ايالات متحده 50 ميلي گرم THC در روز و در جامائيکا يا آسيا 200 تا 400 ميلي گرم THC است. کشيدن کانابيس شايع ترين شيوه مصرف آن است. ماري جوانا معمولاً با سيگار مخلوط شده و کشيده مي‌شود يا مي‌تواند با پيپ کشيده شود. پيپ‌هاي مخصوصي هم براي آن وجود دارد. يک راه ديگر مصرف آن خوردن است که اثرات آن ديرتر ايجاد شده و طولاني تر باقي مي‌ماند. حتي مي‌توان آن را با خمير نان، شيريني و کيک مخلوط کرده و بعد از پخت آن را مصرف نمود. در مصرف خوراکي اسهال، اضطراب و حملات هراس بيشتر مي‌شود و اثرات مستي و آسيب‌هاي رفتاري را زيادتر مي‌کند. کشيدن کانابيس سرخوشي ناشي از مصرف کوکايين از راه بيني را افزايش مي‌دهد. ماري جوانا و آمفتامين‌ها فعاليت سيستم عصبي اتونوم را افزايش مي‌دهند و محرک‌ها اثرات تسکين بخش و خواب آلودگي ناشي از کانابيس‌ها را از بين مي‌برند. ماري جوانا مي‌تواند با PCP يا ساير توهم زاها براي افزايش اثرات THC مصرف شود.
كانابيس ها طيف وسيعي از اثرات شناختي، احساسي، فيزيولوژيك و رفتاري را كه به مقدار مصرف ارتباط دارند؛ ايجاد مي‌كنند. موقعيت و حالت هم زمان مصرف كننده، تجربه قبلي مصرف كننده و انتظارات و نگرش او در ايجاد علائم مؤثر است. براي اغلب مصرف كننده ها كانابيس يك سرخوشي خفيف يا آسودگي ايجاد مي‌كند. معمولاً كانابيس احساس ساير تجربه ها مانند گوش كردن به موسيقي، مزه غذا يا لذت از فعاليت جنسي را افزايش مي‌دهد. درك زمان از بين مي‌رود و معمولاً گذشت زمان طولاني تر احساس مي‌شود. در موقعيت هاي اجتماعي پرحرفي و خنده بيشتر مي‌شود اما شايد نوسان هايي در خلق ايجاد شود و افزايش توانايي هاي اجتماعي به خيال پردازي هاي درون گرايانه تبديل شود. بي قراري و خواب آلودگي در هنگام از بين رفتن اثرات آن شايع است. از ديگر آثار مصرف حشيش، قرمزي چشم، افزايش اشتها، خشكي دهان و گاهي اضطراب و يا افسردگي است.
مصرف مداوم با كانابيس مي‌تواند باعث افزايش اضطراب، هراس و بدبيني شود. معمولاً اين علايم به دنبال مصرف مقدار بيش از حد معمول يا مصرف خوراكي ايجاد مي‌شود. افزايش ضربان قلب مي‌تواند باعث افزايش هراس مصرف كننده شود. نوسانات فشار خون و سبكي سر و غش كردن در هنگام ايستادن ممكن است، ديده شود. اگرچه اين اثرات ناراحت كننده هستند؛ اما افراد مصرف كننده منظم، به اين اثرات تحمل پيدا مي‌كنند.
افرادي كه بيماري قلبي دارند معمولاً بايد در مصرف كانابيس ها احتياط كنند،. مصرف مداوم كانابيس ها حافظه كوتاه مدت و توجه فرد را مختل مي‌كنند و بنابراين افكار و گفتار منقطع مي‌شود و فرد جريان افكار و حرف هاي خود را فراموش مي‌كند.

 

 

تحمل، محروميت و وابستگي
تحمل به بسياري از اثرات كانابيس ها در مطالعات بر روي انسانها و حيوانات نشان داده شده است. در اين مطالعات نشان داده شده كه مصرف گاه به گاه كانابيس تحمل قابل توجهي ايجاد نمي‌كند؛ اما مصرف روزانه مقادير بالاي كانابيس باعث تحمل به بسياري از اثرات فيزيولوژيك شناختي و اجتماعي THC مي‌شود. در همين مطالعات شواهدي از محروميت در قطع ناگهاني مقادير بالاي روزانه كانابيس نشان داده شده است و بعد از گذشت ساعت ها از آخرين مقدار THC، بي قراري دروني در افراد مصرف كننده منظم وجود داشته است.
بعد از گذشت 12 ساعت از آخرين مقدار مصرف THC، بي قراري، گرگرفتگي، بي خوابي، تعريق، خستگي، آبريزش بيني، اسهال(مدفوع شل)، سكسكه و بي اشتهايي به طور شايع به چشم مي‌خورد. در مواردي رفتار غير دوستانه و حتي رفتار پرخاشگرانه گزارش شده است؛ هر چند مواردي كه اين اثرات را ايجاد كرده بودند؛ بالاست (مثلاً حدود 210 ميلي گرم در روز) اما شواهدي وجود دارد كه در صورت مصرف مزمن مقاديري همانند ده ميلي گرم روزانه براي ده روز مي‌تواند باعث ايجاد تحمل شود و علايم محروميت قطع مصرف نيز ايجاد مي‌شود. اما علايم محروميت حتي با مصرف مقادير متوسط به بالاي روزانه هميشه آشكار نمي‌شود.
در پژوهشي انجام شده 15% مصرف كننده هاي متوسط تا شديد كانابيس، سندرم محروميت قطع مصرف را گزارش كردند كه شامل عصبيت، بي قراري، اختلال در خواب و بي اشتهايي بود. اين علايم به مدت مصرف روزانه كانابيس ارتباط داشتند.
تعريق، اسهال، تهوع، استفراغ، درد عضلاني، لرزش، تحريك پذيري و اضطراب نيز در مواقع نادر و در صورت مصرف بالا و طولاني مدت كانابيس ها و سپس قطع ناگهاني آن مي‌توانند ايجاد شوند. البته براي اين ناراحتي ها درمان دارويي به خصوصي وجود ندارد. به عبارت ديگر درمان عمدتاً حمايتي و پرهيزي است. در واقع درمان اصلي وابستگي به كانابيس ها همان درمان هاي غير دارويي نگه دارنده بعد از قطع مصرف آنها است.
اين موضوع مهم است كه به خاطر بسپاريم در هر حال علايم محروميت قطع مصرف كانابيس خفيف بوده و در عرض 8 ساعت به اوج مي‌رسد و معمولاً 1 تا 3 روز به طول مي‌كشد. بنابراين نيمي‌از كساني كه براي درمان مراجعه مي‌كنند؛ علايم محروميتي ندارند. تشخيص وابستگي دارويي امروزه كمتر بر وابستگي فيزيكي بستگي دارد و بيشتر بر مبناي رفتاري است (يعني بر مبناي رفتارهاي ايجاد شده در اثر مصرف مواد در طول زندگي، مشكل بودن ترك يا كنترل مصرف آن و برگشت سريع وابستگي بعد از مدتي حفظ پرهيز از مصرف). فقدان علايم محروميت قطع مصرف و تحمل، دليل نبودن وابستگي نيست و وابستگي رواني مي‌تواند بدون اين دو نيز وجود داشته باشد.
وابستگي به كانابيس ها يكي از شايع ترين وابستگي ها به مواد در جهان محسوب مي‌شود. خطر وابستگي به كانابيس ها در مردان بيشتر از زنان است. خطر وابستگي با افزايش تعداد موارد مصرف بيشتر مي‌شود.

 

كشيدن حشيش همانند كشيدن سيگار مي‌تواند خطراتي را براي انسان ايجاد كند (به خصوص در سيستم تنفس)؛ اما خطر مصرف حشيش از سيگار بيشتر است. افرادي كه حشيش مصرف مي‌كنند؛ با تعداد كمتري سيگار حشيش و در سن كمتري (و مدت زمان كمتري) نسبت به افراد سيگاري دچار عوارض جانبي مي‌شوند. اغلب آزمايش هاي عصبي رواني حساس، آسيب هاي كوچك اما مهمي‌را در توانايي توجه كردن، تمركز و عملكرد اجرايي مصرف كننده هاي سنگين حشيش گزارش كرده اند.
چندين مطالعه انجام شده نشان دهنده تأثير حشيش بر عملكرد شناختي فرد است. مصرف كننده با دوزهاي بالا، ممكن است احساس مسخ واقعيت پيدا كند. مطالعات بر روي حيوانات نشان دهنده كاهش قدرت دفاعي و ايمني بدن در اثر مصرف حشيش است اما در انسانها هنوز اين موضوع ثابت نشده است.
كشيدن حشيش در حاملگي مي‌تواند باعث كوتاه شدن مدت حاملگي و تولد نوزاد با وزن كم شود. در مطالعه اي بر روي مادران مصرف كننده حشيش در طي حاملگي، افزايش خطر در ابتلا به شكل نادري از سرطان كودكان گزارش شده است؛ اما بايد اين موضوع در تحقيقات بيشتري نشان داده شود.
مصرف حشيش مي‌تواند مقدمه اي بر استفاده مواد خطرناك تر باشد.
شواهدي وجود دارد كه حشيش گاهي به صورت نادر باعث سايكوز در فرد مصرف كننده مي‌شود. گيجي، بي قراري، اضطراب، توهم و هذيان مي‌توانند به دنبال مسموميت با حشيش ظاهر گردند.
ديگر عوارض مصرف طولاني مدت اين مواد عبارت اند از : حملات هراس (Panic)، فراموشي دوره اي، زوال شخصيت (Depersonalization)، اغتشاش شعور (Deliriun) (كه غالباً به دنبال مصرف مقدار زياد به صورت خوراكي ايجاد مي‌شود)، اختلال در مهارت هاي حركتي (اين مشكل تا پس از رفع اثرات ذهني آن دوام مي‌آورد و تا 12 ساعت بعد از مصرف آن ممكن است باعث تلوتلو خوردن فرد شود)، اختلال در قاعدگي، اختلال در تعداد و فعاليت اسپرم ها و در موارد نادر به دنبال مصرف طولاني مدت مقادير بالا، تشنج نيز ديده شده است.