داشتن حس بویایی برای احساس طعم غذاها لازم است. کاهش یا فقدان حس بویایی منجر به بی علاقگی به غذا خوردن و در نتیجه کاهش وزن، سوء تغذیه و حتی افسردگی می شود.
کاهش یا فقدان حس بویایی لزوماً خطری ندارد، ولی می تواند گاهی اوقات نشان‌دهنده یک بیماری خطرناک باشد.
علل
سرماخوردگی علت رایج کاهش موقتی حس بویایی است.
وجود هر نوع گرفتگی و انسداد در راه بینی مثل پولیپ بینی نیز باعث کاهش حس بویایی می شود.
پیری و تومور مغزی باعث فقدان حس بویایی برای همیشه می شود.
علل کاهش یا فقدان حس بویایی به سه گروه تقسیم می شوند:
الف) مشکلات مربوط به دیواره داخلی بینی
مشکل دائمی یا موقتی لایه داخلی بینی و یا تخریب غشاهای مخاطی آن باعث کاهش حس بویایی می شود. بیماری های زیر باعث بروز این مشکلات می شوند:
– سینوزیت حاد
– سرماخوردگی
– آلرژی بینی
– آنفلوانزا
– ورم غشای داخلی بینی در اثر گرفتگی بینی یا عطسه که مربوط به مواد آلرژی زا نیست.
این مشکلات از علل شایع کاهش یا فقدان حس بویایی هستند.
ب) گرفتگی راه بینی
بسته شدن مسیر عبور هوا در بینی توسط یک مانع، باعث کاهش حس بویایی می شود.این مانع ها عبارتند از:
– بد شکلی استخوان داخل بینی
– پولیپ بینی
– تومورها
ج) آسیب مغز یا اعصاب
سیستم بویایی دارای گیرنده هایی در لایه مخاطی بینی است که اطلاعات بویایی را از طریق اعصاب به مغز فرستد. اگر هر یک از بخش های این مسیر عصبی بویایی آسیب ببیند و یا از بین برود، دچار کاهش یا فقدان حس بویایی می شوید. بیماری ها و شرایط زیر باعث این مشکل می شوند:
– پیر شدن
– بیماری آلزایمر
– آنوریسم مغزی
– جراحی مغز
– تومور مغزی
– دیابت
– تماس با مواد شیمیایی مثل برخی حشره کش ها و حلال ها
– اختلالات هورمونی
– بیماری هانتینگتون
– سندرم کالمن (بیضه ها نمی توانند اسپرم تولید کنند)
– سندرم کلاین فلتر (عارضه ای است که در آن مردان دارای یک کروموزوم X اضافی در بیشتر سلول های خود هستند)
– بیماری روانی کورساکوف (یک نوع بیماری مغزی در اثر کمبود ویتامین ب1)
– سوء تغذیه
– داروها مثل برخی داروهای فشار خون بالا
– بیماری ام اس (MS)
– بیماری پاژه استخوان ( بیماری استخوانی که گاهی در استخوان صورت بروز می کند)
– بیماری پارکینسون
– بیماری پیک (یک نوع زوال عقلی)
– پرتودرمانی یا رادیوتراپی
– جراحی پلاستیک بینی
– اسکیزوفونی
– سندرم شوگرن (یک نوع بیماری التهابی که باعث خشکی دهان و چشم ها می شود)
– آسیب و ضربه مغزی
– کمبود روی
چه موقع نزد پزشک برویم؟
1- کاهش یا فقدان حس بویایی در اثر سرماخوردگی، آلرژی و یا سینوزیت، معمولا بعد از چند روز برطرف می شود. اگر این طور نشد، به پزشک مراجعه کنید تا علت آن را پیدا کند.
2- کاهش حس بویایی بسته به علت ایجادکننده آن، گاهی اوقات درمان می شود؛ مثلا موقع ابتلا به یک عفونت باکتریی، پزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز می کند و یا موقع گرفتگی مسیر عبور هوا در بینی، آن مانع را بر می دارد مثل جراحی پولیپ بینی.
3- در سایر موارد، کاهش حس بویایی دائمی است، خصوصاً اگر سن شما بیشتر از 60 سال باشد، بیشتر احتمال دارد دچار کاهش یا فقدان حس بویایی برای همیشه شوید.
