چرا خانمها نسبت به آقایان فعالیت ورزشی کمی دارند؟

از دختربچه دبستانی بگیرید تا خانم های میان سال و مسن، کمتر از پسربچه ها و آقایان تمایل دارند ورزش و جست وخیز کنند و این می تواند سلامت خانم ها را تهدید کند. این، حاصل چند مطالعه جداگانه است که خبرگزاری رویترز آنها را گزارش کرده است.

در یکی از این مطالعات که در محیط مدرسه و زمین بازی بچه ها انجام شده، رفتار دختربچه ها و پسربچه ها به طور جداگانه بررسی شده است. محققان می خواستند بدانند دختران و پسران در نوع بازی هایی که انتخاب می کنند ، چه تفاوت هایی باهم دارند. نتیجه این شد که کل پسران، ۷/۸ درصد بیشتر به بازی ها و فعالیت های متوسط تا شدید می پرداختند و ۶ درصد بیشتر از دختران در بازی های با توان بدنی بالا شرکت می کردند.

قدم بعدی، مطالعه رفتار دخترها و پسرها در زمین بازی و مقایسه آنها باهم بود. محققان دانشگاه لیورپول، دریافتند که دختربچه ها اغلب دوست دارند وقت شان را در جمع محدودتری از دوستان بگذرانند، و به بازی های کلامی، حرف زدن و ارتباطات اجتماعی بیش از بازی های بدنی و جست وخیز علاقه دارند. در حالی که پسرها از بازی های با فعالیت بدنی بالا، مثل فوتبال، لذت می برند و جمع های دوستانه شان هم از تعداد بیشتری، مثلا ۱۰ نفر به بالا، تشکیل شده است؛ که احتمالا این دو ویژگی بی ارتباط با یکدیگر هم نیست.

اما در مطالعه دیگری که توسط محققان دانشگاه اکستر انگلستان و بر روی گروهی از مردان و زنان بالای ۷۰ سال انجام شده، مشخص شده که در زمان سالمندی هم همین الگو وجود دارد. با وجود آن که همه افراد سالمند نسبت به دوره جوانی شان و نسبت به آن چه که باید، کمتر فعالیت بدنی و ورزش دارند، اما زنان در این سن هم در ورزش از مردان عقب ترند. نتیجه به دست آمده در این مطالعه آن است که بیش از ۷۰ درصد خانم ها و آقایان در این سن و سال، کمتر از ۵ هزار قدم در روز پیاده روی می کنند؛ ورزش سبکی که می تواند نقش مهمی در سلامت سالمندان داشته باشد، بدون این که خطری را متوجه آنها کند.

نتایج این مطالعات که در نشست سالانه انجمن طب رفتاری انگلستان ارائه شده، نشان دهنده تاثیر محیط و جامعه، بر رفتارهای ماست؛ رفتارهایی که مستقیم و غیرمستقیم، تعیین کننده سلامت ما هستند. درست است که میزان فعالیت فیزیکی و ورزش افراد به ویژگی های بدنی و جسمی شان هم بستگی دارد، که تفاوت بین دختران و پسران هم نتیجه همین تفاوت هاست، اما نقش عوامل محیطی، مانند نوع برخورد والدین و بزرگترها، در دوران کودکی را نمی توان نادیده گرفت. مطالعات نشان می دهد حتی در دوران نوزادی و شیرخوارگی هم، تفاوت رفتارها و بازی های پدرو مادرها با پسرها و دخترها باهم متفاوت است. به عنوان مثال، والدین با پسرها بازی هایی با تحرک بیشتر، مثل تاب دادن، کشتی گرفتن و مانند آن، بیشتر انجام می دهد. در حالی که با دخترها بیشتر حرف می زنند و در مورد کارهای شان از آنها سوال می کنند و آنها را به حرف زدن بیشتر وادار می کنند.

با این حال، شاید در مورد سنین بالاتر، عوامل دیگری هم مطرح باشد. به خصوص در جامعه ایرانی، میزان اندک ورزش و تحرک زنان، بسیار مهم و حتی می شود گفت خطرناک است. زنان، به خصوص در سنین بعد از یائسگی، به طور جهشی، در معرض خطر بیماری های قلبی و عروقی، پوکی استخوان و عوارض ناشی از آنها هستند. البته در مورد این موضوع، باید مطالعات پژوهشی میدانی انجام شود؛ میزان ورزش زنان ایرانی سنجیده شود و علل کم بودن احتمالی آن هم در جوامع مختلف شهری و روستایی، تهرانی و شهرستانی، بررسی شود.

اما آنچه در یک نگاه اجمالی به نظر می رسد آن که زنان، به دلایل مختلف، از جمله مسائل فرهنگی، کمتر تمایل دارند که در فضاهای باز و مفرح ورزش و فعالیت کنند. واضح است که ورزش کردن منافاتی با حفظ حجاب اسلامی و شوونات آن ندارد؛ اما به نظر می رسد این ذهنیت در زنان ایرانی عکس این موضوع شکل گرفته است. همچنین به نظر می رسد خانم های ایرانی عادت کرده اند برای ورزش نکردن خود هزار بهانه و توجیه بتراشند، در حالی که آقایان، با برنامه ریزی بهتر می توانند وقت کافی را برای ورزش در برنامه روزانه شان بگنجانند.

البته از حق نگذریم در سال های اخیر، تمایل زنان، به خصوص زنان با تحصیلات بالاتر، به ورزش و فعالیت های بدنی بیشتر شده است. اما این امر در مورد همه زنان و همه طبقات، صادق نیست و لازم است برای گسترش ورزش در بین زنان، که سلامت آنها به طور مستقیم سلامت خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد، به نقش عوامل محیطی و اجتماعی توجه ویژه داشت و موانع احتمالی را در برابر آن از میان برداشت.