شاید خیلی‌ها گرمازدگی را جدی نگیرند و فکر کنند زود برطرف می شود اما سمج‌تر از این حرف ها است و اگر به موقع و درست به آن رسیدگی نکنید، در بدن می ماند و اذیت می کند.
گرمازدگی بیماری رایج تابستان است و در حالت عادی کشنده نیست، اما اگر زیاد شود شاید زندگی فرد را هم تهدید کند. به این دلیل که ارگان های بدن در برابر گرما واکنش شدید نشان می دهند و باد می کنند و نمی توان به سرعت دما را پایین آورد و خسارت ناشی از ورم اندام ها می تواند دایمی و غیر قابل برگشت باشند. از خطرات این وضعیت باید به قطع جریان خون اشاره کرد که منجر به شوک در بدن می شود. این شوک هم آسیب های بسیاری به بدن وارد می کند. از جمله نشانه های ابتدایی شوک، افت فشار شدید، سرما یا پوست سرد و تغییر رنگ لب ها و ناخن ها هستند.
تابستان امسال دمار از روزگار همه برآورده است. به قدری هوا گرم است که هرکس را می بینی از سرگیجه، خستگی زیاد و حالت تهوع صحبت می کند. حتی یک ثانیه هم نمی توان بدون کولر و خنک کننده های دیگر سر کرد. آدم نفس تنگی می گیرد از این همه فشار گرما.
گرمایی که زمستان ها دربه‌در دنبالش هستیم و از وجود آن لذت می بریم، در روزهای تابستان موجب بیماری می شود؛ گرمازدگی.
افراد مختلف در برابر گرمازدگی واکنش های مختلفی دارند. به طور مثال، کودکان بیشتر در معرض گرمازدگی قرار دارند زیرا سیستم ایمنی بدن آنها هنوز در حال رشد است. افرادی هم که به گرما و رطوبت عادت ندارند خیلی سریع در برابر گرمای زیاد و کم آبی واکنش نشان می دهند. بد نیست بدانید، مصرف برخی از داروها نیز می تواند خطر ابتلا به گرمازدگی را در فرد افزایش دهد. فعالیت بدنی زیاد و افزایش دمای ناگهانی نیز در بروز گرمازدگی بی تاثیر نیستند.
با اطمینان از سلامت بدن خود می توانید تشخیص دهید، در این روزهای طاقت فرسا تا چه اندازه در خطر ابتلا به گرمازدگی قرار دارید. برای این منظور خوب است آزمایش خون، ادرار، عملکرد عضلات، اشعه ایکس و … بدهید تا مطمئن شوید مشکلی ندارید.
نشانه های گرمازدگی
خوشبختانه این بیماری آزار دهنده نشانه های کاملا واضحی دارد. یعنی از همان لحظه که فرد دچارش می شود می توان آن را تشخیص داد و درمان کرد. رایج ترین نشانه ها شامل موارد زیر هستند:
• افزایش دمای بدن – اگر دمای بدن 40 درجه سانتی گراد یا بیشتر باشد شاید دچار گرمازدگی شده باشد.
• ضعف و گرفتگی عضلات
• حملات شدید عصبی – به طور مثال، حرف زدن برای فرد سخت می شود یا نمی تواند به درستی حرف های دیگران را تشخیص دهد.
• بیهوشی – این در مورد همه انسان ها مصداق ندارد.
• سردردهای شدید که با بالا رفتن دمای بدن بیشتر می شوند.
• افزایش تپش قلب که موجب اضطراب شدید بیمار می شود
• سخت نفس کشیدن
• قرمز شدن پوست – پوست، گردن، گلو، بازو و سینه
• پوست خشک و داغ – این مشکل بیشتر در اثر فعالیت زیاد به وجود می آید.
دلایل گرمازدگی
دلایلی که در پایین ذکر کرده ایم می توانند باعث گرمازدگی شوند.
• فعالیت بدنی شدید باعث گرمازدگی و بالا رفتن دمای بدن می شود. این بیشتر در مورد افرادی مصداق دارد که به کار بیرون در گرمای شدید عادت ندارند.
• رایج ترین دلیل گرمازدگی دمای محیطی است که باعث افزایش دمای بدن می شود.
• پوشیدن لباس اضافه که باعث می شود تا عرق بدن از روی پوست تبخیر نشود.
• کم نوشیدن آب و مایعات که می تواند باعث کم آبی بدن شود.
• گرمازدگی باعث افزایش تشنگی و خستگی در بدن می شود و هر چه فر د بیشتر در معرض گرمای شدید باشد، بیشتر دچار گرمازدگی و گرفتگی عضلات می شود. این گرفتگی می تون در دست، پا یا حتی شکم رخ دهد. در این حالت بسیار مهم است به محیط خنک و سایه بروید و در صورت امکان آب یا مایعات فراوان که الکترولیت دارند، بنوشید.
• اگر دچار سرگیجه، حالت تهوع، گرفتگی عضلات یا سردرد در اثر گرما شدید، سریعا دوش آب سرد بگیرید و در فضای خنک استراحت کنید و نوشیدنی انرژی زا بنوشید.
راه های درمان گرمازدگی
اکنون که با گرمازدگی، خطرات و نشانه های آن آشنا شدیم، بهتر است بدانیم چگونه می توان آن را برطرف کرد. درمان گرمازدگی پایین آوردن حرارت بدن فرد بیمار است تا سریع به دمای نرمال برسد.
• آب سرد: بسیار واجب است که بدن خود را در آب سرد یا یخ فرو کنید تا دمای بدن فورا کاهش پیدا کند. برای این کار می توانید وان حمام را پر از آب سرد کنید و یکباره داخل آن فرو بروید و 5 تا 10 دقیقه در آب بمانید.
• پتوی خنک کننده: اگر وان ندارید و نمی توانید داخل آن فرو بروید، پتوی خیس و خنک دور خود بپیچید و محل هایی همچون گردن، سینه و کمر را با کیسه های یخ پر کنید.
• حمام بخار: این روش جدید است و بیشتر توسط پزشکان صورت می گیرد و باعث خنک شدن دمای بدن می شود. تاثیر این روش درمانی همچون غوطه ور شدن در آب سرد است. به این ترتیب که بخار گرمی که روی بدن می نشیند باعث خنک شدن سطح پوست و پایین آمدن دما می شود.
• کنترل لرزیدن: باید سعی کنید نلرزید و تکانی نداشته باشید زیرا موجب افزایش دمای بدن می شود. بنابراین، در طول سرد کردن بدن، پزشک باید داروی آرام کننده به شما بدهد تا بدن دچار لرزش نشود.
• آب رسانی به بدن: باید با نوشیدن آب و مایعات فراوان آب از دست رفته بدن رابه آن بازگردانید.
رژیم غذایی مناسب برای درمان گرمازدگی
داشتن رژیم درست می تواند مانع از گرمازدگی شود. اما پس از ابتلابه این بیماری نیز باید رژیم خاصی را رعایت کنید تا سریع تر بهبود بیابید. از جمله آنها موارد زیر هستند:
• مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه همچون هندوانه یا زردآلو میل کنید که باعث پایین آمدن دمای بدن می شوند و آب فراوانی هم دارند.
• غذاهای پرنمک نخورید، سدیم اضافه مانع از تولید عرق نرمال در بدن می شود.
• نوشیدن آب و مایعات فراوان همچون آب میوه های طبیعی یا نوشابه های انرژی زا
• نوشیدن دوغ فراوان
• مصرف پروتئین زیاد به همراه روغن زیتون، آجیل و دانه های خوراکی
توصیه های پراکنده در این باب
• یک قاشق چایخوری سرکه سیب را در یک لیوان آب خنک (نه یخ) اضافه کنید و بنوشید.
• چای نعنا فلفلی یا چای آلبالو بنوشید تا دمای بدن کاهش پیدا کند.
• لباس های نازک با رنگ های روشن بپوشید. دستمالی خنک دور گردن خود بیندازید. پارچه های کتان و پنبه برای تابستان عالی هستند زیرا باعث جریان داشتن هوا می شوند.
• هنگام گرمازدگی یک کیسه یخ روی سر خود قرار دهید تا دمای بدن کاهش پیدا کند.
خوراکی ها و نوشیدنی های مفید برای گرمازدگی
هندوانه
حدود 75 درصد از هنداوانه را آب تشکیل داده و بهترین خوراکی برای رفع عطش است. هندوانه خنک باعث پایین آمدن دمای بدن نیز می شود. جالب است بدانید برای کم کردن تب، گلودرد و اضطراب نیز از هندوانه استفاده می کنند.
سیر و پیاز
تا حد امکان به همه غذاهای خود سیر و پیاز اضافه کنید زیرا هر دو آنها حاوی عناصر طبیعی هستند که برای کاهش دمای بدن بسیار مفید هستند. در ضمن، از عصبانیت هم جلوگیری می کنند. سیر همچنین تنظیم کننده طبیعی جریان خون نیز هست. پیاز هم حاوی ویتامین C و ویتامین های مفید دیگری است که به رشد بدن کمک می کنند. برای درمان گرمازدگی آب پیاز را پشت گوش یا روی سینه بمالید.
دوغ
دوغ یکی از بهترین خوراکی ها برای درمان گرمازدگی است.
انبه خام
انبه یکی از میوه های خوشمزه تابستان است که عطش را نیز برطرف می کند. این میوه گرمسیری برای درمان گرمازدگی نیز بسیار مفید است و باعث پایین آمدن دمای بدن می شود. برای این منظور، باید انبه خام را کبابی یا آب پز کنید، اجازه دهید خنک شود. سپس به همراه تخم گشنیز، نمک، فلفل و شکر داخل مخلوط کن بریزید. مایع به دست آمده را چهار مرتبه در روز بنوشید.
روغن زیتون
روغن زیتون سرشار از پروتئین است و بهتر است برای تهیه غذا یا سالاد در طول تابستان از این روغن استفاده کنید تا گرمازده نشوید.
گوجه فرنگی
گوجه فرنگی به طور طبیعی حاوی ویتامین C است و گرمای اضافه ای که بدن تولید می کند را برطرف می کند.
عناب
برای رفع گرمازدگی می توانید عناب را بجوشانید و با کمی شکر به صورت خنک میل کنید. همچنین می توانید دم کرده عناب و زرشک را نیز با کمی شکر میل کنید. عناب آرامش‌بخش نیز هست و در طب سنتی چین از آن به عنوان داروی کاهش اضطراب و تقویت کننده معده و طحال و سیستم گوارشی استفاده می شود.
خاک شیر
شربت خاک شیر و شربت آبلیمو دارای خاصیت خنک کنندگی و برای گرمازدگی مفید هستند. البته خاکشير بايد به شکل يخ زده يا همراه با خرده يخ مصرف شود، در غير اين صورت اسهال آور است
