پژوهشگران قادرند با یک تست ساده بزاق امراضی مانند دیابت و سرطان را درمراحل نخستین شناسایی کنند، بیماریهایی که به دلیل ناراحتی های عصبی یا بیماریهای خود ایمنی بوجود آمده اند.
دراین تحقیق بوسیله ی جامع ترین آنالیز مولکول RNAدر بزاق، دانشمندان بسیاری از مولکولهایی را که در خون افراد شاخصی از ایجاد این بیماریهاست را شناسایی کردند.
نتایج این تحقیق بصورت آنلاین در مجله ی Clinical chemistryمنتشر گردید و قرار است در شماره ی ویژه ی مجله ی Molecular Diagnosticsیا عنوان” A Revolution in Progress“منتشر گردد.
دکتر David Wongاستاد دندانپزشکی درUCLAو نویسنده ی ارشد این تحقیق می گوید: اگر ما بتوانیم مرزهای اهداف مولکولی را در بزاق تعریف کنیم آن موقع می توانیم بپرسیم وجود چه اجزاء و ترکیباتی در بزاق می تواند نشانگر ابتلا فرد به پیش دیابت یا ابتلا به سرطان دهان یا سرطان پانکراس درمراحل ابتدایی باشد و در این صورت می توانیم این دانش را در طب فردی بکار گیریم.
دکتر Wongمی گوید: این آزمایش می تواند به تشخیص دیابت نوع 2، سرطان معده و سایر بیماریها کمک کند. عدم توجه به بزاق موجب می گردد شاخص های مهمی از بیماریها را از دست بدهیم بنظر می رسد گنجی دربزاق نهفته است که مردم را متعجب خواهد کرد.
RNAها به عنوان یک پیام رسان سلولی که از روی آن پروتئین ها ساخته می شوند ودستورالعمل های موجود در DNAسلول را به سایر قسمتهای سلول منتقل می کنند شناخته شده اند، حال مشخص شده که این مولکولها واکنش های شیمیایی پیچیده ای را انجام می دهند و اعمال غیر معمول دیگری را نیز انجام می دهند (حداقل تعدادی از این اعمال شناسایی شده است).
تحقیقات دکتر Wongدر طی یک دهه ی گذشته بروی شناسایی بیومارکرها در بزاق متمرکز بوده است آزمایشگاه دکتر Wongکشف کرد برخی از RNAهای موجود در داخل سلولهای انسان بطورمشابه در بزاق نیز وجود دارد که میتوان از آنها برای تشخیص بیماریها استفاده کرد.
او می گوید: از آنجائیکه آنزیم های موجود در بزاق می توانند RNAها را تجزیه کنند، دهان همانند یک محیط جنگی است . در تحقیق اخیر که با همکاری دکتر Xiaoاستادیار بیولوژی تلفیقی و فیزیولوژی انجام گردید محققان با استفاده ازعلم ژنتیک و بیوانفورماتیک 165 میلیون توالی ژنتیکی را آنالیز کردند. از میان بسیاری از انواع RNAبرخی برای حضور در دهان و در سلول غیر معمول بودند. برای مثال ، تا همین اواخر دانشمندان از وجود RNAحلقوی بی اطلاع بودند در حالیکه انواع خطی RNAاز مدتها پیش شناخته شده اند. اما دانشمندانUCLAبیش از 400 RNAحلقوی را در بزاق انسان شناسایی کردند که برای اولین بار دربزاق یا هر مایع دیگری از بدن کشف شده است، از این 400 نوع 327 نوع قبلاً شناسایی نشده بود.
عملکرد RNAهای حلقوی دربزاق هنوز کاملاً مشخص نشده است، اگر چه به آنها عنوان اسفنجی که مولکولهای بسیار ریز RNAبنام microRNAsبه آنها متصل می شوند، اطلاق شده است.
دکتر Xiaoمی گوید: این احتمال وجود دارد که RNAهای متعدد موجود در بزاق از میکروRNAهای در برابر تجزیه محافظت کنند.
میکرو RNAها نقش مهمی دربسیاری از انواع سلولها به عهده دارند که از جمله می توان به نقش آنها در بیماریهایی مانند سرطان و سایر بیماریها اشاره کرد.
دکتر Xiaoمی گوید: یک microRNA می تواند صدها ژن را تنظیم کند. دانشمندان به مقایسه ی مقدارمیکرو RNAهای بزاق با مقدارهمان microRNAsها درخون وسایر مایعات بدن پرداختند. آنها دریافتند مقدار microRNAsدر خون و در بزاق با هم بسیار مشابه است. این موضوع نشان می دهد نمونه ی بزاق می تواند نشان دهنده ی مقدار microRNAsخون باشد.
دانشمندان همچنین دریافتند که بزاق حاوی نوعی دیگری از RNAهای کوچک بنام piwi-interacting RNAsیا piRNAsاست که توسط سلولهای بنیادی ، سلولهای پوست وسلولهای زایشی جنسی تولید می شود. مقادیر بسیار اندکی piRNAsدر خون و سایر مایعات بدن یافت می شود، آنالیزهای دکتر Xiaoنشان داد که piRNAها در بزاق به مقدار بسیار زیادی یافت می شوند، اگر چه عملکرد آنها هنوز بخوبی شناخته نشده است، اما دکتر Xiaoمی گوید: این piRNAsها ممکن است از بدن دربرابر عفونتهای ویروسی محافظت کنند. درحالیکه اکثر مولکولهای RNAکد ژنتیکی موجود در DNAرا به پروتئین ترجمه می کنند گروهی از RNAها وجود دارند که حامل هیچ کدی نیستند و به آنها non-coding RNAگفته می شود.
دکتر Wongمی گوید: بزاق حاوی non-coding RNA،microRNAs،piRNAsو circRNAsیا RNAحلقوی است که بیومارکرهایی برای بیماری وسلامت فرد محسوب می شوند، اگر چنین آنالیزهایی صورت نمی گرفت ما از وجود این نوع RNAها در بزاق آگاه نمی شدیم.
نتیجه ی نهایی دانشمندان این است که بزاق دارای ارزش فوق العاده زیادی در پزشکی وعلم است. درآینده ای نه چندان دور، دندانپزشکان قادر به تشخیص بیماریهای مختلف از روی نمونه ی بزاق بیمار خواهند شد.
دکتر Wongمی گوید: این تحقیق می تواند به ابداع رده ی جدیدی ازدستگاه های تشخیصی منجر شود ابزارهای پوشیدنی که شما را از ابتلا به یک بیماری حتی قبل از بروز علایم بیماری، آگاه خواهد کرد دانشمندان این تحقیق از اعضاء مرکز جامع سرطان Jonssonدر دانشگاه UCLAهستند و تحقیقات خود را برای درک بهتر بیولوژی پنهان درپس این یافته ها ادامه خواهند داد که از جمله می توان به ادامه ی تحقیق درمورد عملکرد piRNAsاشاره کرد.
دکتر Wongمی گوید: با همکاری دکتر XiaoدرUCLAما به مسیر خود تا تبدیل شدن به رهبران علمی این زمینه از تحقیقات ادامه خواهیم داد، هم اکنون با استفاده از فن آوری های جدید مشغول بررسی عمیق تر non-coding RNAهستیم که قبلاً درمورد آن هیچ تحقیقی انجام شده است.
منبع-diabetestma