واریس نوعی اتساع غیرعادی و پیچ‌خوردگی وریدهای سطحی است که به دلیل گردش خون غیرعادی در اندام‌ها ایجاد می‌شود. این عارضه می‌تواند علل مختلفی داشته باشد و معمولا در اندام‌های تحتانی شایع است اما به ندرت در نقاط دیگر هم دیده می‌شود. به طور کلی علت ایجاد واریس نارسایی دریچه‌های لانه کبوتری عروق است که این نارسایی خود به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود.
همه چیز از یک درد گنگ و احساس خستگی در پا شروع می‌شود. شاید خیلی از افراد آن را پشت گوش بیندازند و منتظر بنشینند تا روزی این درد برطرف شود غافل از اینکه یکی از سیاهرگ‌های پایشان روزبه‌روز گرفتگی بیشتری پیدا می‌کند و… بعد از آن یک روز می‌بینند قسمتی از پایشان تغییر رنگ داده و متورم شده و به شدت دردناك است. اگر شما هم دچار این علائم شده‌اید توضیحات و توصیه‌های دکتر شروین نجفی‌زاده، فوق تخصص جراحی عروق را از دست ندهید.
چه شغل هايي شما را واريسي مي‌كند؟
ایستادن‌های طولانی مدت به صورت بی‌حرکت و ثابت در یک مکان مهم‌ترین و شایع‌ترین علت ایجاد واریس است. برای مثال پاسبان‌ها، پلیس‌های راهنمایی و رانندگی، آرایشگرها و جراحان بیشتر در معرض ابتلا به واریس قرار دارند. با ایستادن‌های طولانی مدت دریچه‌هایی که گردش خون را برقرار می‌سازند و باعث می‌شوند خون به صورت یک طرفه از اندام تحتانی تخلیه شود و به سمت قلب پیش رود، عملکردشان مختل می‌شود، درنتیجه خون در اندام‌ها جمع می‌شود و حتی گاهی اوقات به صورت معکوس به پایین برمی‌گردد زیرا نیروی جاذبه خون را به سمت پایین می‌کشد. البته فراموش نکنید که این حالت در سیاهرگ‌ها رخ می‌دهد و نه سرخرگها، زیرا گردش خون در سرخرگها به کمک نیروی پمپ قلب انجام می‌شود اما خون سیاهرگ‌ها به کمک پمپ عضلانی که در اندام‌های تحتانی وجود دارد به گردش درمی‌آید. یعنی عضلات با انقباض و انبساط خود هنگام راه رفتن، حرکت کردن یا ورزش کردن خون را به گردش درمی‌آورند. حال اگر این مکانیسم‌ها به هر دلیل انجام نشوند برای مثال پمپ عضلانی ضعیف باشد یا فرد بی حرکت باشد و این عضلات کار نکنند و دریچه در طولانی‌مدت نارسا شود، واریس ایجاد خواهد شد.
پلیس‌های راهنمایی و رانندگی، آرایشگرها و جراحان بیشتر در معرض ابتلا به واریس قرار دارند.
زياد پا روي پا مي‌اندازيد؟
علاوه بر ایستادن‌های طولانی مدت دلایل مختلف دیگری برای نارسایی دریچه ای وجود دارد از جمله چاقی، بارداري، سابقه تصادف و آسیب‌دیدگی عروق، بالا رفتن، فشار داخل شکم، انجام کارهای خیلی سنگین و مصرف سیگار و دخانیات نیز روی واریس تاثیر منفی می‌گذارد و باعث غیرطبیعی شدن گردش خون در پا می‌شود. از طرف دیگر دخانیات سطح اکسیژن خون را کاهش می‌دهد و از این طریق پیشرفت واریس را تسریع می‌کند. البته درصدی از موارد واریس به صورت ژنتیک در خانواده‌ها ایجاد می‌شود، بنابراین اگر پدر یا مادر سابقه واریس داشته باشند فرزندان آنها شانس بیشتری برای ابتلا دارند. همچنین با بالا رفتن سن از آنجایی که از اندام‌ها استفاده بیشتری می‌شود و ممکن است فرد دچار اضافه وزن شود احتمال ایجاد واریس بیشتر می‌شود. در برخی مقالات نیز آمده است که انداختن پا روی پا می‌تواند احتمال ایجاد واریس را افزایش دهد.
اگر شغل‌تان طوری است که باید سرپا بایستید سعی کنید در محل، حالت قدم رو داشته باشید و پاهایتان را جابه‌جا و عضلات‌تان را درجا منبسط و منقبض کنید تا احتمال بروز واریس کمتر شود
برای 5 دقیقه هم که شده پاهای خود را بالا قرار دهيد!
برای پیشگیری از ایجاد واریس و پیشرفت آن توصیه می‌شود از ایستادن‌های طولانی مدت و بی‌حرکت خودداری کنید. اگر شغل‌تان طوری است که باید سرپا بایستید سعی کنید در محل حالت قدم رو داشته باشید و پاهایتان را جابه‌جا و عضلات‌تان را درجا منبسط و منقبض کنید. علاوه بر این، ورزش کردن و جلوگیری از اضافه وزن می‌تواند کمک‌کننده باشد. در اولین فرصتی که پیدا می‌کنید پاهای خود را بالا قرار دهید. این کار باعث استراحت پا و بهبود در گردش خون سیاهرگی می‌شود. حتی اگر 5 دقیقه هم فرصت داشته باشید پاهایتان را بالا بگذارید تا خون تیره رنگ عاری از اکسیژن تخلیه شود و خون روشن و تازه جایگزین آن شود. بهترین حالت این است که سطح پا از سطح قلب بالاتر باشد. برخی از افراد پاهای خود را به دیوار تکیه می‌دهند و برخی‌ها روی مبل یا صندلی می‌گذارند و افرادي هم هستند كه وقتی می‌خوابند زیر پایشان بالشت می‌گذارند.
درواقع هرقدر که بتوانیم پا را بالاتر قرار دهیم تخلیه خون وریدی سریع‌تر انجام می‌شود. ورزش‌های حرکتی مانند پیاده‌روی، دویدن، دوچرخه‌سواری، شنا، والیبال و فوتبال بهترین انتخاب‌ها در این مورد هستند. در نقطه مقابل نیز ورزش‌هایی که در حالت ثابت و ایستایی با فشار زیاد انجام می‌شوند مانند وزنه‌برداری، کار با دستگاه و بدنسازی گردش خون پا را مختل می‌کنند و ممکن است باعث تشدید واریس شوند.
از آمبولی نترسيد
واریس اگر درمان نشود طی زمان پیشرفت می‌کند. یعنی رگ‌ها به تدریج متسع می‌شوند و این اتساع منجر به تورم به خصوص در ناحیه ساق پا و قسمت فوقانی قوزک داخلی می‌شود. با متسع شدن وریدها و نازک شدن پوست، کوچک‌ترین آسیب یا ضربه‌ای می‌تواند باعث خونریزی‌های شدید شود. یکی دیگر از عوارض واریس ایجاد لخته در ورید های سطحی یا به اصطلاح «ترومبوفلبیت» سطحی است. در چنین مواقعی ایجاد لخته در اثر اتساع باعث می‌شود رگ مورد نظر متورم، قرمز رنگ، دردناک و سفت شود. برای مثال بیمارانی که چند ساعت بدون حرکت در هواپیما می‌نشینند ممکن است دچار این عارضه شوند. بسیاری از اوقات بیماران سؤال می‌کنند که آیا این لخته می‌تواند حرکت کند و به قلب برود و باعث آمبولی شود؟ پاسخ به این سؤال منفی است. یعنی طبق تعریف، واریس اتساع عروق سطحی پاست درحالی که آمبولی در رابطه با عروق عمقی اتفاق می‌افتد.
طب کلاسیک زالودرماني را تأیید نمی‌کند
روش‌های درمانی واریس را می‌توان به 2 دسته کلی تقسیم كرد؛
اولین روش جراحی است که قدیمی محسوب می‌شود اما روش استانداردی است.دسته دیگر نیز شامل روش‌های جدید و پیشرفته‌تر از جمله درمان‌های دارویی، لیزر یا RF (رادیوفرکوئنسی) می‌شود.
در روش جراحی قسمتی از دریچه اصلی پا که دچار اختلال شده است را می بندند و آن قسمت از رگ که حالت گشاد پیدا کرده است را از درون پا درمی‌آورند.
جراحی اگر توسط پزشکان خبره انجام شود موفقیت بالایی خواهد داشت و خطری بیمار را تهدید نخواهد کرد.
در این مورد نیز جراحان عروق در ارجحیت قرار دارند.
گاهی اوقات بیماران به خصوص در شهرستان‌ها توسط جراحان عمومی عمل می‌شوند و این کار موجب می‌شود جراحی آنها کامل انجام نشود و علائم‌شان عود کند و نیاز به عمل مجدد پیدا کنند. در هر صورت هر عملی عوارض خاص خود را دارد.
برای مثال ممکن است تا چند روز در محل مورد نظر کبودی و درد ایجاد شود و حتی ممکن است عفونت و خونریزی رخ دهد. از روش های جدیدتر درمان واریس می توان به اسکلروتراپی یا تزریق دارو به داخل رگ اشاره كرد. در این روش پزشک با تزریق داروهای خاص سعی می‌کند رگ مورد نظر را ببندد.
این روش از لحاظ موفقیت درمانی برای رگ‌های بزرگ چندان مناسب نیست. درحالی که رگ‌های سطحی یا عنکبوتی را می‌توان با این روش تا 90درصد برطرف كرد. روش‌های سنتی مانند زالودرمانی نیز برای واریس توصیه نمی‌شود و حتی ممکن است باعث ایجاد عفونت روی پوست ملتهب ناحیه واریس شود.
