در این بخش انواع قرصهای ضد بارداری را معرفی می کنیم و تاثیر آنهارا در جلوگیری از بارداری و عوارض و فواید این قرص هارامورد بررسی قرار می دهیم
قرصهای ضدبارداری حاوی هورمون‌هایی هستند که جلوی تخمک گذاری را گرفته و ازطریق ایجاد تغییرات دیگری در بدن نیز به پیشگیری از بارداری کمک می‌کنند. در اثر مصرف این قرص‌ها:
الف) موکوس (مخاط) دهانه رحم ضخیم و ورود اسپرم به داخل‌رحم مشکل می‌شود.
ب) آسترم رحم نازک و احتمال لانه‌گزینی تخم لقاح یافته کمتر می‌شود.
این قرص‌ها در جلوگیری از بارداری تاچه اندازه مؤثرند؟
با استفاده تیپیک و معمول این قرص‌ها، 8% و درصورت استفاده تمام و کمال آن‌ها، 1% زنان درسال اول باردار می‌شوند. برای مؤثربودن این قرص‌ها درجلوگیری از بارداری، باید آن‌ها را هر روز سرساعت مشخصی مصرف نمود.
انواع مختلف قرصهای ضدبارداری کدامند؟
قرصهای ضدبارداری دو نوع اصلی دارند:
الف) قرصهای ترکیبی : که دارای هورمون استروژن و پروژستین هستند.
ب) قرصهای صرفاً دارای پروژستین.
قرصهای با دوز مداوم (Continous dose)چه هستند؟
این قرص‌ها از نوع قرصهای ترکیبی هستند که تعداد پریودها را کاهش داده یا کلاً قطع می‌کنند.
مصرف قرصهای ترکیبی چه زمانی باید شروع شود؟
گزینه‌های متفاوتی برای شروع قرصهای ترکیبی وجود دارد. می‌توان مصرف قرص را از روز اول پریود شروع کرد. یک راه دیگر آن است که مصرف قرص را در اولین یکشنبه پس‌ازشروع پریود آغاز نمود. که دراین‌صورت باید در7روز اول پریود، از روش ضدبارداری دیگری به‌عنوان بک آپ نیز استفاده کرد. (البته فرقی نمی‌کند که مصرف قرص را از کدام روزهفته شروع کنید، مهم آن است که شروع بسته قرص بعدی در همان روزهفته که بسته اول را شروع کرد ه بودید، خواهد بود)
قرصهای ترکیبی 21روزه باید چگونه مصرف شوند؟
هرروز، سرساعت مشخصی تا 21روز یک عدد قرص میل کنید. بعد، تا 7روز قرص مصرف نکنید.سپس دوباره مصرف بسته جدید قرص را آغاز نمایید. در هفته‌ای که قرص نمی‌خورید دچار خونریزی خواهید شد.
قرصهای ترکیبی 28روزه باید چگونه مصرف شوند؟
هرروز، سرساعت مشخصی تا 28 روز یک‌عدد قرص میل کنید. بسته به مارک قرص، 21یا 24 قرص اول حاوی استروژن و پروژستین بوده ولی بقیه قرص‌ها فقط استروژن دارند و یا صرفاً نوعی مکمل‌غذایی بدون هورمون و یا نوعی قرص “غیرفعال” (بدون هورمون یا مکمل‌غذایی) می‌باشند. در روزهایی که این قرصهای بدون هورمون را مصرف می‌کنید دچار خونریزی خواهید شد.
قرصهای ترکیبی 3ماهه باید چگونه مصرف شوند؟
هر روز، سرساعت مشخصی تا 84روز، باید یک قرص میل شود. بسته به مارک قرص، 7قرص آخر بدون هورمون یا حاوی استروژن خواهند بود. که در هر صورت، در مدت مصرف این 8 قرص اخیر دچار خونریزی خواهید شد.
قرصهای ترکیبی یکساله باید چگونه مصرف شوند؟
تا یک سال هرروز سر ساعت مشخصی یک قرص میل کنید. دراین مدت خونریزی کمتر شده و حتی ممکن‌است متوقف گردد.
آیا ممکن‌است داروهای دیگر تأثیر قرصهای ترکیبی را تغییر دهند؟
بله، داروهای خاصی در تأثیر قرصهای ضدبارداری دخالت می‌کنند. این داروها عبارتنداز: آنتی‌بیوتیک‌ها، بعضی داروهای ضدصرع و داروهای ضدHIV
آیا مصرف قرصهای ضدبارداری ترکیبی فواید دیگری هم دارد؟
بله – فایده بهداشتی این قرص‌ها در جلوگیری از بارداری است اما این قرص‌ها خونریزی ماهیانه را منظم و سبک‌تر کرده و کرامپ‌های قاعدگی را کوتاه‌تر و خفیف‌تر می‌نمایند.
این قرص‌ها برای درمان بعضی اختلالاتی که موجب خونریزی و درد شدید قاعدگی می‌شوند (مثل فیبرویید و آندومتریوز) و در مواردی که تعادل هورمون‌هابه‌هم خورده باشد ،نیز به‌کار می‌روند. قرصهای ترکیبی ممکن‌است ریسک سرطان‌رحم و تخمدان را کم کرده، دانسیته استخوانی در دوران نزدیک به یائسگی را بهبود بخشند.
خطرات استفاده از این قرصهای ترکیبی چیست؟
قرصهای ضدبارداری برای اکثر زنان بی خطرند. اما ریسک ایجاد ترومبوز عمقی وریدی (DVT)، حملات و سکته‌های قلبی را مختصری افزایش می‌دهند. دربعضی زنان این ریسک بالاتر است ازجمله: زنان سیگاری بالای 35سال که روزانه بیش‌از 15نخ سیگار می‌کشند و یا زنانی که از ریسک فاکتورهای متعدد بیماری‌های قلبی-عروقی برخوردارند (مانند کلسترول بالا، فشارخون بالا و دیابت)
قبل از اتخاذ تصمیم در مورد استفاده از این قرص‌ها، درباره عوارض آن‌ها با توجه به وضعیت سلامتی خود و ریسک فاکتورهایی که دارید با دکتر مشورت کنید.
قرصهای صرفاً دارای پروژستین چگونه مصرف می‌شوند؟
این قرص‌ها 28تایی و همگی دارای هورمون هستند. در هر روز یک قرص مصرف می‌شود. بسیارمهم است که قرص‌ها دقیقاً سر ساعت خاصی میل گردند. اگربیش‌از 3ساعت از زمان مصرف قرص گذشته و فراموش کرده اید آن را بخورید ویا اینکه بعد ازمصرف قرص دچار استفراغ شده‌اید، هرچه سریعتر یک قرص دیگر بخورید وتا48ساعت بعد، از روش جلوگیری دیگری به‌عنوان بک‌آپ نیز استفاده کنید.
فواید قرصهای پروژستین چیست؟
ممکن‌است این قرص‌ها در مورد زنانی که مشکلات خاصی دارند انتخاب بهتری محسوب شوند. مثلا زنانی که مشکل لخته خون دارند و نمی‌توانند قرص استروژن مصرف کنند. این قرص‌ها بعد از وضع‌حمل در زنان شیرده نیز قابل استفاده می‌باشند.
چه کسانی نباید از قرصهای پروژستین استفاده کنند؟
زنان مبتلا به تومورهای کبدی، لوپوس و سرطان‌پستان نباید از قرصهای صرفاً دارای پروژستین استفاده کنند.
اگر مصرف قرص در یک یا چند وعده فراموش شد، چه باید کرد؟
باید حتماً پاسخ این سؤال را بدانید. البته برای هر نوع قرصی اقدامی که باید انجام شود فرق می‌کند. بدین‌منظور حتماً دستورالعمل استفاده از قرص را به‌دقت مطالعه و یا از دکرتان سؤال کنید. در مورد بعضی قرص‌ها ، بسته به تعداد قرصی که فراموش شده ، ممکن است استفاده از روش‌های جلوگیری بک‌آپ یا اورژانسی ضرورت یابد.
اثرات جانبی قرصهای ضدبارداری کدامند؟
درهنگام شروع مصرف هرنوع قرص ضدبارداری، احتمال زیادی وجود دارد که در چندماه اول خونریزی‌تان شدید شود. این حالت ناشی از تأثیر نرمال قرص‌ها و معمولاً موقتی است ( تا وقتی‌که بدن خود را با تغییر هورمون‌ها وفق دهد) .
در مورد قرصهای با دوز مداوم ممکن‌است این وضعیت بیش‌ازچندماه بطول انجلمد. اکثر اثرات جانبی خفیف بوده چندماه بعد از مصرف قرص ازبین می‌روند. درصورتی‌که قرص‌ها هر روز سرساعت خاصی مصرف شوند احتمال ایجاد اثرات جانبی کمتر خواهد بود.
اثرات جانبی رایج قرصهای جلوگیری عبارتنداز:
- سردرد
- حساسیت پستان
- تهوع
- خونریزی نامنظم
- عقب افتادن پریود
- افزایش وزن (قرصهای صرفاً دارای پروژستین)
- اضطراب یا افسردگی (قرصهای صرفاً دارای پروژستین)
- افزایش رشد موهای بدن (قرصهای صرفاً دارای پروژستین)
- آکنه (قرصهای صرفاً دارای پروژستین)
