کاری به رژیم‌های چند روزه و غیر معمول نداریم اما اگر یک متخصص تغذیه برای اضافه وزن یا کاهش وزن رژیم توصیه کند، امکان ندارد حبوبات را از رژیم غذایی حذف کند. حبوبات یکی از دسته های غذایی مهم هستند که کمبود آن بر سلامتی تاثیر مستقیم می‌گذارد، شاید به همین علت است که تعداد غذاهای ایرانی که حبوبات جزو مواد اصلیش باشد، زیاد است. ازاقسام آش و آبگوشت گرفته تا خورش‌های رنگ و وارنگ و حتی سالادهای‌مان، بسیاری از غذاها با میزان متفاوتی از حبوبات که لوبیا متنوع‌ترین آنهاست، تهیه می‌شوند.
اما بیماری‌ها و مشکلات فراگیر روده و دستگاه گوارش و بسیاری دیگر از مشکلات یا شرایط خاص جسمانی، خیلی‌ها را از خوردن این دانه پرخاصیت برحذر می‌کند، به همین دلیل نظر دکتر تبسم ارشادی‌فر، متخصص طب سنتی را در مورد خواص لوبیا و موارد منع مصرفش پرسیدیم. او به ما می‌گوید این دانه را چه زمانی و با چه مصلحاتی باید خورد تا لذت مصرف کردنش با زجر نفخ و دل درد و مشکلات دیگر سلامت همراه نشود.
بخورید و نفس بکشید
لوبیا خوراک باارزشی است ولی از حیث رتبه‌بند‌ی بعد از نخود قرار می‌گیرد. گرچه خواص این دانه از نخود که پاد‌شاه حبوبات است، کمتر است اما لوبیا بهدلیل نفخ کمتری که نسبت به بسیاری از حبوبات مانند باقلا دارد، طرفد‌اران بیشتری دارد. گرچه میان انواع لوبیا از نظر خاصیت و طبع تفاوت‌هایی وجود دارد، اما به‌طور کلی برخی خواص برای همه انواع این دانه مشترک هستند.
• لوبیا برای ریه مفید است.
• در اصطلاح طب سنتی معین قی است. یعنی عمل استفراغ را راحت‌تر می‌کند.
• برای کمر درد و د‌رد‌های کلیوی خوب است.
• شیرافزاست و در زنان شیرد‌ه باعث افزایش میزان شیر می‌شود.
• در افرادی که میل جنسی ند‌ارند، باعث افزایش قوه باه یا میل جنسی می‌شود (اما حواس‌تان باشد این ویژگی می‌تواند در افراد معمولی کارکرد منفی پید‌ا کند).
• برای سرفه‌های خشک د‌رمان خوبی به‌حساب می‌آید.
نباید لوبیا بخورید اگر…
باتوجه به خواص منفی که برشمرده شد، یکسری افراد باید به‌طور جدی از خوردن لوبیا پرهیز کنند، البته برای بی‌بهره نماندن از خواص حبوبات، باید سراغ دانه‌های دیگری که با شرایط بدنی‌شان سازگارتر است، بروند. اگر شما در گروه افراد زیر قرار می‌گیرید، لوبیا می‌تواند برای‌تان مثل یک سم باشد:
• دچار بیماری‌های قلبی هستید؟
• فشار خون‌تان بالاست و نوسان فشارخون همیشه همراه‌تان است؟
• سابقه سکته قلبی دارید و قلب‌تان ضعیف است؟
• باردارید؟
• داروهای رقیق‌کننده خون مثل وارفارین مصرف می‌کنید؟
• بیماری قلبی کرونر دارید؟
• در طول شب زیاد کابوس می‌بینید و خواب‌تان همیشه آشفته است؟
• لوبیا پروتئین زیادی دارد و به همین دلیل کسانی که به بیماری نقرس دچار هستند و اسید اوریک خون‌شان بالاست، بهتر است از زیاد خوردنش پرهیز کنند. گذشته از این همان‌طور که پیش از این گفتیم، کسانی که دستگاه گوارشی بیمار و ناسازگاری دارند، باید مراقب مصرف زیاد این دانه باشند و در صورت تمایل به مصرف، تدابیر گفته شده برای کم کردن نفخش را باید رعایت کنند.
رام کردن دانه سرکش!
درست است که گاهی خوردن لوبیا می‌تواند د‌رد‌سرساز باشد، اما در طبیعت برای این ماد‌ه مفید هم مصلحاتی وجود دارد که تاثیرات منفی‌اش را کم می‌کند. برای اصلاح طبع لوبیا، خوراکی‌های متعد‌د‌ی وجود دارد که با استفاده از آنها میتوانید از شر خواص ناخوشایند آن در امان بمانید. بعضی از مصلحات را می‌شود همراه با لوبیا پخت و بعضی دیگر را باید به‌صورت شربت یا چاشنی به کار بست.
• زنجبیل، خرد‌ل، زیره، نمک، آویشن، فلفل و دارچین اد‌ویه‌جاتی هستند که در زمان پخت لوبیا مورد استفاده قرار می‌گیرند و باعث بهبود شرایط خوردن و هضم آن می‌شوند. میتوانید یک یا ترکیبی از چند اد‌ویه را استفاده کنید.
• خوردن لوبیا همراه روغن‌زیتون هم باعث اصلاح طبع آن می‌شود.
• میتوانید در کنار لوبیا شربت سکنجبین تهیه کرد‌ه و همراه با آن میل کنید.
• بهترین مصلح لوبیا آن است که همراه با گوشت طبخ شود بنابراین خورش‌هایی مثل قورمه‌سبزی یا خورش لوبیای مراغه‌ای ازجمله غذاهایی هستند که لوبیا دارند ولی آزار د‌هند‌ه نیستند.
• افزود‌ن مقد‌اری سرکه به لوبیا هم تا حد‌ی رطوبتش را کاهش میدهد.
لوبیا سبز را چطور بخوریم؟
درست است که از خوردن لوبیا سبز با غلاف آن باید جدا خودداری کنید اما همیشه استثناهایی هم وجود دارد. اگر غلاف لوبیا سبز، نرم و نازک و خوب پخته شده باشد ضرری به سلامت شما نمی‌رساند. گذشته از این برای پیروی از این توصیه نباید قید غذای محبوب‌تان را بزنید و از خوردن لوبیاپلو صرف‌نظر کنید چون این خطر متوجه لوبیاپلو نمی‌شود چراکه لوبیاپلو در مراحل مختلف آماده‌سازی حرارت می‌بیند و حتما به‌صورت کامل پخته می‌شود، یعنی ابتدا تفت داده می‌شود و بعد با برنج دم می‌کشد. در طب سنتی این خواص برای لوبیاسبز آورده شده است:
• در مورد لوبیا سبز گفته می‌شود که جالی است یا دارای قدرت جلاست. به عبارت دیگر این نوع لوبیا رسوب زداست و به‌نوعی کار پاکسازی را در بدن شما انجام میدهد. پس تا فصلش نگذشته هر از گاهی آن را مصرف کنید تا سموم از بدن‌تان بیرون بروند.
• مصرف لوبیای سبز برای چاقی خوب است و به خاطر کالری پایینی که دارد، همراه خوبی برای کسانی است که از رژیم‌های لاغری کمک می‌گیرند یا تمام تلاش‌شان را برای بالا نرفتن وزن‌شان به خرج می‌دهند.
• اگر لوبیاسبز با دارچین و زعفران پخته شود، برای قلب مفید خواهد بود.
• لوبیاسبز هم مثل سایر انواع لوبیا بهتر است همراه گوشت طبخ شود.
نفخ لوبیا از بین می‌رود؟
برای گرفتن نفخ حبوبات که لوبیا هم جزء آنهاست، راه‌های زیادی توصیه شده که بعضی از آنها را با شما در میان می‌گذاریم. اما قبل از اجرای هر کد‌ام از این روش‌ها، بد‌انید که نفخ این حبوبات صد‌د‌رصد از بین نمی‌رود و اگر دستگاه گوارش‌تان حساس است، باید انتظار کمی نفخ حتی پس از استفاده از این روش‌ها را هم داشته باشید.
• پیش از پخت 24 ساعت حبوبات‌تان را در آب سرد خیس کنید و در یخچال بگذارید.
• آب لوبیایی که خیساند‌ه‌اید را سه بار عوض کنید.
• یک عد‌د لیمو عمانی را هنگام طبخ د‌اخل لوبیا بیند‌ازید.
• اگر وقت خیس کردن لوبیا قرمز و چیتی را ند‌اشته‌اید، بعد از یک ربع جوشاند‌ن، آب آنها را خالی کنید و اجازه د‌هید با آب تازه بپزند.
چند کالری دارند؟
• 100 گرم لوبیا سبز 30 کالری دارد. از میان انواع مختلف لوبیا، نوع سبز آن کم کالری‌ترین نوع به حساب می‌آید.
• 100 گرم لوبیا قرمز 340 کالری. به همین دلیل می‌توانیم لوبیا قرمز را پرکالری‌ترین نوع لوبیا بدانیم که زیاد خوردنش می‌تواند رژیم لاغری شما را کم‌اثر کند.
• 100 گرم لوبیا سفید هم مانند نوع قرمز آن 340 کالری دارد. با این حساب تصور نکنید جایگزین کردن نوع سفید به جای قرمز کمکی به لاغر شدن‌تان می‌کند.
• 100 گرم لوبیا چشم بلبلی خام 130 کالری دارد اما از آنجا که حبوبات پس از پخته شدن آب زیادی را جذب می‌کنند، برای درست کردن 100 گرم لوبیا چشم‌بلبلی پخته باید میزان کمتری از این دانه را بپزید و خوردن این میزان تنها 80 کالری به بدن شما می‌رساند.
وقتی نباید لب به لوبیا زد…
لوبیا ادرار آور است و حجم مایعات دفعی را زیاد می‌کند و به همین دلیل از کلیه‌ها محافظت می‌کند. این دانه پرطرفدار و پرتنوع به دلیل اینکه فیبر زیادی در خود دارد، کلسترول خون را پایین می‌آورد و برای پیشگیری از بیماری‌های قلب و عروق مفید است. پس اگر محدودیتی در استفاده از این دانه برای‌تان در نظر گرفته نشده، لااقل هر هفته یک‌بار سراغ یکی از انواعش بروید تا سالم بمانید. با این وجود گاهی چاره‌ای جز فاصله گرفتن از این دانه مفید ندارید.
درست است که خوردن لوبیا فواید زیادی را به مصرف کنندگانش می‌رساند اما بهدلیل برخی ویژگی‌های غذایی لوبیا، طب سنتی توصیه می‌کند که بیش از حد لازم آن را مصرف نکنید. البته بعضی ویژگی‌ها مثل شمشیر دو لبه عمل می‌کنند؛ یعنی می‌توانند همزمان خوب یا بد باشند به همین دلیل بستگی دارد که مصرف‌کننده لوبیا چه کسی و چه شرایط بدنی داشته باشد.
• معروف‌ترین ویژگی منفی لوبیا نفاخ بودن آن است.
• لوبیا دیرهضم است و افرادی را که معده حساسی دارند، آزار میدهد.
• لوبیا تولید خون را غلیظ می‌کند و میزان غلظت خون را بالا می‌برد.
• می‌تواند باعث چاقی شود و رژیم‌های لاغری را در صورت مصرف زیاد کم‌اثر کند.
• در زمان قاعدگی لوبیای قرمز حجم خون‌ریزی را بیشتر می‌کند.
• در زنان باردار می‌تواند باعث سقط جنین شود.
• لوبیای سفید به نسبت لوبیا قرمز که طبع گرم دارد، معتدل‌تر است اما غلظت خون بیشتری ایجاد می‌کند.
منبع-مجله سیب سبز
