بسیاری از اشخاص وقتی احساس سرما خوردگی می کنند ،فوری آنتی بیوتیک مصرف میکنند . امروز با دکتر داروساز درباره عوارض این آنتی بیوتیکها بحث میکنیم ، تا درباره این دارو بیشتر بدانند.
دكتر حوريه جوادزاده، داروساز و دكتر شاهين شادنيا، متخصص سم‌شناسي درباره عوارض و علائم مصرف بي‌رويه آنتي‌بيوتيك‌ها مطالبي را با خوانندگان در ميان مي‌گذارد.
دكتر حوريه جوادزاده، داروساز
اولين قدم براي تجويز آنتي‌بيوتيك‌ها
در بسياري از كشورهاي جهان براي تجويز سفالكسين و سفيكسيم كه هر دو در يك گروه دارويي قرار مي‌گيرند آزمايش ساده كشت ادرار انجام مي‌شود و بعد از شناسايي نوع باكتري يا ويروس، آنتي‌بيوتيك مناسب براي بيمار تجويز مي‌شود. دكتر حوريه جوادزاده با اشاره به اين مطلب افزود: «متاسفانه نه مردم و نه سيستم درماني از اين روند استقبال نمي‌كنند در حالي كه انجام يك كشت ساده مي‌تواند به انتخاب نوع مناسب دارو و همين‌طور كاهش هزينه‌هاي درماني بيمار منتهي شود؛ اتفاقي كه در بسياري از كشورهاي جهان براي شناسايي بهتر باكتري‌ها و ويروس‌ها توسط آزمايشگاه‌ها انجام مي‌شود. تصور مي‌كنم اگر مردم همراهي بيشتري با سيستم درماني داشته باشند و آزمايش كشت ادرار كه هزينه آن 3 تا 4 هزار تومان است را بدهند مي‌توانند داروي مناسب با نوع بيماري‌شان را دريافت كنند به جاي آنكه براي 2 تا 3 هفته يك بسته آنتي بيوتيكي را كه برگي 3 تا 4 هزار تومان است مصرف كنند و بعد متوجه شوند اين آنتي‌بيوتيك مناسب درمان آنها نبوده است و دوباره داروي ديگري را جايگزين كنند.»
اين داروساز در ادامه صحبت‌هايش افزود: «اگر مردم به اين نكته توجه داشته باشند و از آن استقبال كنند و آن را به عنوان يكي از مطالبات خود با پزشك‌شان در ميان بگذارند در اين صورت پزشك نيز اين آزمايش را به آنها پيشنهاد مي‌كند و به اين ترتيب آنتي‌بيوتيك مناسب و اثربخش‌تري را براي بيمارش تجويز مي‌كند. به اين معني كه او مي‌تواند تشخيص دهد از ميان سفالكسين و سفيكسيم یا داروهای دیگر كدام يك را براي بيمار تجويز كند كه شروع اثر كوتاه‌تر و طول اثر مناسب‌تري داشته باشد»
زندگي مشترك‌تان را به خطر نیندازید
دكتر جوادزاده با اشاره به اين مطلب كه در برخي موارد مصرف بي‌رويه آنتي‌بيوتيك‌ها به طور غيرمستقيم سلامت روابط زناشويي و زندگي مشترك مصرف‌كنندگان را به خطر مي‌اندازد، مي‌گويد: «مصرف بيش از اندازه آموكسي‌سيلين در زنان موجب ابتلا به خشكي واژن مي‌شود و اين مسئله مي‌تواند به مرور مشكلاتي را در روند زندگي آنها به همراه داشته باشد. خشكي واژن و افزايش حساسيت روحي از ديگر عوارض مصرف آنتي‌بيوتيك‌هاست كه مي‌تواند در دراز مدت تاثير زيادي در روند زندگي و روابط روزمره افراد و به‌خصوص زوج‌های جوان داشته باشد.
اثر مخرب آنتي‌بيوتيك‌ها بر داروهاي ضدبارداري
يكي ديگر از خطرات مصرف بي‌رويه آنتي‌بيوتيك‌ها ايجاد اختلال در روابط زناشويي خانواده‌هاست. دكتر جوادزاده ضمن اشاره به اين مسئله مهم كه مي‌تواند كانون گرم خانواده را دستخوش بحران قرار دهد، مي‌گويد: «مصرف بي‌رويه، بدون نسخه و نامناسب از آنتي‌بيوتيك‌ها عوارض متعددي با خود همراه دارد. به عنوان مثال بسياري از مردم به ويژه خانم‌ها جعبه دارويي دارند كه بلافاصله بعد از سردرد، آبريزش بيني يا گلودرد ساده سراغ آن مي‌روند و خودسرانه قرص مي‌خورند. يكي از داروهايي كه به تصور عموم مردم در گروه داروهاي مهم نيست، آموكسي‌سيلين است. بسياري از مردم فكر مي‌كنند به راحتي مي‌توانند اين آنتي‌بيوتيك را مصرف كنند بدون آنكه نگران عارضه‌اي جدي باشند در حالي كه از اين امر غافل هستند كه مصرف بيش از اندازه از آنتي‌بيوتيك‌ها علاوه بر مشكلات و اختلالات فيزيكي و روحي مي‌تواند سلامت روابط زناشويي آنها را نيز به خطر بيندازد.»
دكتر جوادزاده با اشاره به اين مطلب كه بارها شاهد شكايت مراجعانش از شكم‌درد، اضطراب و استرس بعد از مصرف آنتي‌بيوتيك‌ها بوده، در اين باره مي‌گويد: «خيلي از مردم بعد از مصرف خودسرانه دارو از دردهاي شكمي و حالت‌هاي روحي مثل استرس رنج مي‌برند و بخشي از آنها حتي متوجه نمي‌شوند كه اين عوارض ناشي از مصرف آنتي‌بيوتيك‌هاست. اين عوارض تنها به همين موارد ختم نمي‌شود. گاهي افرادي مصرف داروهايي حاوي استروژن دارند مثل داروهاي ضد بارداري و در اين شرايط به صورت خودسرانه آنتي‌بيوتيك مصرف مي‌كنند در حالي كه نمي‌دانند مصرف آنتي‌بيوتيك مي‌تواند اثر داروي ضد بارداري را در آنها كاهش دهد و آنها ناخواسته باردار شوند.»
دكتر شاهين شادنيا متخصص سم‌شناسي
داروهايي كه باكتري مفيد را قتل عام مي‌كنند
مصرف بي‌رويه و بدون نسخه از آنتي‌بيوتيك‌هايي مانند آموكسي‌سيلين‌ها، تتراسايكلين، سفالكسين‌ها كه امروزه در ميان مردم باب شده علاوه بر ايجاد مقاومت‌هاي دارويي در بدن و كاهش اثرگذاري بر ديواره سلول‌هاي ميكروبي موجب از بين رفتن باكتري‌هاي مفيد بدن نيز مي‌شود. دكتر شاهين شادنيا، متخصص سم‌شناسي در اين‌باره مي‌گويد: «بهتر است مصرف آنتي‌بيوتيك‌ها با تجويز پزشكان متخصص صورت گيرد زيرا در غير اين صورت منجر به نابودي باكتري‌هاي مفيد بدن نيز مي‌شود. بسياري از مردم به ويژه هنگام ابتلا به سرماخوردگي به مصرف آنتي‌بيوتيك‌ها روي مي‌آورند در حالي كه سرماخوردگي يك بيماري ويروسي است و با مصرف آنتي‌بيوتيك فقط فعاليت برخي از باكتري‌هاي بيماري‌زا متوقف مي‌شود. اما نكته اساسي اين است كه با افزايش مصرف اين گروه دارويي باكتري‌هاي مفيد موجود در بدن كه وظيفه تجزيه و تخريب غذا در سيستم گوارشي و تفكيك مواد غذايي را دارند از بين مي‌روند.»
وي درباره اهميت وجود باكتري‌هاي مفيد در بدن، اضافه كرد: «برخي از باكتري‌هاي مفيد در بدن جزو باكتري‌هاي ضروري محسوب مي‌شوند كه فقدان و نابودي آنها تهديدي جدي در مستعد كردن فرد در بروز بيماري‌هاي ناشي از نبود مواد مغذي در متابوليسم بدن و تضعيف سيستم ايمني بدن دارد. از اين رو با از بين رفتن باكتري‌هاي طبيعي موجود در بدن باكتري‌هاي آسيب‌رسان و پاتوژن خطرناكي طي مصرف خودسرانه يا نا بجاي آنتي‌بيوتيك‌ها جايگزين گروه باكتري‌هاي مفيد مي‌شوند كه در صورت بروز بيماري‌هاي عفوني در فرد خطر مقاومت دارويي را افزايش مي‌دهند.»
آنتي‌بيوتيك‌هايي كه بايد بيشتر بشناسيد
آنتي‌بيوتيك‌هايي مانند سفالكسين، سفيكسيم، آموكسي‌سيلين و آمپي‌سيلين در گروه داروهاي شيميايي هستند كه بيشترين استفاده را در ميان مردم دارند و متاسفانه مردان و زنان زيادي خودسرانه آنها را مصرف مي‌كنند. اين داروها هر يك اثرات درماني و عوارضي به همراه دارند كه آگاهي از آنها بي‌شك از تعداد افرادي كه مصرف خودسرانه از اين آنتي‌بيوتيك‌ها دارند، كم مي‌كند.
تفاوت‌ها و شباهت‌هاي سفيكسيم و سفالکسین
سفيكسيم علاوه برشروع اثر و طول اثر بيشتري در مقايسه با سفالكسين دارد و هر دو در يك گروه دارويي قرار دارند، به اين معني كه با مصرف سفيكسيم بعد از 15 تا 30 دقيقه اثر دارويي آغاز مي‌شود و دارو طول عمري بين 3 تا 4 ساعت دارد در حالي كه سفالكسين يك ساعت بعد از مصرف شروع اثر دارد و طول اثر دارو نيز حدود يك ساعت است به همين دليل است كه پزشكان مصرف سفالكسين را هر 6 ساعت يك‌بار به بيماران‌شان تجويز مي‌كنند در حالي كه سفيكسيم را در گروه داروهاي تك‌‌دوزي مي‌شناسند.
تفاوت‌ها و شباهت‌هاي آموكسي‌سيلين و آمپي‌سيلين
اين آنتي‌بيوتيك‌ها سنتز ديواره سلول باكتري را مهار و به درمان بيمار كمك مي‌كنند. اين داروها به لحاظ طول عمر دارو و شدت اثرگذاري مشابه هم هستند و هر دو بين يك تا 2 ساعت مي‌توانند اثرگذاري بر سلول‌هاي باكتري را داشته باشند ضمن آنكه پيك و شدت اثر آنها نيز يك تا 2 ساعت مشخص شده است. بسياري از مردم اين داروها را در فاصله زماني مشخص كه توسط پزشك تجويز مي‌شود و با آن آشنايي دارند مصرف مي‌كنند اما اغلب آنها نمي‌دانند كه بهترين زمان براي مصرف اين نوع از آنتي‌بيوتيك‌ها پس از مصرف غذاست.
